Masa krytyczna
Masa krytyczna ma kilka znaczeń, jest to pojęcie w fizyce, książka, a także nieformalny ruch społeczny.
Odmiana rzeczownika:
Liczba pojedyncza
Mianownik (Kto? Co? Jest) masa krytyczna
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) masy krytycznej
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) masie krytycznej
Biernik (Kogo? Co? Widzę) masę krytyczną
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) z masą krytyczną
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o masie krytycznej
Wołacz (O!… witaj!) maso krytyczna
Liczba mnoga
Mianownik (Kto? Co? Jest) masy krytyczne
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) mas krytycznych
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) masom krytycznym
Biernik (Kogo? Co? Widzę) masy krytyczne
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) z masami krytycznymi
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o masach krytycznych
Wołacz (O!… witajcie!) masy krytyczne
Masa krytyczna materiały rozszczepialnego to minimalna masa jaką osiąga materiał, w której reakcja rozszczepiania przebiega w sposób łańcuchowy. To oznacza, że każde rozszczepienie jądra atomowego inicjuje dokładnie jedno kolejne rozszczepienie. W masie mniejszej od tej krytycznej reakcja zainicjowana rozszczepieniem spontanicznie zanika. Natomiast kiedy masa jest większa od masy krytycznej to reakcja ta, przebiega w sposób lawinowy.
Reakcja taka może zajść w wyniku samorzutnego rozszczepienia jądra atomowego. Emitowane jest wtedy kilka neutronów. Część z nich opuszcza materiał, część zostaje pochłonięta przez jądra, które nie ulegają rozszczepieniu, a jeszcze inne wywołują rozszczepienie następnego jądra.
Masa krytyczna danego materiału zależy od zanieczyszczeń, kształtu próbki i jej otoczenia. Najmniejszą masę ma próbka w kształcie kuli, która otoczona jest materiałem odbijającym oraz moderującym neutrony. Dla przykładu masa krytyczna kuli, która nie jest otoczona innymi substancjami dla czystego izotopu uranu 235, wynosi 52 kilogramy. Dla innych izotopów wynoszą one na przykład:
• Neptun 237: 60 kilogramów;
• Pluton 242: 100 kilogramów;
• Ameryk 243: 50 do 150 kilogramów;
W reaktorach jądrowych pojęcie masy krytycznej nie jest ściśle określone, dlatego że stosowane są ekrany i regulowane moderatory. Te pierwsze odbijają neutrony z powrotem w kierunku materiału, a te drugie spowalniają neutrony, które zwiększają prawdopodobieństwo kolejnego rozszczepienia. Potrzebna masa zależy od konstrukcji i pracy reaktora.
Poprzez umieszczenie w jednym miejscu masy większej od krytycznej reakcja przebiega lawinowo. Pociąga to za sobą wydzielenie olbrzymich ilości energii, zatrzymuje ona reakcji rozszczepienia. Na tej zasadzie działa bomba atomowa.
„Masa krytyczna” to także książka autorstwa Philipa Balla. Została wydana w 2004 roku, a rok później została nagrodzona Royal Society Prizes for Science Books. Omawia ona zastosowanie metod matematycznych do badań zjawisk, zarówno ekonomicznych, jak i społecznych. Ukazuje się tak wiele problemów takich jak: dylemat więźnia, teoria katastrof, cykl koniunkturalny, błądzenie losowe oraz wiele innych.
Masa krytyczna to także nazwa nieformalnego ruchu społecznego. Polega on na organizowaniu spotkań bardzo licznych grup rowerzystów i ich wspólnym przejeździe przez miasto. Spotkania odbywają się pod hasłem: „my nie blokujemy ruchu, my jesteśmy ruchem”. Mają one na celu zwrócenie uwagi władz i społeczeństwa na ignorowanie rowerzystów.
Informacje o spotkaniach najczęściej są powielane albo rozprowadzane za pomocą ulotek na terenie miasta, ewentualnie na prowadzeniu strony internetowej z aktualnymi danymi. Zawsze odbywają się one w ostatni piątek miesiąca, gdyż jest to od dawna ustalony termin wielu miast.
Zostało to zapoczątkowane 25 września 1992 roku w San Francisco. To właśnie w tym miejscu odbywa się do dzisiaj, później to wydarzenie zostało przeniesiono do USA, Europy, Australii oraz Azji. Największe imprezy odbywają się w San Francisco. Nowym Jorku, a także Londynie. W Budapeszcie natomiast impreza ta odbywa się dwa razy w roku: w Europejski Dzień bez Samochodu oraz w Dzień Ziemi.
W Polsce odbyły się one między innymi w Warszawie (2008), Łodzi (2013) oraz miała miejsce Zagłębiowska Masa Krytyczna (2018).
Przykłady:
Masa krytyczna miała także miejsce w innych miastach, na przykład: Opolu.
Pojęcie masy krytycznej jest związane z działaniem bomby atomowej.
„Masa krytyczna ” to także książka autorstwa Philipa Balla, wydana w 2004 roku.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!