Makbet – W. Szekspir – Makbet

Kim jest Makbet i dlaczego jego historia wstrząsa czytelnikami od czterech stuleci?

Makbet – główny bohater tragedii Williama Szekspira (ok. 1606) – to jedna z najbardziej złożonych postaci literackich w historii. Szkocki thane (szlachcic), początkowo dzielny wojownik i lojalny wasal króla Dunkana, pod wpływem przepowiedni czarownic i ambicji żony przeistacza się w tyrana i mordercę. Jego dramatyczna przemiana od bohatera do antybohatera stanowi studium upadku moralnego i mechanizmów władzy. W tym artykule odkryjesz:

• Psychologiczną anatomię najbardziej kontrowersyjnego bohatera Szekspira
• Kluczowe cytaty i sceny kształtujące jego postać
• Wpływ Makbeta na kulturę i współczesne rozumienie władzy
• Zaskakujące fakty dotyczące historycznych inspiracji

Od dzielnego generała do krwawego tyrana: ewolucja postaci

Poznajemy Makbeta w chwili militarnego triumfu – właśnie pokonał norweskie wojska i zbuntowanego Macdonwalda. Jego pierwsze słowa w dramacie:

„Nigdy nie widziałem dnia tak czarnego i jasnego zarazem”

(Akt I, Scena III) zapowiadają wewnętrzne rozdarcie. Zewnętrznie to typowy wojownik epoki: Szekspir podkreśla jego „szerokie barki” i „dłoń zbrojną w miecz”, ale prawdziwa walka toczy się w jego duszy.

Anatomia upadku: kluczowe etapy przemiany

1. Etap 1: Pokusa władzy – Spotkanie z czarownicami (Akt I, Scena III) ujawnia ukryte ambicje
2. Etap 2: Moralne wahania – Monolog „If it were done…” (Akt I, Scena VII) pokazuje konflikt sumienia
3. Etap 3: Punkt bez powrotu – Zabójstwo Dunkana (Akt II) i utrata snu jako metafora utraty duszy
4. Etap 4: Desperacka konsolidacja władzy – Mordy na Banku i rodzinie Makdufa (Akt III-IV)
5. Etap 5: Egzystencjalna pustka – Monolog „Życie to opowieść idioty…” (Akt V, Scena V)

Jak wygląda psychologiczny portret Makbeta?

Co kierowało Makbetem: ambicja, przeznaczenie czy manipulacja?

Motywacje Makbeta to przedmiot akademickich sporów. Analiza trzech kluczowych czynników:

1. Wpływ nadprzyrodzony

Czarownice nie kontrolują działań Makbeta, ale odgrywają rolę katalizatora. Ich dwuznaczna przepowiednia:

„Żaden zrodzony z kobiety nie zaszkodzi Makbetowi”

(Akt IV, Scena I) jest klasycznym przykładem sofizmatu – techniki manipulacji znanej już w starożytnej Grecji.

2. Rola Lady Makbet

Małżonka wykorzystuje znajomość męskiej psychiki, kwestionując jego dzielność:

„Czy byłeś wtedy pijanym śmiałkiem?”

(Akt I, Scena VII). Jednak w miarę rozwoju akcji jej wpływ słabnie – w Akcie III Makbet sam planuje zabójstwo Banka.

3. Wewnętrzne konflikty

Monolog w Akcie I, Scena VII ujawnia świadomość moralnych konsekwencji:

„Tego czynu krwawe następstwa powrócą, by nauczyciela swego nauczać”

. To właśnie ta samoświadomość czyni Makbeta tragicznym, a nie po prostu złym bohaterem.