Ryzy – trzymać (utrzymać, utrzymywać) kogoś (coś) w ryzach

Jak podaje słownik języka polskiego ryzy to, innymi słowy, karność, subordynacja lub posłuszeństwo. Współcześnie wyraz ten występuje jedynie we frazeologizmach. Ma on też jednak inne znaczenia, np. ryza stanowi 500 sztuk arkuszy papieru. Może również służyć do spuszczania drewna w terenie górskim. Gdy jednak „bycie w ryzach” odczytujemy jako utożsamianie się z karnością, słowo traktowane jest częściej jako przestarzałe i rzadko stosowane.
– „Wziąć kogoś w ryzy”- jedno z niewielu wyrażeń z użyciem tego terminu. Jest równoznaczne z posiadaniem nad kimś kontroli. Osoba „w ryzach” jest uległa oraz poddana. W zdaniu „Wziął mnie w ryzy.” podmiot wymusza na „mnie” posługę, dyscyplinuje, przywołuje do ustalonego przez siebie (lub osoby, organizacje bliskie jego światopoglądowi) porządku.
– „Trzymać w ryzach”- Tym razem pojęcie wyrażane jest w miejscowniku. W tej sytuacji mamy do czynienia z akcją stałą/stabilną, nie jak w poprzednim przykładzie: niepewną i tymczasową. Jednostka, wykonująca czynność pilnuje czyjegoś właściwego zachowania, z (prawdopodobnie) pozytywnym dla niej skutkiem. Frazeologizm ten można uznać za adekwatny w wielu sytuacjach. Dla przykładu w kontekście wychowania w dyscyplinie; niesubordynacja jest karana, a wszelkie próby „oporu”- poskramiane. Jeżeli chcemy porównać, to do panowania, posiadania władzy, synonimem do tej frazy jest: trzymanie kogoś w karbach (granicach).
Dla ogólnego podsumowania najłatwiejszym sposobem wytłumaczenia powyższego wyrażenia jest wskazanie jego licznych antonimów. Demoralizacja, pobłażanie, psucie, rozpieszczanie to idealne przykłady dla przeciwieństw wyrazu, który jest głównym tematem tej pracy.
„Ryzy”, oprócz funkcji przysłowiowej, znajdują swoje miejsce również w cytatach. Jednym z popularniejszych jest ten wypowiedziany przez irlandzkiego dramatopisarza, prozaika i filozofa- Georga Bernarda Shawa. „To, co ludzie nazywają dobrocią, trzeba trzymać w ryzach tak dokładnie, jak to, co nazywają niegodziwością”. Te słowa ukazują, nagą prawdę o ludzkich słabościach i kłamstwie. Wszystkie czyny, natomiast powinny być pod kontrolą, nawet gdy są uznawane za te dobre, mogą prowadzić do przykrych konsekwencji. „Trzymanie w ryzach” jest pewnym poczuciem bezpieczeństwa, opanowania danej, sytuacji, osoby. Można porównać je nawet do węzłów przywiązanych do nadgarstków danego zjawiska; za pomocą własnych przekonań traktujemy wybrany obiekt jak marionetkę, którą zależnie od swojej pozycji (moralnej, duchowej) będzie się temu podporządkowywać i mimowolnie zgadzać na każdy ruch.
Ryzy są niczym określone granice, kajdany, które nie pozwalają „niewolnikowi” posunąć się za daleko. Będąc w nich nie możesz, tylko musisz. Twoje zdanie ginie w głosie „Pana”.
Przykładem obrazującym nieco wymieniona frazę jest zdanie:
„Szantażysta trzyma w ryzach swoją ofiarę”.
Osoba, która szantażuje, ma pewną władzę, która pozwala jej podporządkowywać sobie swój cel. Nie daje realnego wyboru, stawia przed faktem, zmuszając do odrzucenia życia w wolności. Często jej prośby (żądania) są ciężkie do spełnienia i pozbawione logiki.
Podsumowując, ryzy są jednym z najsilniejszych materiałów; nie pozwalają się uwolnić.

Sprawdź również:

• Bumerang – wracać (powracać) jak bumerang
• As – mieć (trzymać) asa (atut) w rękawie
• Amaltea – róg Amaltei
• Baczność – mieć się na baczności
• Bank – mieć coś jak w banku
• Buzia – trzymać buzię na kłódkę
• Adam – w stroju Adama (adamowym)
• Alfa – być alfą i omegą
• Amen – jak amen w pacierzu
• Chmury – chodzić z głową w chmurach

Dodaj komentarz jako pierwszy!