Budżet
Budżet stanowi dokument, który opisuje wpływy i wypływy w określonej jednostce.
Budżety sporządza się w celu wsparcia planowania rocznej działalności, koordynowania różnych części organizacji, motywowanie menadżerów do realizacji celów, do oceny pracy menadżerów, sterowania działalnością.
Synonimy: środki finansowe, porachowanie, kosztorys, pozliczanie, fundusze, gotówka
Odmiana przez przypadki:
M. budżet/budżety
D. budżetu/budżetów
C. budżetowi/budżetom
B. budżet/budżety
N. budżetem/budżetami
Msc. budżecie/budżetach
W. budżecie/budżety
Pojęcia budżet używa się najczęściej w odniesieniu do gospodarki. Termin ten pochodzi od wyrażenia, które oznaczało woreczek przeznaczany do przechowywania kosztowności, pieniędzy. W Anglii terminu tego używano do określenia skórzanej teczki, w której przechowywano projekty, nad którymi obradowano podczas posiedzeń parlamentu, i które dotyczyły finansów państwa. W Polsce pierwszy budżet został uchwalony w 1768 roku. Podstawy lokalnej gospodarki budżetowej narodziły się w XUIX wieku. Wówczas zaczęto mówić o budżecie jednostek terytorialnych. Ich budżet składa się z dochodów własnych i dochodów nadzwyczajnych, które nie pochodzą z własnej działalności jednostki. Można mówić o kilku rodzajach budżetów. Ich odmiany dowodzą rozwoju zarządzania, postępu, który zachodzi w tej dziedzinie. Najprostszy jest jednak podział na budżet tradycyjny i zadaniowy. Budżet tradycyjny jest stosowany przez samorządy. Skupia się ona na zadaniach, które wymagają realizacji. Budżet tego rodzaju nie dostarcza jednak informacji, które są konieczne do skutecznego zarządzania. Dlatego też władze samorządów terytorialnych coraz częściej decydują się na budżety zadaniowe. Jest to budżet, który oprócz tradycyjnego podziału środków, uwzględnia wyszczególnienie zadań, które mają być realizowane w danym roku budżetowym. najważniejsze różnice pomiędzy budżetem tradycyjnym a zadaniowym polegają na tym, w jaki sposób są one przygotowywane. Budżet zadaniowy na ogół jest szerszy od tradycyjnego – zawiera część, która jest poświęcona wydatkom publicznym. Zadania te posiadają określony poziom efektów, które mają być osiągnięte i planowane koszty. Najważniejszym celem budżetu zadaniowego jest jak największe wykorzystanie środków finansowych. W tym celu stosuje się monitoring realizacji, a także mierzenie produktywności poniesionych kosztów.
Budżet pełni istotne funkcje w samorządach lokalnych. Jedną z nich jest funkcja zrządzania, w ramach której dokonuje się planowania dochodów i wydatków, prowadzi się monitoring, kontroluje się dochody i wydatki. Budżet może być podzielony na część operacyjną i inwestycyjną. Istnieje również możliwość wydłużenia okresu, na który planuje się budżet.
Kolejną funkcją jest funkcja optymalizacji lub marnotrawstwa, którą rozumie się w ten sposób, ż budżet może sprzyjać optymalizacji działalności jednostki samorządowej lub może sprzyjać marnowaniu środków publicznych. Jest to uzależnione od tego, w jaki sposób jest traktowany przez osoby zarządzające jednostką samorządową, a także od metod, za pomocą których jest tworzony.
Kolejną funkcją jest funkcja promocyjna, która wiąże się z relacjami jednostki samorządu terytorialnego z otoczeniem. Właściwe przygotowany budżet może stanowić ważny instrument, dzięki któremu jest promowana działalność jednostki. Ma to istotne znaczenie dla otrzymywania kontraktów oraz zleceń.
Kolejna funkcja – demokratyczna – jest uzależniona od tego, w jaki sposób jest tworzony budżet jednostki samorządu terytorialnego. Jeśli jest w ten proces zaangażowane kierownictwo na wszystkich szczeblach praz personel, mówi się o funkcji demokratycznej. W sytuacji, kiedy budżet jest narzucony z góry – wówczas mówi się o funkcji autokratycznej. Ważna jest także funkcja integracyjna, która polega na integrowani zespołu wokół realizacji zadań finansowanych z budżetu.
Przykłady użycia:
Mój budżet nie pozwala mi na zakup nowego samochodu.
Uchwalono budżet na kolejny rok.
Cięcia budżetowe dadzą się we znaki wszystkim obywatelom.
Dzięki dotacjom nasz budżet zwiększył się.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!