Oko – Argusowe oko

Poniżej znajdują się związki frazeologiczne z wyrazem „oko”, ich objaśnienia oraz przykładowe zdania z ich zastosowaniem.
Argusowe oko – czujne, podejrzliwe oko; „Ta sąsiadka, która ciągle na nas patrzy, to chyba ma Argusowe oczy”.
Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało – coś niespotykane, trudne do pojęcia; „Ani oko nie widziało, ani ucho nie słyszało, żeby dzieci latały helikopterami”.
Bić po oczach – rzucać się w oczy, wyróżniać się w jaskrawy sposób; „Ten bilboard każdego dnia w trakcie mojej drogi do pracy bije po oczach”.
Bieda zagląda komuś w oczy – ktoś jest bardzo biedny, że aż znajduje się na skraju nędzy; „Szkoda mi pana Jarka, bo widać, że bieda zagląda mu w oczy”.
Bielmo spadło komuś z oczu – poznać prawdę, przejrzeć na oczy; „Cieszę się, że w końcu spadło ci bielmo z oczu”.
Być komuś solą w oku – drażnić kogoś; „Widzę, że Alina jest dla ciebie solą w oku”.
Cieszyć czyjeś oko – sprawiać przyjemność swoim widokiem; „Twój widok cieszy moje oczy!”.
Czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal – lepiej nie wiedzieć o czymś; „Nie obchodzi mnie, co on na co dzień robi w Portugalii, bo, jak to mówią, czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal”.
Jak okamgnienie/mgnienie oka – bardzo szybko, krótko; „Wywiad był krótki jak mgnienie oka”.
Jak okiem sięgnąć – tak daleko, jak tylko można zobaczyć; „Jak okiem sięgnąć, widzę same kwiaty”.
Jeśli oczy kogoś nie mylą – jeśli ktoś dobrze widzi; „Jeśli mnie oczy nie mylą, to widzę Piotra z Adrianną”.
Kij komuś w oko – mieć kogoś gdzieś; „Skoro tak twierdzisz, to kij ci w oko!”.
Klapki komuś spadły z oczu – nagle coś pojąć; „Gdy to zobaczył, spadły mu klapki z oczu”.
Kłuć/świecić w oczy – drażnić, wywoływać niechęć; „Te niechlujne linie kłują mnie w oczy”.
Komuś źle z oczu patrzy – ktoś wydaje się zły; „Uważaj na niego, bo źle mu z oczu patrzy”.
Kłamać w żywe oczy – oszukiwać bezczelnie; „Czy możesz przestać kłamać w żywe oczy?”.
Łuska spadła komuś z oczu – ktoś się ocknął i coś zrozumiał; „Cieszę się, że w końcu spadła ci łuska z oczu”.
Łza się w oku kręci – komuś chce się płakać; „Łza się w oku kręci na ten widok”.
Łzy cisną się komuś do oczu – kogoś ogarnia wzruszenie; „Gdy o tym usłyszałem, łzy zaczęły mi się cisnąć do oczu”.
Mieć bielmo na oczach – nie widzieć prawdy; „Szkoda, że Paweł ma bielmo na oczach i nie widzi, że Ada go zdradza”.
Mieć czerwone oczy – mieć załzawione oczy; „Szkoda mi się go robi, kiedy widzę, jak bardzo czerwone ma oczy”.
Mieć klapki na oczach – być zaślepionym; „Przykro mi, że niektórzy z naszych znajomych mają klapki na oczach”.
Mieć kogoś/coś na oku – obserwować kogoś, coś lub kogoś czynić przedmiotem swoich planów; „Masz kogoś na oku?”.
Mieć łzy w oczach – być wzruszonym, zaczynać płakać; „Mam łzy w oczach, gdy o tym słucham”.
Mówić prosto w oczy – mówić szczerze, bezpośrednio; „Powiedz mi to prosto w oczy, proszę”.
Mrugnąć okiem do kogoś – sekretne porozumienie się z kimś; „Widziałam jak Ala mrugnęła okiem do Pauli, więc chyba coś knują”.
Mydlić komuś oczy – zwodzić kogoś, celowo wprowadzać w błąd; „Wiem, jaka jest prawda, więc przestań mydlić mi oczy”.
Nie móc/nie mieć odwagi spojrzeć komuś w oczy – czuć się winnym i bać się czyjejś reakcji; „Po tym zdarzeniu nie mam odwagi spojrzeć mu w oczy”.
