Fantastyka
Fantastyka naukowa jest to dziedzina fantastyki, w której świat przedstawiony umieszczony jest w przyszłości (czasami w odległej przeszłości) i opiera się z reguły na wizjach i przewidywaniach dotyczących przyszłego rozwoju techniki. Fantazje futurologiczne pozbawione są znamion cudowności i odrzucają motywację nadprzyrodzoną. Słownik terminów literackich definiuje fantastykę naukową w następujący sposób: „Osobną dziedziną fantastyki jest fantastyka naukowa, opierająca się na wizjach rozwoju technicznego. W obrębie utworu fantastycznego motywy te są układane w konstrukcje o charakterze zamkniętym, obowiązuje ściśle przestrzeganie układu przyczynowo – skutkowego, choć ma on swoisty charakter”. S. Lem podkreśla dwoistość gatunku, wynikającą z przewagi fantastyki lub nauki. Zanim doszło do powstania pierwszych filmów science – fiction, rozwinęła się bogata literatura tego gatunku. Pisarze korzystali z elementów aktualnej, sprawdzonej empirycznie wiedzy o świecie i przestrzegali pozorów motywacji racjonalistycznej i wynikającego z niej prawdopodobieństwa.
Odmiana przez przypadki:
M. fantastyka/fantastyki
D. fantastyki/fantastyk
C. fantastyce/fantastykom
B. fantastykę/fantastyki
N. fantastyką/fantastykami
Msc. fantastyce/fantastykach
W. fantastyko/fantastyki
Science fiction eksploatuje lub imituje najnowsze osiągnięcia, hipotezy i pomysły nauki i techniki, odwołując się do dorobku współczesnej wiedzy rzeczywistej, a zarazem wykorzystuje jej luki. Powieści fantastycznonaukowe korzystają ze schematów powieści przygodowej lub podróżniczej. Bardzo często konstrukcja świata przedstawionego przypomina powieść kryminalną.
Korzeni fantastyki naukowej można doszukać się już w starożytności. Prawdziwy rozwój fantastyki naukowej nastąpił jednak dopiero w XVI w. pod wpływem sensacyjnego odkrycia Mikołaja Kopernika. Ludzie zaczęli marzyć o międzyplanetarnych podróżach, o poznawaniu innych planet i kontaktach z innymi cywilizacjami.
Pierwszym utworem zawierającym opis podróży pozaziemskiej była książka angielskiego biskupa Franciszka Godzina pt. „The man In the Moone”. Zapoczątkowała ona serie utworów o podobnej tematyce, których do końca XIX wieku ukazało się kilkadziesiąt. Anglia jest także ojczyzną nowożytnej utopii. Wystarczy tu wspomnieć choćby „Utopię” T. More’a, która przedstawia wizję idealnego społeczeństwa, „Nowa Atlantydę” F. Bacona, czy „Podróże Guliwera” J. Swifta, które są często uważane za „przodka współczesnej scence fiction”.
Jednym z najwybitniejszych pisarzy tworzącym powieści fantastycznonaukowe był J. Verne. Jego utwory wyrastały z trzech źródeł: fascynacji prozą Poego, zainteresowań geograficznych oraz dydaktyzmu. Verne opisuje niezwykłe, niesamowite przygody, trzyma się przy tym jednak aktualnego stanu wiedzy.
Innym autorem tworzącym w XIX wieku, którego nie można pominąć jest H.G. Wells. Wojny między mieszkańcami różnych planet, inwazje „obcych” na Ziemię – oto tematy, które odnajdujemy w jego utworach. Wells zaproponował refleksję nad postępem technicznym i społecznym. Jego utwory ukazywały katastrofę moralną współczesnego świata w chwili, gdy przychodzi zmierzyć się z silniejszym przeciwnikiem, zastanawiały się nad możliwościami wykorzystania zdobyczy techniki przeciw ludziom. Powieści Wellsa zawierają zawsze refleksję na temat świata, przyszłości, moralności. Fantastyka naukowa w jego wydaniu jest wyrazem troski o to, by zdobycze techniki i cywilizacji wykorzystać dla dobra człowieka. Wizje przyszłości przedstawione przez Wellsa pokazywały błędy współczesnej mu rzeczywistości, były ostrzeżeniem przed kontynuacją złej drogi społecznego rozwoju.
Prawdziwy rozkwit gatunku przypada na lata powojenne, kiedy to zaczęły pojawiać się doniesienia o obserwacjach latających spodków i kiedy rozwój techniki i nauki, pierwsze wyprawy w kosmos spowodowały nasilenie się wizji katastroficznych.
Przykłady użycia:
Interesuje się fantastyką naukową.
Ta pozycja jest poświęcona fantastyce.
Wyróżnia się kilka podstawowych kategorii fantastyczności: baśń, opowieść niesamowitą oraz science fiction, w którym wszystkie niesamowite zjawiska wymagają wytłumaczenia.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!