Dopełnienie
Dopełnienie
Dopełnienie jest częścią zdania, określającą czasownik. Jego funkcją jest dopełnianie czyli uzupełnianie treści określanych wyrazów – orzeczenia, rzadko przymiotnika lub przysłówka. Dopełnienie odpowiada na wszystkie pytania przypadków prócz mianownika: Kogo? Czego? Komu? Czemu? Kogo? Co? Z kim? Z czym? O kim? O czym? Dopełnienie po przekształceniu ze strony czynnej na bierną staje się podmiotem.
Przykłady zdań z dopełnieniem, odpowiadającym na powyższe pytania:
1. Pojechałam z bratem do muzeum. (z kim? Z bratem)
2. Oni rozmawiali o mojej przyjaciółce Ani. (o kim? O Ani)
3. Od kilku dni myślę o nowym komputerze. (o czym? O nowym komputerze)
4. Wróciłem się do domu, ale nie było tam mojego telefonu. (czego? telefonu)
5. Korepetytorka pochwaliła Antka. (kogo? Antka)
6. Widziałaś go? (kogo? go)
7. Oddałam Monice jej książkę. (komu? Monice)
8. Kupiłem komputer z nową myszką. (z czym? Z nową myszką.)
Dopełnienie może występować w zdaniu w postaci:
• Rzeczownika – we wszystkich przypadkach, prócz mianownika oraz wołacza np. Poszedłem do biblioteki oddać książkę. Nie mogłam oglądać tego koncertu. Czy słyszałaś o zbliżającym się przesłuchaniu do roli bohaterki pierwszoplanowej?
• Czasownika – w formie bezokolicznika np. Ania pomogła ubierać choinkę. Chciała iść spać, ale nie mogła. Marta postanowiła nie pić już więcej napoi gazowanych.
• Zaimka rzeczownego – np. On powiedział mi, że jesteś najlepszą uczennicą w klasie. Nie wiedziałem, że ona mnie lubi.
Rodzaje dopełnienia
Dopełnienie możemy podzielić na bliższe i dalsze.
• Dopełnienie bliższe – dopełnienie, które ulega przekształceniu podczas zmiany ze strony czynnej na bierną zmienia się w podmiot.
Przykłady:
1. (strona czynna; dopełnienie bliższe – lekcje) Ania odrabia lekcje. – Lekcje są odrabiane przez Anie. (strona bierna; podmiot – lekcje)
2. (strona czynna; dopełnienie bliższe – samochód) Antek lakieruje samochód. – Samochód jest lakierowany przez Antka. (strona bierna; podmiot – samochód)
3. (strona czynna; dopełnienie bliższe – pokój) Monika sprząta pokój. – Pokój jest sprzątany przez Monikę. (strona bierna; podmiot – pokój)
Dopełnienie bliższe najczęściej możemy spotkać w przypadku:
– Bierniku – np. Bartek oddał książkę do biblioteki. Książka została oddana przez Bartka do biblioteki. (co? książka); Tata myje samochód. Samochód jest myty przez tatę. (co? samochód)
– Narzędniku – np. On zaczął dowodzić drużyną. Drużyna zaczęła być dowodzone przez niego. (z czym? drużyną); Skąpiec rozporządzał majątkiem. Majątek był rozporządzany przez skąpca. (z czym? majątkiem)
• Dopełnienie dalsze – dopełnienie, które po przekształceniu ze zdania czynnego w zdanie bierne nie zmienia swojej funkcji składowej oraz zachowuje swoją formę.
Przykłady:
1. (strona czynna) Dziewczynki malują obrazek farbkami. – Obrazek jest malowany przez dziewczynki farbkami. (strona bierna)
2. (strona czynna) Ania ubrudziła koszulkę olejem. – Koszulka została ubrudzona przez Anie olejem. (strona bierna)
3. (strona czynna) Monika obcięła włosy różowymi nożyczkami. – Włosy zostały obcięte przez Monikę różowymi nożyczkami. (strona bierna)
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!