Słówka – łapać kogoś za słówka (słowa)

Łapanie to konkretna czynność o charakterze manualnym, którą słownik definiuje jako: „chwytanie czegoś w locie” lub „zatrzymywanie osoby lub rzeczy będącej w ruchu”. Zatem można łapać piłkę lub taksówkę. Co jeszcze możemy łapać? Gdy wczuwamy się w sytuację innych, nagle, możemy łapać, co ktoś inny przeżywa lub jakie są jego doznania. Łapać możemy też chorobę zakaźną lub przy braku kondycji – zadyszkę. Niedosłownie możemy też „łapać kogoś za słowa”.
W języku polskim dopuszczalne są różne warianty tego związku frazeologicznego. Mówimy: „łapać kogoś za słowa” albo „chwytać kogoś za słowa”, albo „chwytać kogoś za słówka”. Znaczenie jest niezmienne. Tego frazeologizmu użyjemy, gdy ktoś złośliwie komentuje wybrane sformułowania czyjejś wypowiedzi, zwraca uwagę na jej formę, zamiast na treść i przesłanie, a także dopatruje się złych intencji w poszczególnych słowach, nie oceniając właściwie całości komunikatu. Połączenie to służy do określania relacji międzyludzkich oraz specyficznych zachowań i przyzwyczajeń. Skłonność do łapania za słowa, czy jak powiedzieliby młodzi ludzie – czepiania się, nie jest cechą pożądaną społecznie.
Łapanie za słowa ma zatem zabarwienie ujemne. To zachowanie agresywne, nastawione na krytykę kogoś lub udowodnienie, że jego zdanie nie jest tak ważne, jak mu się wydaje. Aby udowodnić to założenie można przytoczyć szereg synonimów, którymi można by było zastąpić ów frazeologizm. Są to: atakować, dogadywać, dogryzać, krytykować, napadać, naskakiwać, osłabiać czyjąś opinię, podkopywać czyjś autorytet, podważać czyjąś opinię, przyczepiać się, robić komuś wymówki, szukać dziury w całym, szukać zaczepki, występować przeciw czemuś, występować przeciw komuś, występować z krytyką lub wytrząsać się.
Co jeszcze można zrobić ze słowem? Można dać słowo (honoru), gdy coś się komuś obiecuje. Wówczas trzeba takiego słowa dotrzymać, czyli nie zawieść czyjegoś zaufania. Druga strona wówczas trzyma za słowo, czyli wierzy, że obietnica będzie spełniona. Najlepiej jest czuwać nad każdym słowem lub inaczej – ważyć słowa, by nie dochodziło do nieporozumień i dwuznaczności, by nikt nam nieprzychylny nie miał okazji chwytać nas za słowa. Zatem w starannym dobieraniu słów tkwi tajemnica skutecznej językowej komunikacji.
Przykładowe zastosowanie:
– Ojejku! Nie chwytaj mnie za słówka. Obaj wiemy, o co chodzi.

– Niechętnie wypowiadam się na forum klasy, gdyż najlepsi uczniowie często łapią innych za słówka, aby udowodnić im nieprzygotowanie do lekcji.

– Nikt nie lubi, gdy ktoś tylko czeka na potknięcia językowe, aby móc chwytać za słówka, czyli złośliwie odwoływać się do czyjejś wypowiedzi.

– Politycy opozycji uważnie słuchali wypowiedzi premiera, aby móc złapać go za słówka i udowodnić mu mijanie się z prawdą i rzucanie obietnic bez pokrycia.

– Przestańcie wreszcie łapać mnie za słowa. Przecież każdy ma prawo do błędu.
– Dziennikarze chwytali powszechnie nielubianego polityka za słówka.
– W czasie negocjacji starannie dobierał słowa, dbając o każdy szczegół. Starał się, aby interlokutorzy nie mogli łapać go za słowa.

Sprawdź również:

• Bumerang – wracać (powracać) jak bumerang
• As – mieć (trzymać) asa (atut) w rękawie
• Amaltea – róg Amaltei
• Baczność – mieć się na baczności
• Bank – mieć coś jak w banku
• Buzia – trzymać buzię na kłódkę
• Adam – w stroju Adama (adamowym)
• Alfa – być alfą i omegą
• Amen – jak amen w pacierzu
• Chmury – chodzić z głową w chmurach

Dodaj komentarz jako pierwszy!