Galeria
Galeria to przestrzeń przeznaczona do oglądania: instytucja sztuki, zadaszony pasaż handlowy lub ciąg komunikacyjny (arkady, krużganek, balkon); w technologiach – uporządkowany zbiór obrazów. Słowo łączy funkcję ekspozycji, dostępności i ruchu, ma odmianę żeńską i kilka ustalonych połączeń wyrazowych. Stosowane w kulturze, architekturze, handlu i internecie.
Galeria ma 3 główne znaczenia i różne wzorce łączliwości; poprawny dopełniacz brzmi: galerii. Dla odróżnienia: instytucja sztuki organizuje wystawy, a centrum handlowe prowadzi sprzedaż i usługi.
Co dokładnie znaczy „galeria” w nowoczesnym języku?
Rdzeniowo to miejsce ekspozycji i przejścia. W kulturze – instytucja prezentująca sztukę współczesną lub dawne zbiory; w obiegu potocznym – obiekt handlowy z pasażami; w architekturze – korytarz, arkadowy ciąg lub balkon; w świecie cyfrowym – uporządkowany zbiór zdjęć/obrazów.
Znaczenia w różnych kontekstach
- W kulturze i sztuce: instytucja wystawiennicza prezentująca dzieła, często prowadząca sprzedaż i wernisaże. Przykład: „Zachęta to narodowa instytucja wystawiennicza”.
- W handlu: zadaszony pasaż z lokalami; potocznie o całym obiekcie typu centrum handlowe. Przykład: „Weekendowe tłumy w nowo otwartej galerii”.
- W architekturze: ciąg komunikacyjny na kilku podporach (arkada, krużganek) albo balkon dla widowni. Przykład: „Chór mieści się na galerii w kościele”.
- W technologiach/internetu: kolekcja plików graficznych w serwisie lub aplikacji. Przykład: „Dodaj zdjęcia do galerii projektu”.
- W marynistyce, historii architektury: reprezentacyjny balkon/alkierz na rufie dawnego żaglowca lub fasadzie pałacu. Przykład: „Statek miał bogato zdobioną galerię rufową”.
Jak poprawnie odmieniać i akcentować „galerię”?
Wyraz jest rodzaju żeńskiego, akcent standardowy: ga-le-RI-a. W dopełniaczu i miejscowniku: galerii (nie: „galeri”). W bierniku lp.: galerię. W liczbie mnogiej: galerie.
Informacje gramatyczne
Rodzaj: żeński
Odmiana przez przypadki:
Mianownik: Galeria
Dopełniacz: galerii
Celownik: galerii
Biernik: galerię
Narzędnik: galerią
Miejscownik: galerii
Wołacz: galerio
Liczba mnoga: galerie (D. galerii, C. galeriom, B. galerie, N. galeriami, Ms. galeriach, W. galerie)
„W galerii” czy „na galerii”? Jak dobrać przyimek?
O instytucji sztuki i obiekcie handlowym mówimy zazwyczaj: w galerii („Wystawa jest w galerii”, „Spotkajmy się w galerii”). O balkonie/antresoli w świątyni czy teatrze: na galerii („Chór śpiewa na galerii”, „Widownia zajęła miejsca na galerii”).
Jakie połączenia wyrazowe brzmią naturalnie?
Typowe kolokacje: galeria sztuki, galeria handlowa, pasaż galerii, wernisaż w galerii, kurator galerii, właściciel galerii (galerzysta), galeria zdjęć, galeria produktów, sklep w galerii, tłok w galerii, arkady galerii, galeria widokowa.
Synonimy i antonimy
Synonimy: salon wystawowy, wystawownia, centrum handlowe, pasaż, dom towarowy, arkady, krużganek, balkon, antresola, album zdjęć, zbiór fotografii
Antonimy: magazyn, zaplecze, warsztat (w opozycji do przestrzeni reprezentacyjnej)
Wyrazy pokrewne: galerzysta, galerzystka, galeryjka, galeryjny
Przykłady użycia
- „Kurator przygotował nową ekspozycję w galerii przy rynku.”
- „W sobotę parkowanie przy galerii handlowej bywa utrudnione.”
- „Chór ustawił się na galerii nad nawą główną.”
- „Prześlij zdjęcia do galerii projektu w intranecie.”
- „Miasto ogłosiło konkurs na modernizację pasaży i galerii w zabytkowej kamienicy.”
Skąd pochodzi to słowo i jak ewoluowało znaczenie?
Historia wyrazu tłumaczy jego dzisiejszą wieloznaczność: od arkad i krużganków po instytucje sztuki i obiekty handlowe.
Pochodzenie słowa
Słowo pochodzi z francuskiego galerie i włoskiego galleria, wywodzących się z łac. średniowiecznego galeria, oznaczającego krużganek/arkadowy korytarz. Znaczenie przesunęło się z przestrzeni przejścia na przestrzeń ekspozycji (sale zwiedzania), a współcześnie także na obiekty handlowe i zbiory cyfrowe.
Czym różni się galeria handlowa od centrum handlowego?
W polszczyźnie potocznej oba określenia bywają używane zamiennie. Precyzyjniej: centrum handlowe to cały kompleks (z parkingami, strefą usług, rozrywką), natomiast „galeria” to pasaż z lokalami lub marka obiektu. W tekstach formalnych preferuj „centrum handlowe”, jeśli mowa o funkcji całego kompleksu.
| Kontekst użycia | Znaczenie | Przykład |
|---|---|---|
| Sztuka/kultura | Instytucja wystawiennicza | „Idę na wernisaż do galerii miejskiej.” |
| Handel | Pasaż/obiekt z lokalami | „Sklep przeniósł się do galerii przy dworcu.” |
| Architektura | Korytarz, arkady, balkon | „Zwiedzający weszli na galerię widokową.” |
| Technologie | Zbiór plików graficznych | „Aplikacja utworzyła nową galerię zdjęć.” |
Najczęstsze błędy w użyciu
- Błąd: „nie mam miejsca w galeri” → Poprawnie: „nie mam miejsca w galerii”.
- Błąd: „ten galeria” → Poprawnie: „ta galeria”.
- Błąd: „wystawa na galerii” (o instytucji) → Poprawnie: „wystawa w galerii”.
- Błąd: „galerie handlowe są droższe od centrów” (nieprecyzyjny kontrast) → Poprawnie: porównuj obiekty tego samego typu lub doprecyzuj funkcję.
- Błąd: Nadużywanie wielkiej litery w nazwie pospolitej → Poprawnie: małą literą: „galeria sztuki”, wielką tylko w nazwach własnych: „Galeria Krakowska”.
Klucz do precyzyjnego użycia: co mieć na oku?
– Określ kontekst: sztuka, handel, architektura, technologia.
– Dobierz przyimek: „w” dla instytucji/obiektu, „na” dla balkonu/antresoli.
– Pilnuj odmiany: galerii/galerię/galerią; lm.: galerie, galeriom, galeriach.
– W stylu formalnym preferuj „centrum handlowe”, gdy mowa o całym kompleksie.
– Unikaj wielkiej litery w znaczeniu pospolitym.
Pytania do przemyślenia
– Czy kontekst zdania wymaga „w galerii”, czy „na galerii”?
– Czy piszesz o instytucji sztuki, pasażu handlowym czy zbiorze cyfrowym – i czy dobrane kolokacje to odzwierciedlają?
– Czy odmiana (galerii/galerię) jest zgodna z funkcją przypadku w zdaniu?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!