Czambuł – potępiać (potępić) w czambuł

Co znaczy słowo „czambuł”?Czambuł to wyraz pochodzenia tatarskiego, który został zapożyczony z języka ukraińskiego.W dawnych czasach oznaczał wyprawę, najazd lub po prostu zbrojny tatarski oddział. Można więc wywnioskować, że związki frazeologiczne zawierające w sobie słowo „czambuł” mają pochodzenie historyczne. W dalszej części tej pracy przedstawię i wyjaśnię najpopularniejsze z nich.Związki frazeologiczne ze słowem „czambuł”1) „wyciąć w czambuł” – czyli wyciąć w pień, wyciąć co do nogi, doszczętnie. Np.: Ostatnia wichura wycięła w czambuł wszystkie drzewa w naszym ogrodzie. Powyższy frazeologizm ma wyraźne zabarwienie militarne. Związane jest to z wyprawami tatarskimi i pierwotnym znaczeniem tego słowa. 2) „potępić (potępiać) w czambuł” – oznacza to potępić wszystkich bez wyjątku, szybko i kategorycznie (w kontekście zbiorowości, grupy). Np.: Klasa została potępiona w czambuł i każdy uczeń obecny na lekcji dostał uwagę. Po raz pierwszy ten związek zapisał Witold Doroszewski w swoim Słowniku języka polskiego.
3) „wziąć w czambuł” – czyli wziąć, ująć razem. Np.: Babcia po przyjeździe z podróży wzięła w czambuł wszystkie swoje wnuki i je wycałowała. Najbardziej znanym przykładem użycia powyższego związku frazeologicznego jest jego zapis w Dziełach Aleksandra Fredry. W tomie V, scenie VII Doktor mówi o Leonie, który czeka na lekarza, że jest zdrowszy „niż wszystkie doktory w czambuł wzięte”. Co ciekawe, znaczenie frazeologizmów „potępić w czambuł” i „wziąć w czambuł” traci swój militarny charakter. „Czambuł” zaczyna funkcjonować tu w znaczeniu przenośnym jako gromada, grupa czereda.

Sprawdź również:

• Bumerang – wracać (powracać) jak bumerang
• As – mieć (trzymać) asa (atut) w rękawie
• Amaltea – róg Amaltei
• Baczność – mieć się na baczności
• Bank – mieć coś jak w banku
• Buzia – trzymać buzię na kłódkę
• Adam – w stroju Adama (adamowym)
• Alfa – być alfą i omegą
• Amen – jak amen w pacierzu
• Chmury – chodzić z głową w chmurach

Dodaj komentarz jako pierwszy!