Nie móc oderwać oczu od czegoś/kogoś – być zafascynowanym czymś; „Nie mogę oderwać oczu od tych pięknych sukienek”.
Nie spuszczać kogoś z oka – nie przestawać obserwować, pilnować kogoś; „Obiecuję, że nie spuszczę go z oka ani na sekundę”.
Nie widzieć czegoś na oczy – nigdy dotychczas nie zetknąć się z czymś; „Nigdy nie widziałam na oczy takiego urządzenia”.
Nie dostrzegać belki we własnym oku, a widzieć drzazgę w cudzym oku – nie zauważać własnych wad, a wytykać drobne wady innym; „Czemu to widzisz drzazgę w oku swego brata, a nie dostrzegasz belki we własnym oku?” (cytat z Biblii, Mt 7,3).
Nie wierzyć własnym oczom – nie móc zrozumieć czegoś, być zdumionym; „Nie wierzę własnym oczom, że widzę cię całego i zdrowego”.
Niewprawne oko – osoba niezbyt doświadczona; „Nie pytaj Pawła, bo ma niewprawne oko”.
Nie zmrużyć oka – nie zasnąć ani na chwilę; „Tej nocy wcale nie zmrużyłam oka”.
Oczy wychodzą z orbit – okazywać ogromne zdziwienie, przerażenie czymś; „Tak mnie ich widok zaskoczył, że aż oczy wychodzą mi z orbit”.
Oczy się komuś świecą – ktoś ma na coś wielką ochotę; „Oczy mi się świecą do lodów waniliowych”.
Oczy się komuś kleją/zamykają – kogoś ogarnia sen; „Jestem tak zmęczony, że aż oczy mi się kleją”.
Oczy się komuś otworzyły – ktoś zrozumiał coś; „Niestety trochę zbyt późno Jankowi otworzyły się oczy na fakt, że Maja jest w nim zakochana”.
Oczy stanęły komuś w słup – coś kogoś niezmiernie zaskoczyło; „Oczy stanęły mi w słup, gdy o tym usłyszałem”.
Oko za oko, ząb za ząb – odwet w celu wyrównania krzywd; „Po tym, co mi zrobił, dowie się, co to znaczy oko za oko, ząb za ząb”.
Otwierać komuś oczy – uzmysłowić coś komuś; „Hania w końcu otworzyła mu oczy”.
Pańskie oko konia tuczy – gospodarstwo lepiej funkcjonuje, gdy gospodarz sam go dogląda; „Teraz doskonale widać, że pańskie oko konia tuczy”.
Patrzeć spod oka na kogoś – patrzeć z dezaprobatą; „Wyraźnie widziałem, że Ada patrzyła na mnie spod oka”.
Patrzeć na kogoś łaskawym okiem – patrzeć wspaniałomyślnie, dobrodusznie; „Nauczycielka popatrzyła na nas łaskawym okiem”.
Patrzeć na coś z przymrużeniem oka – nie traktować czegoś poważnie; „Lepiej nie rozmyślajmy nad tym, a popatrzmy z przymrużeniem oka”.
Przecierać oczy ze zdumienia – być bardzo zdziwionym; „Widząc to, przecierał oczy ze zdumienia”.
Przejrzeć na oczy – uświadomić sobie coś; „Miłosz przejrzał na oczy w kwestii przyjaźni z Zenonem”.
Przewracać oczami – stroić miny; „Młoda panno, przestań mi tu przewracać oczami”.
Przymykać na coś oczy – udawać, że się czegoś nie widzi; „Mama przymykała oczy na wybryki syna”.
Puszczać do kogoś perskie oko – dawać sygnał, by nie traktować czegoś poważnie; „Zrozumiałem, o co chodzi, gdy Wojtek puścił do mnie perskie oko”.
Robić coś z zawiązanymi oczyma – robić coś na ślepo, nie przygotowawszy się; „Robię ten projekt z zawiązanymi oczyma”.
Robić do kogoś słodkie/maślane oczy – zalecać się do kogoś; „Czy ty też widzisz, jak Kaśka robi maślane oczy do Stasia?”.
Robić wielkie oczy – dziwić się; „Zrobiłem wielkie oczy, gdy okazało się, że nauczycielka oskarżyła mnie o wszczęcie bójki”.
Rzucać okiem – obejrzeć coś pobieżnie; „Poczekaj, jeszcze tylko rzucę okiem na tę pracę”.
