Bank
Bank to licencjonowana instytucja finansowa, która przyjmuje depozyty, prowadzi rachunki i udziela kredytów, ponosząc ryzyko operowania powierzonymi środkami; realizuje płatności i inne usługi finansowe; w Polsce działa na podstawie Prawa bankowego, pod nadzorem KNF, z gwarancją depozytów do 100 tys. euro w BFG.
Bank w polszczyźnie znaczy zarówno instytucję finansową, jak i uporządkowany zbiór zasobów (np. magazyn nasion); słowo wywodzi się z włoskiego banco, a w praktyce działają instytucje komercyjne i spółdzielcze.
Co dokładnie oznacza „bank” w języku ogólnym?
To instytucja uprawniona do przyjmowania środków pieniężnych od klientów i ich dalszego udostępniania (kredyty, pożyczki), a także do prowadzenia rachunków, rozliczeń i emisji instrumentów płatniczych. W języku potocznym słowo rozszerza się również na zbiory zasobów: „bank nasion”, „bank danych”.
Jak działa bank w Polsce i na jakiej podstawie prawnej?
Podstawą jest Prawo bankowe i licencja nadana przez KNF. Depozyty klientów podlegają ochronie BFG do równowartości 100 000 euro na osobę w danym banku. Bank realizuje zlecenia płatnicze (karty, przelewy, BLIK), prowadzi rachunki (ROR, oszczędnościowe), udziela kredytów i gwarancji, inwestuje nadwyżki płynności oraz zarządza ryzykiem (kredytowym, rynkowym, operacyjnym). W relacjach z klientem obowiązują m.in. wymogi PSD2 (silne uwierzytelnienie) oraz przepisy AML/KYC.
Jakie są główne rodzaje banków?
– bank centralny (NBP) – emituje pieniądz, prowadzi politykę pieniężną, nadzoruje system płatniczy;
– banki komercyjne – uniwersalne instytucje nastawione na zysk;
– banki spółdzielcze – lokalne, oparte na członkostwie;
– specjalistyczne (hipoteczne, rozwojowe) – wyspecjalizowane w określonych czynnościach.
W jakich innych kontekstach używa się wyrazu „bank”?
Poza finansami: „bank” jako pula w grach (np. poker), jako uporządkowany zbiór zasobów (bank komórek, bank nasion, bank danych), a także w związku frazeologicznym „na bank” (czyli „na pewno”). W technice: „bank akumulatorów” – zestaw połączonych ogniw.
Kiedy pisać małą, a kiedy wielką literą?
Małą literą zapisujemy rzeczownik pospolity: „pracuję w banku”. Wielką – nazwy własne i ich pełne brzmienie: „PKO Bank Polski”, „Bank Gospodarstwa Krajowego”, „Narodowy Bank Polski”. W połączeniach skróconych zachowujemy konwencję marki: „w PKO BP”.
Jak odróżnić bank od parabanku i SKOK?
Bank ma licencję KNF, podlega rygorystycznym wymogom kapitałowym i systemowi gwarantowania depozytów BFG. Parabank nie posiada licencji bankowej (brak gwarancji BFG), a SKOK jest odrębną formą spółdzielczą regulowaną osobną ustawą, z własnymi zasadami i nadzorem.
Znaczenia w różnych kontekstach
- W finansach: instytucja przyjmująca depozyty i udzielająca kredytów. Przykład: „Bank oferuje kredyt hipoteczny ze stałą stopą.”
- W grach: pula środków do wygrania. Przykład: „Zgarnął cały bank w ostatnim rozdaniu.”
