Pasek Jan Chryzostom – J. Ch. Pasek – Pamiętniki

Jan Chryzostom Pasek to jednocześnie autor i główny bohater „Pamiętników”. Mężczyzna jest polskim szlachcicem, który brał udział w walkach potopu szwedzkiego. W pierwszej części utworu, w latach 1655-1666, możemy losy bohatera, walczącego w i poza granicami kraju. Druga część, której akcja toczy się między rokiem 1667 a 1688 i opowiada o życiu ziemiańskim Paska.
Utwór jest cennym źródłem wiedzy o siedemnastowiecznych Sarmatach. Jest to dzieło epickie, napisane w narracji pierwszoosobowej. Zawiera ważne opisy wygranych bitew, wiersze autora, fragmenty listów króla Jana Kazimierza i Stefana Czarneckiego, uroczyste mowy czy wierszyki i paszkwile rozpowszechniane przez zwykłych żołnierzy. Autor używa często języka potocznego, humoru, a jednym z częściej występujących zjawisk są makaronizmy.
Jan Chryzostom Pasek to siedemnastowieczny szlachcic, Polak-Sarmata, biorący udział w wojnach. Mężczyzna nie jest rycerzem, jakiego znamy ze średniowiecznych opisów czy legend – nie jest przesadnie honorowy czy odważny, a swoje zasługi uwypukla. Niestety, w utworze uwydatniło się wiele negatywnych cech żołnierza.
Określenie Sarmata pochodzi od nazwy starożytnego ludu, który miałby jakowo dać początek polskiej szlachcie. Są to odważni wojownicy, walczący o swoje ziemie. Sama idea jest doprawdy godna podziwu, jednak Polacy nieświadomie przekształcili wiele cech w negatywne. Jan Chryzostom Pasek podróżuje po Szwecji wraz z przemieszczającymi się wojskami polskimi. W „Pamiętnikach” pojawia się wiele opisów tamtych terenów oraz tradycji czy zwyczajów zamieszkujących je ludzi. Żołnierz nie traktuje ich jednak poważnie. Jest zamknięty na obcą kulturę, a czasem wręcz wykazuje się ksenofobią czy megalomanią. Jako przykład można podać fragment, w którym opisuje zwyczaj Szwedek spania nago. Porównuje kobiety do swoich rodaczek, wyśmiewających obce obyczaje i dziwiąc się im.
Kolejnym przykładem, w której autor i bohater wykazuje się zamkniętą postawą jest moment opisu jedzenia. Jan Chryzostom Pasek porównuje szwedzką kiełbasę do polskiej i mówi, że w ojczyźnie to byłob