Rzucać się w oczy – być dobrze widocznym; „Z pewnością będziesz rzucał się w oczy w tym stroju”.
Rzucić/sypnąć komuś piaskiem w oczy – wprowadzać w błąd, okłamywać; „Kamil w bezczelny sposób rzucał Julii piaskiem w oczy”.
Skakać komuś do oczu – kłócić się zawzięcie; „To smutne, jak oni rzucają się sobie do oczu”.
Spojrzeć komuś w oczy – mieć odwagę, by przyznać się do czegoś; „Samuel w końcu spojrzał mi w oczy”.
Spojrzeć głęboko w oczy – przyglądać się dokładnie; „Poczułam motylki w brzuchu, gdy spojrzeliśmy sobie z Adrianem głęboko w oczy”.
Spojrzeć prawdzie w oczy – nie unikać prawdy; „Proszę, spójrz prawdzie w oczy”.
Spuścić kogoś z oczu – przestać kogoś pilnować; „Spuściłam go z oczu tylko na moment”.
Stanąć z kimś oko w oko – zmierzyć się z kimś twarzą w twarz, spotkać się osobiście; „Roland stanął oko w oko z przeznaczeniem”.
Strzec/pilnować kogoś jako oka w głowie/źrenicy oka – troskliwie opiekować się czymś; „Maria pilnuje swojej bransoletki jak oka w głowie”.
Szkiełko i oko – rozum i doświadczenie; „Wilhelm zdecydowanie posiada szkiełko i oko, dzięki czemu racjonalnie podejdzie do tej sprawy”.
Świecić oczyma za kogoś/coś przed kimś – wstydzić się za kogoś, tłumaczyć cudze błędy; „Kiedy w końcu nie będę musiała świecić za ciebie oczyma przed dyrektorem?”.
W cztery oczy – sam na sam, na osobności; „Porozmawiajmy w cztery oczy”.
Widać coś gołym okiem – dostrzegać coś wyraźnie; „Widzę gołym okiem, co zrobiłaś, więc nie musisz już tego ukrywać”.
Widzieć coś oczyma duszy – wyobrażać sobie jakąś sytuację; „Widzę oczyma duszy, jak pluskamy się w Morzu Śródziemnym”.
Widzieć/ujrzeć coś na własne oczy – widzieć coś osobiście; „We Francji na własne oczy ujrzałam Wieżę Eiffla”.
W mgnieniu oka/okamgnieniu – błyskawicznie; „Myszka uciekła z mojego pola widzenia w mgnieniu oka”.
Wodzić po czymś/za kimś oczami – patrzeć na coś/kogoś bez przerwy; „Ania ciągle wodzi oczami za Bartkiem”.
Wpaść komuś w oko – spodobać się komuś; „Kto ci wpadł w oko?”.
Wybałuszać/wytrzeszczać oczy – być bardzo zaskoczonym; „Wszyscy wytrzeszczaliśmy oczy, kiedy słuchaliśmy o tym”.
Wybielić się w czyichś oczach – oczyścić się z zarzutów przed kimś; „Dzięki tej sytuacji wybieliłaś się w moich oczach”.
Wydrapać komuś oczy – chcieć zrobić komuś krzywdę; „Lepiej uważaj, bo inaczej wydrapię ci oczy”.
Wygarnąć komuś prosto w oczy – powiedzieć coś komuś bezpośrednio; „Jacek odważył się wygarnąć Robertowi prosto w oczy, co o nim sądzi”.
Wypłakiwać po czymś/kimś oczy – płakać po stracie czegoś lub kogoś; „Hania wypłakiwała oczy po stracie Czarka”.
Wznosić oczy do nieba – patrzeć błagalnie; „Piotr tak bardzo chce nowy rower, że aż wznosi oczy do nieba”.
Zawiesić na czymś/kimś oko – utkwić w kimś/czymś wzrok; „Zawiesiłam na dłużej oko na portrecie Leonarda da Vinci”.
Z łezką w oku – sentymentalnie, ze wzruszeniem; „Pan Henryk spoglądał na dworek z łezką w oku”.
Znaleźć się w oku cyklonu – znaleźć się w centrum wydarzeń; „Całkowitym przypadkiem znalazłam się w oku cyklonu”.

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!

Co to znaczy?

Epoki literackie

Gatunki literackie

Jak się pisze?

Książki

Motywy literackie

Najczęściej wyszukiwane

Rodzaje literackie

Skróty

Słownik

Słownik bohaterów literackich

Słownik związków frazeologicznych

Synonimy

Wiersze