- W nauce i technice: uporządkowany zbiór zasobów. Przykład: „Uczelnia prowadzi bank danych badawczych.”
| Kontekst użycia | Znaczenie | Przykład |
|---|---|---|
| Finanse | Instytucja licencjonowana | „Otworzyłem konto w banku spółdzielczym.” |
| Gry | Pula stawek | „W banku leży 500 zł po podbiciu.” |
| Nauka/medycyna | Zbiór zasobów | „Placówka aktualizuje bank komórek macierzystych.” |
Pochodzenie słowa
Słowo pochodzi z włoskiego banco „ławka, lada”, na której średniowieczni handlarze i pożyczkodawcy wykonywali transakcje; przez franc. banque i niem. Bank trafiło do polszczyzny. Z tego samego źródła wywodzą się „bankrut” i „bankructwo” (wł. banco rotto – „złamana ławka”).
Informacje gramatyczne
Rodzaj: męski nieżywotny
Odmiana przez przypadki:
Mianownik: Bank
Dopełniacz: banku
Celownik: bankowi
Biernik: bank
Narzędnik: bankiem
Miejscownik: banku
Wołacz: banku
Liczba mnoga: M: banki, D: banków, C: bankom, B: banki, N: bankami, Ms: bankach, W: banki
Synonimy i antonimy
Synonimy: instytucja finansowa, instytucja kredytowa, dom bankowy, (w grach) pula, (w nauce) magazyn, zbiór
Antonimy: —
Wyrazy pokrewne: bankowość, bankowy, bankier, bankomat, bankrut, bankructwo (pot.) bankster
Przykłady użycia
- „Złożyłem wniosek o kredyt, ale bank wymaga dodatkowych zabezpieczeń.”
- „Po all-in zwycięzca zabrał cały bank ze stołu.”
- „Miasto tworzy bank nasion rodzimych gatunków.”
- „Mam na bank potwierdzenie przelewu w skrzynce.”
- „Depozyty klientów chroni BFG do równowartości 100 000 euro.”
Najczęstsze błędy w użyciu
- Błąd: „Idę do banka.” → Poprawnie: „Idę do banku.”
- Błąd: „Wypłata z banku PKO.” → Poprawnie: „Wypłata z PKO Banku Polskiego (PKO BP).”
- Błąd: Wielka litera w znaczeniu pospolitym: „Pracuję w Banku.” → Poprawnie: „Pracuję w banku.”
- Błąd: Przypisywanie gwarancji depozytów NBP. → Poprawnie: Gwarantem depozytów jest BFG.
- Błąd: Uznawanie parabanku za bank. → Poprawnie: Parabank nie ma licencji KNF i nie oferuje gwarancji BFG.
Jak poprawnie używać i odmieniać „bank” w praktyce?
Stosuj małą literę w znaczeniu pospolitym, wielką w nazwach własnych; łącz z przyimkami: „w banku”, „do banku”, „z banku”. W kontekstach nie-finansowych upewnij się, że odbiorca rozumie sens (pula vs instytucja). W tekstach formalnych preferuj „instytucja kredytowa” jako termin prawny.
Uwaga: Definicje w tym haśle mają charakter językowo-informacyjny; obowiązujące brzmienie przepisów należy weryfikować w aktualnych aktach prawnych i komunikatach instytucji nadzorczych.
Esencja pojęcia – co warto zapamiętać na co dzień?
– Instytucja licencjonowana, przyjmująca depozyty i udzielająca kredytów, pod nadzorem KNF i z ochroną BFG.
– Dodatkowe znaczenia: pula w grze; uporządkowany zbiór zasobów (danych, nasion, komórek).
– Mała litera w znaczeniu pospolitym; wielka w nazwach własnych.
– Częste kolokacje: „konto w banku”, „kredyt bankowy”, „bank danych”, „cały bank w pokerze”, „na bank”.
Pytania do przemyślenia
– W jakich sytuacjach lepiej użyć „instytucja kredytowa” zamiast „bank” w tekście prawnym lub urzędowym?
– Czy kontekst zdania jasno wskazuje, o które znaczenie chodzi (instytucja, pula, zbiór)?
– Jakie nazwy własne banków w Twoim tekście wymagają zapisu wielką literą i odmiany przez przypadki?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!