Ryzy – trzymać (utrzymać, utrzymywać) kogoś (coś) w ryzach

Jak podaje słownik języka polskiego ryzy to, innymi słowy, karność, subordynacja lub posłuszeństwo. Współcześnie wyraz ten występuje jedynie we frazeologizmach. Ma on też jednak inne znaczenia, np. ryza stanowi 500 sztuk arkuszy papieru. Może również służyć do spuszczania drewna w terenie górskim. Gdy jednak „bycie w ryzach” odczytujemy jako utożsamianie się z karnością, słowo traktowane jest częściej jako przestarzałe i rzadko stosowane.
– „Wziąć kogoś w ryzy”- jedno z niewielu wyrażeń z użyciem tego terminu. Jest równoznaczne z posiadaniem nad kimś kontroli. Osoba „w ryzach” jest uległa oraz poddana. W zdaniu „Wziął mnie w ryzy.” podmiot wymusza na „mnie” posługę, dyscyplinuje, przywołuje do ustalonego przez siebie (lub osoby, organizacje bliskie jego światopoglądowi) porządku.
– „Trzymać w ryzach”- Tym razem pojęcie wyrażane jest w miejscowniku. W tej sytuacji mamy do czynienia z akcją stałą/stabilną, nie jak w poprzednim przykładzie: niepewną i tymczasową. Jednostka, wykonująca czynność pilnuje czyjegoś właściwego zachowania, z (prawdopodobnie) pozytywnym dla niej skutkiem. Frazeologizm ten można uznać za adekwatny w wielu sytuacjach. Dla przykładu w kontekście wychowania w dyscyplinie; niesubordynacja jest karana, a wszelkie próby „oporu”- poskramiane. Jeżeli chcemy porównać, to do panowania, posiadania władzy, synonimem do tej frazy jest: trzymanie kogoś w karbach (granicach).
Dla ogólnego podsumowania najłatwiejszym sposobem wytłumaczenia powyższego wyrażenia jest wskazanie jego licznych antonimów. Demoralizacja, pobłażanie, psucie, rozpieszczanie to idealne prz