Eufemizm

EUFEMIZM
POCHODZENIE (ETYMOLOGIA)
Słowo „eufemizm” wywodzi się z języka greckiego od dwóch wyrazów: „ευφημισμός” i „euphēmismós”, co tłumaczymy na „dobrze” („eu”) oraz „mówić” („phemí”).
„Eufemizm” to rzeczownik, rodzaju męskiego.
DEFINICJA
„Eufemizm” to słowo/para słów lub całe wyrażenie użyte zastępczo w celu złagodzenia wyrażeń drastycznych, dosadnych, dwuznacznych, przykrych lub nieprzyzwoitych etycznie. Niektóre wyrazy nie powinny być używane ze względu na tak zwane „tabu”. Istnieje szereg sytuacji, w których wypowiedź może być ograniczana przez uwarunkowania religijne, kulturowe, zabobony, wprowadzoną cenzurę polityczną lub obyczajową, normy towarzyskie, poprawność polityczną, pruderię. Użycie eufemizmu, który jest przeciwieństwem pisania dosadnego, świadczy o kulturze osobistej, dobrym wychowaniu i empatii osoby, która mówi, bądź coś pisze. Eufemizm powinien mieć pozytywny wydźwięk i budzić dobre skojarzenia. Używane są z przyczyn pozajęzykowych, psychologicznych, społecznych, religijnych, ideologicznych. Można powiedzieć, że eufemizm jest swoistą „cenzurą” danego słowa bądź wyrażenia. Osłabia emocjonalność przekazu.

„Eufemizm” jako figura stylistyczna ma taką samą funkcję, jak ten omówiony w punkcie pierwszym. Dodatkowo często ubarwia wypowiedź, nadaje jej lekkiego, żartobliwego tonu. Autor formułuje tekst w taki sposób, aby złagodzić jego znaczenie. Nie do końca wyraża swoją myśl, jednak dzięki temu zabiegowi unika dosadności, negatywnego przesłania czy wulgaryzmów. Autor utworu ukazuje tak jakby „drugie dno” i skłania czytelnika do refleksji nad danym zagadnieniem. Eufemizmem w tekstach literackich może być aluzja, metafora, abstrakcja, zmiana fonetyczna, peryfraza oraz litota.

Przykłady eufemizmów:

Zamiast powiedzieć o kimś, że jest „gruby”, powiemy, że jest „przy kości”, „puszysty”, „pulchny”. Wyraz „gruby” jest pejoratywny i ma negatywny wydźwięk, może stać się wyzwiskiem i obelgą. Nadawca wypowiedzi może zmienić więc wyraz na bardziej delikatny, ale o zbliżonym znaczeniu, co pozwoli uniknąć negatywnych odczuć adresata. Inne przykłady: „mieć lepkie r