Manipulacja
Słowo manipulacja pochodzi od łacińskiego „manus pellere”, co oznacza trzymać dłoń w czyjejś dłoni, mieć kogoś w ręce. Wyrazy „manipulacja” i „manipulujący” zostały zarejestrowane po raz pierwszy w 1760 roku. Ich znaczenie było wówczas identyczne jak dzisiaj. Manipulacja – dotyczy władzy, która wyraża dążenie do czegoś więcej, władzę „po coś”. Szczególnie istotny jest tu element posłuszeństwa lub nieposłuszeństwa, ponieważ jako akt polityczny tj. władczy i odnoszący się do wspólnoty angażuje pewną wartość, która może stanąć w sprzeczności wobec innych. Niepowodzenie manipulacji wiąże się dla rządzącego ze stratą szansy na skuteczny wpływ i musi on porzucić tę formę władzy na rzecz innej, najczęściej przemocy lub perswazji.
Działania manipulacyjne mogą być pogrupowane ze względu na głębokość ingerencji w psychikę osoby poddawanej oddziaływaniom. Biorąc pod uwagę tę kategorię wyróżnia się trzy grupy technik. Pierwsza obejmuje techniki ukierunkowane na spowodowanie uległości. Mają na celu zmianę zachowania osoby poddawanej manipulacji. Nie zawsze towarzyszą temu zmiany w systemie poglądów czy osobowości. Druga grupa technik to techniki sięgające głębiej w psychikę osoby poddawanej manipulacji. Celem jest zmiana postaw. Najtrudniejszym do osiągnięcia efektem manipulacji jest zmiana osobowości. Jest ona efektem długotrwałych oddziaływań. Stosowana jest w niej hipnoza, pranie mózgu, perswazja podprogowa.
Jedną z technik manipulacji jest fragmentacja. Polega ona na wybiórczym sposobie ukazywania świata. Elementy nieodpowiednie lub niewygodne są pomijane, natomiast te, które są pożądane – podkreśla się, uwypukla. Technikę tę stosuje się w dużym zakresie w reklamie, jednak nadmierne jej używanie może przyczynić się do dezorientacji oglądających. Inną techniką manipulacji jest ingracjacja. Polega ona na zwiększaniu priorytetów u odbiorców manipulacji. Aby tego dokonać, posługuje się różnymi środkami mającymi zwierzyć własną atrakcyjność. Ta forma manipulacji jest często spotykana w stosunkach międzyludzkich.
Kolejną techniką, na którą warto zwrócić uwagę, jest natychmiastowość informacji. Informacje przekazuje się zaraz po tym, jak miało miejsce jakieś zdarzenie, Nie ma w tym przypadku merytorycznej selekcji, a waga tych informacji jest nieznana. Działania tego rodzaju przyczyniają się do powstawania przypadkowej hierarchii wartości.
Ciekawą techniką jest celowe opóźnianie przekazywania informacji, które polega na tym, że istotne informacje podaje się na końcu programu informacyjnego lub na kolejnej stronie gazety. Dzięki takiemu postępowaniu sprawia się, że waga tej informacji jest znacznie niższa. Odbiorcy mogą mieść również problemy z prawidłowym odróżnieniem wiadomości bardzo ważnych od mniej istotnych. Z techniką tą wiąże się dezinformacja, która polega na dwutorowym przepływie informacji, które się tworzy na potrzeby różnych środowisk. Oprócz wiadomości prawdziwych, ale niewygodnych podaje się również inne, których celem jest zminimalizowanie znaczenia widomości zgodnych z prawdą. Rodzajem dezinformacji może być szum informacyjny, który polega na zniekształceniu informacji przed tym, zanim dotrze ona do odbiorcy.
Zatrucie informacyjne polega na tym, że informacje ważne są przedstawiane w sposób mało znaczący, z kolei informacje, które nie mają żadnego znaczenia prezentuje się w taki sposób, aby podkreślić ich wagę. Powoduje to zamazanie rzeczywistego obrazu rzeczywistości.
Ciekawą techniką jest kreowanie wroga i wykorzystywana jest w dużym stopniu w propagandzie politycznej i ideologicznej. Przeciwnik jest pokonany poprzez zaprezentowanie go jako wroga określonych, powszechnie uznawanych wartości. Kreowanie wroga przyczynia się także do odwrócenia uwagi od ważnych treści.
W manipulacji często odwołuje się do emocji. Są to zarówno emocje pozytywne, jak i negatywne. Pozytywne to budzenie sympatii, robienie dobrego wrażenia; negatywne – wzbudzanie antypatii, antagonizmów.
Odmiana przez przypadki:
M. manipulacja/manipulacje
D. manipulacji/manipulacji
C. manipulacji/manipulacjom
B. manipulację/manipulacje
N. manipulacją/manipulacjami
Msc. manipulacji/manipulacjach
W. manipulacjo/manipulacje
Synonimy: matactwo, oszustwo, dezinformacja, machinacja
Przykłady użycia
Manipulacja jest obecna w mediach.
Chcąc osiągnąć cel, posłużył się manipulacją.
Manipulacja jest środkiem, którym posługuje się władza, by osiągnąć cel.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!