Kwinta – spuścić (zwiesić) nos na kwintę

Istnieje w języku polskim frazeologizm „spuścić (lub zwiesić) nos na kwintę”. Ale co to dokładnie oznacza? I czym jest wspomniana „kwinta”? Podając za słownikiem frazeologicznym języka polskiego S. Skorupki, spuścić nos na kwintę znaczy zmartwić się, stracić humor, nadzieję, np.: Mama odmówiła Adasiowi cukierka, więc ten spuścił nos na kwintę i poszedł do swojego pokoju.

W internecie można znaleźć wiele hipotez co do powstania tego wyrażenia. Jedna z nich podaje, że źródła inspiracji trzeba szukać w muzyce. Tam kwinta jest jednym z ważniejszych interwałów oraz nazwą dla najwyższej struny skrzypiec (umiejscowioną najniżej, czyli najbliżej podłogi). Z racji, że dawniej wychowanie muzyczne było ważnym elementem życia młodego człowieka, takie wyjaśnienie wydaje się prawdopodobne. Niestety, nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistości – skrzypek przecież podpiera brodą instrument, więc nie jest w stanie opuścić nosa, bo przestałby grać!

Inna hipoteza mówi o wyścigach konnych. Istnieje system obstawiania gonitw w blokach po pięć sztuk. Wygrana jest tylko w momencie, kiedy wyniki pięciu kolejnych zakładów zostaną poprawnie wytypowane przez gracza, co jest w gruncie rzeczy praktycznie niemożliwe. Dlatego gracz, który przegrałby swoje pieniądze, miałby zasmucony „spuszczać nos na kwintę”. Takie wyjaśnienie nie ma jednak odzwierciedlenia w prawdzie, bo frazeologizm powstał wcześniej niż system obstawiania wyścigów konnych.

W związku z powyższym najbardziej prawdopodobnym źródłem pochodzenia tego wyrażenia jest sztuka szermiercza. Nauka walki była w dawnych czasach tak samo – a może nawet bardziej – popularna jak edukacja muzyczna. W szermierce pozycje ciała są ponumerowane, a kwinta to zasłona osłaniająca od góry. Żeby ją wykonać trzeba podnieść rękę i pochylić głowę. Stąd spuszczanie czy zwieszanie nosa (a tym samym pochylanie głowy) mogło być odbierane podobnie jak to potrzebne do wykonania kwinty w szermierce. Stąd wiemy, że omawiany frazeologizm znalazł swoje źródło w życiu codziennym.

Sprawdź również:

• Bumerang – wracać (powracać) jak bumerang
• As – mieć (trzymać) asa (atut) w rękawie
• Amaltea – róg Amaltei
• Baczność – mieć się na baczności
• Bank – mieć coś jak w banku
• Buzia – trzymać buzię na kłódkę
• Adam – w stroju Adama (adamowym)
• Alfa – być alfą i omegą
• Amen – jak amen w pacierzu
• Chmury – chodzić z głową w chmurach

Dodaj komentarz jako pierwszy!