Orzelska Justyna – E. Orzeszkowa – Nad Niemnem

"; y się osobistymi faktami z życia.
Bohaterka powieści nie przepada za tłumnym towarzystwem, więc podczas imienin Emilii Korczyńskiej wychodzi niezauważona i decyduje się na spacer. Na swojej drodze spotyka Jana Bohatyrowicza, który oferuje urodziwej panience gościnę w swoim domu. Anzelm nie ufa pannie i podchodzi do niej z dystansem, co ulega zmianie, gdy ta prosi, aby panowie pokazali jej mogiłę Cecylii i Jana, legendarnych założycieli rodu Bohatyrowiczów. Justyna zauroczona Janem Bohatyrowiczem pomaga przy pracy w gospodarstwie, co cieszy gospodarzy. Ostatecznie dochodzi o zaręczyn pary.
Kobieta charakteryzuje się szacunkiem wyrażanym wszystkim napotkanym ludziom (nie ma uprzedzeń do towarzystwa innego, niż poznała za sprawą Emilii Korczyńskiej), z czasem wyróżnia się zapałem i chęcią do pracy, nie jest skupiona na sobie, nie zamyka się we własnym świecie jak robi to żona Benedykta. Zdecydowanie jej los nie należał do najłatwiejszych, opiekowała się zdziecinniałym ojcem, który spędzał czas grając na skrzypcach. Justynę cechuje również duma – nie przyjmuje prezentów od zamożnych krewnych, duma także objawia się, gdy dawny kochanek po powrocie do kraju proponuje, aby kontynuowali romans, Justyna, pamiętając swoje cierpienie i mając na uwagę, że jest żonaty – nie zgadza się na tę relację. Po ujrzeniu mogiły i wysłuchaniu historii Bohatyrowiczów przechodzi metamorfozę, staje się patriotką szanującą również powstańców. Jest to podręcznikowa postać pozytywistyczna, która czerpie przyjemność, a także satysfakcję z pracy.