Karb – policzyć (złożyć) coś na karb czegoś

Słowo „karb” w oparciu o Słownik Języka Polskiego ma 3 znaczenia:
1. to nacięcie wyrżnięte w jakiejś powierzchni za pomocą którego określa się ilość czegoś
2. z dawna: nazywana tak fala na włosach
3. z dawna: porządek czy dyscyplina, ryzy, granice
4. w materiałoznawstwie to najsłabsze miejsce na materiale, w którym mogą występować rysy i pęknięcia
5. z niemieckiego: kerb – nacięcie
Znane są dwa związki frazeologiczne z użyciem wyrazu „karb”:
– policzyć (złożyć, kłaść) coś na karb czegoś
Znaczy ni mniej ni więcej to samo co zaliczyć komuś kolejną zasługę (pozytywną lub negatywną) do już zdobytych, lub zrzucić odpowiedzialność lub winę za coś na kogoś (coś). W dosłownym tłumaczeniu znaczyło dodać kolejne nacięcie do zaliczonych (zebranych) wcześniej nacięć.
Inaczej: tłumaczyć się (czymś), wykręcać się (czymś)
Przykład zdania z użyciem związku frazeologicznego:
Twoją słabą ocenę ze sprawdzianu należy złożyć na karb zmęczenia z przeuczenia, gdyż w tym tygodniu miałeś 3 sprawdziany i 5 kartkówek a mało czasu na naukę.
– ująć (brać się, brać) w karby
Znaczy ni mniej ni więcej to samo co dyscyplinowanie kogoś, narzucenie mu (sobie) rygoru, wprowadzenie porządku lub dyscypliny i ograniczenie czyjejś swobody.
Inaczej: okiełznanie kogoś, opanowanie (kogoś), powściągnięcie (kogoś), przytemperowanie (kogoś), ujarzmienie (kogoś), utemperowanie (kogoś), zmuszenie do posłuszeństwa
Przykład zdania z użyciem związku frazeologicznego:
Nauczyciel nie zamierzał dłużej tolerować lenistwa uczniów i postanowił ująć ich w karby i zmusić do pełnej dyscypliny w nauce i odrabianiu zadań domowych.

Sprawdź również:

• Bumerang – wracać (powracać) jak bumerang
• As – mieć (trzymać) asa (atut) w rękawie
• Amaltea – róg Amaltei
• Baczność – mieć się na baczności
• Bank – mieć coś jak w banku
• Buzia – trzymać buzię na kłódkę
• Adam – w stroju Adama (adamowym)
• Alfa – być alfą i omegą
• Amen – jak amen w pacierzu
• Chmury – chodzić z głową w chmurach

Dodaj komentarz jako pierwszy!