Aspiracje

Aspiracja w ujęciu etymologicznym z łac. aspiratio – oddech oznacza dążenie do osiągnięcia zamierzonych celów oraz do realizacji określonych ideałów życiowych.
Aspiracje określa się także jako pragnienie osiągnięcia czegoś znaczącego, dążenie do czegoś, ambicje, zespół dążeń, które chce się osiągnąć. Według J. Pietra należy rozumieć aspiracje jako nadzieje na osiągnięcie sukcesu w realizacji określonych zamierzeń lub planów. Z kolei M. Ścisłowicz twierdzi, że aspiracje są zamierzeniami lub pragnieniami, które dotyczą realizacji w przyszłości celów, oraz które w hierarchii wartości są ważne dla jednostki i osiągnięcie ich przez nią pożądane. „W badaniach socjologicznych aspiracje ludzi rozpatrywane są głównie na tle pragnień i dążeń dużych oraz małych grup społecznych. Płaszczyzną odniesienia stają się więc aspiracje tych grup”.
Wyróżnia się następujące rodzaje aspiracji:
• „Wysokie – niskie (ze względu na poziom, stopień trudności założonego celu).
• Zawyżone – adekwatne – zaniżone (kryterium wyodrębniania jest relacja do możliwości jednostki). • Działaniowe – życzeniowe (ze względu na związek z działaniem – pierwsze spełniają funkcję stymulatora, pobudzającego do podjęcia jakiejś formy aktywności, drugie mają formę marzeń lub życzeń – nie musi towarzyszyć działanie skierowane na realizację celu).• Aktualistyczne – perspektywistyczne (kryterium stanowi okres realizacji). Dotyczą bliskiej przyszłości lub wyników przyszłego działania wymagającego dłuższego czasu.
• Uświadomione – latentne (o tych ostatnich wnioskujemy pośrednio, na podstawie wypowiedzi dotyczących ideałów, celów danej jednostki).Ze względu na treść wyróżnić można aspiracje ludyczne, edukacyjne, zawodowe, społeczne, kierownicze i inne.
W związku z przyszłością człowiek często przejawia pewne oczekiwania, które dotyczą przewidywanego zachowania się czynników zewnętrznych, które mają w zasadniczy sposób wpłynąć na aspiracje. Układ aspiracji i dążeń jednostki tworzą całą orientację życiową, dlatego podejmuje się próby określenia podstawowych obszarów, w których występują ludzkie dążenia.
„Aspiracje rodziców mają wielki wpływ na plany zawodowe dzieci.Wygórowane aspiracje rodziców pociągają za sobą często wygórowane aspiracje dzieci, które od najmłodszych lat stykając się z wysokimi wymaganiami co do ich osoby, są przekonane, iż powinny osiągnąć więcej niż ich rodzice. Może to mieć poważne konsekwencje dla dziecka, które nie jest w stanie zaspokoić oczekiwań rodziców, nie dorasta do stawianych im wymagań. W psychice dzieci może dojść do poważnych zaburzeń osobowości, które mogą się wyrazić w poczuciu wyższości nad otoczeniem. Mogą one również powodować nieustanny lęk przed kompromitacją, mogą prowadzić do „ucieczki w chorobę”.
U podstaw przeceniania swoich dzieci i nadmiernych aspiracji w stosunku do nich leży nieznajomość psychiki dzieci, nieznajomość warunków, które mogą sprzyjać ich prawidłowemu rozwojowi, nieumiejętność spojrzenia na dziecko jako na odrębną jednostkę.
Małe dziecko podchodzi do decyzji rodziców bezkrytycznie, dlatego tez niezmiernie istotne jest to, aby rodzice starali się poznać jak najlepiej zawody proponowane dzieciom, by ich propozycje były dostosowane do poziomu pociech. do czynników sprzyjających realnej ocenie przyszłej kariery dziecka zalicza się orientację rodziców w potrzebach kadrowych konkretnych środowisk.
Szansa urzeczywistnienia aspiracji zawodowych rodziców i dzieci zależy także od zgodności tych planów z zapotrzebowaniem społecznym. Wiązanie aspiracji zawodowych z potrzebami rynku pracy rozpatruje się na dwóch poziomach. Jednym z nich jest zestawienie subiektywnych planów i życzeń z obiektywnymi możliwościami, drugim bardziej wartościowym społecznie i wychowawczo jest umożliwienie udziału każdej jednostki w kształtowaniu warunków życia innych.
Rodzice, którym nie udało się we własnym życiu osiągnąć wysokiego standardu życiowego zawodowego lub wykształcenia, o jakim marzyli, pragną, aby ich dzieci to osiągnęły. Przyczyn z powodu, których nie udało im się zrealizować swoich marzeń jest bardzo dużo. Mogą one być spowodowane sytuacja społeczno – polityczną w kraju,