Demokracja
Demokracja stanowi formę ustroju politycznego, w którym władzę sprawują obywatele. Początków demokracji można się doszukiwać w starożytnych Atenach. Jednym z propagatorów tego kierunku był Perykles. W Atenach władza należała do ludu, mężczyźni po ukończeniu 18. roku życia mieli prawa polityczne. Organami władzy były Zgromadzenie Ludowe oraz Rada Pięciuset. Osoby obecne podczas zgromadzenia były twórcami prawa. Do zasad ateńskiej demokracji należały: wolość, równość wobec prawa, prawo do przemówień, dostępności do urzędów, praworządność. Również w starożytnym Rzymie można doszukać się korzeni demokracji. W VI w.p.n.e. władzę w Rzymie objął lud – w ten sposób doprowadzając do powstania republiki. W rzymskiej republice społeczeństwo dzieliło się na dwie grupy: patrycjuszy i plebejuszy. Pierwsza grupa cieszyła się większymi przywilejami. Posiadali on prawa polityczne, mogli wstępować do wojska, płacili podatki. Przedstawiciele drugiej grupy nie posiadali praw politycznych, jednak cieszyli się wolością. Ich reprezentantem był trybun ludowy, który starał się dbać o ich interesy. W nadzwyczajnych sytuacjach powoływano dyktatora, który rządził państwem i armią. W Anglii w XVII wieku przyznano parlamentowi wiele uprawnień do reprezentowania społeczeństwa. W okresie rewolucji angielskiej powstawały partie polityczne, które w XIX wieku miały już masowy charakter. We Francji w XVIII wieku uchwalono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela, w której znalazły się gwarancje podstawowych praw. W 1787 roku w USA została uchwalona pierwsza konstytucja, w której zostały zawarte informacje na temat podziału władzy na wykonawczą oraz ustawodawczą. Jan Jakub Rousseau był twórcą nowych koncepcji społeczno – politycznych. W „Rozprawie o nierówności” Jan Jakub Rousseau stwierdził, ze ideałem jest prawowity rząd społeczeństw, do którego należy dążyć stopniowo. Wzorem organizacji społecznej jest umowa społeczna. Przesłanką umowy społecznej jest brak podziału na rządzących i rządzonych. Władzą suwerenną jest lud rozumiany, jako ogół członków wspólnoty. Każdy z członków społeczności jest zarazem zwierzchnikiem i poddanym, podmiotem i przedmiotem prawa. Taki charakter stosunków społecznych zapewnia równość i wolność każdej jednostce. Umowa społeczna przetwarza wolność naturalną w wolność polityczną. Jednostka oddaje swoje prawa, aby otrzymać je z powrotem przekształcone w prawa cywilne. W jego ujęciu suwerenem jest lud. Zakłada on, że suwerenność stanowi najpewniejszą gwarancję praw indywidualnych i że suwerenna władza ludu jest niezbywalna. Zasługą Jana Jakuba Rousseau jest wniesienie do filozofii oświecenia ideału demokracji. Liberalnym hasłom przeciwstawił postulat równości praw i obowiązków obywateli. Za fundamentalną uznał zasadę suwerenności ludu. Uważał, że każdy powinien być współtwórcą praw, których później musiał słuchać. Potępiał ucisk polityczny i społeczny. Był wrogiem własności, marzył o patriarchalnym społeczeństwie.
Synonimy: wolność, równość, równouprawnienie, pluralizm
Antonimy: dyktatura, totalitaryzm, nierówność, samodzierżawie, autokracja, despotyzm, jedynowładztwo, absolutyzm, totalizm,
Odmiana przez przypadki:
M. demokracja/demokracje
D. demokracji/ demokracji
C. demokracji/demokracjom
B. demokracje/demokracje
N. demokracją/demokracjami
Msc. demokracji/demokracjach
W. demokracje/demokracje
W Polsce demokracja zaczęła się kształtować w XV wieku, kiedy rycerstwo zaczęło się przekształcać w magnatów, średnią szlachtę, szlachtę zagrodową oraz szlachtę gołotę. Dzięki licznym przywilejom otrzymanym od władców szlachta zagwarantowała sobie wysoką pozycję oraz liczne prawa. Narodził się wtedy ustrój określany jako demokracja szlachecka. Pod koniec XV wieku powstały organy władzy takie jak Sejm Walny, w skład którego wchodził senat. Ważnym przejawem demokracji było uchwalenia Konstytucji 3 maja, która miała wprowadzić nowoczesny ustrój. katolicyzm został uznany za religię panującą, przy czym państwo tolerowało inne wyznania. Szlachta miała zagwarantowaną możliwość korzystania z przywilejów, które do tej pory posiadała. Na mocy konstytucji władza została podzielona na prawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą. Została także zniesiona unia lubelska.
Przykłady użycia:
Ten kraj jest w pełni demokratyczny.
Od wielu lat cieszymy się prawdziwą demokracją.
Porozmawiajmy o demokracji.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!