Ocena
Wyraz ocena ma wiele znaczeń. Jednym z nich jest opinia kogoś o czymś lub o kimś. Kolejnym znaczeniem słowa ocena jest nota dawana uczniowi lub studentowi za osiągane wyniki w nauce. Ostatnim znaczeniem jest oszacowanie wartości czegoś.
Słowo ocena ma również bardzo dużo synonimów: opinia, osąd, sąd, werdykt, uznanie, krytyka, zdanie, stanowisko, cenzura, recenzja, wyobrażenie, przekonanie, przeświadczenie, mniemanie, punkt widzenia, spojrzenie, samoocena, nota, stopień, cenzurka, oszacowanie, wycena, otaksowanie.
Wyraz ocena występuje w liczbie pojedynczej – ocena i liczbie mnogiej – oceny. Słowo ocena
można również odmienić przez przypadki w następujący sposób:
liczba pojedyncza
mianownik: ocena
dopełniacz: oceny
celownik: ocenie
biernik: ocenę
narzędnik: oceną
miejscownik: ocenie
wołacz: oceno
liczba mnoga
mianownik: oceny
dopełniacz: ocen
celownik: ocenom
biernik: oceny
narzędnik: ocenami
miejscownik: ocenach
wołacz: oceny
Odnosząc się do podanych na początku znaczeń słowa ocena, postaram się je teraz omówić. Zacznijmy od opinii kogoś o czymś lub o kimś. Każdy człowiek w naturalny sposób ocenia innych ludzi. Swoje opinie o innych ludziach kształtuje biorąc pod uwagę kryteria między innymi wyglądu, cech charakteru oraz pochodzenia. Na takiej podstawie stworzona opinia, zwłaszcza na początku znajomości, albo w przypadku znajomości pobieżnej lub przelotnej bywa mocno zafałszowana i nie ma pokrycia w rzeczywistości. Często ludzie przyjmują również za prawdziwe opinie osób znanych, tak zwanych celebrytów o innych ludziach. Tego rodzaju kształtowanie własnej opinii może spowodować bardzo niesprawiedliwe i niekorzystne ocenianie innego człowieka powodując w ten sposób fatalne następstwa i konsekwencje.
Taki sam mechanizm występuje w grupach środowiskowych, zawodowych lub rodzinnych, gdzie silniejsza osobowość lub tak zwany przywódca grupy dyktuje innym swoją ocenę o innych ludziach, o rzeczach, sprawach i wydarzeniach. Bardzo często sytuacja taka ma miejsce w szkole, często również zdarza się w pracy. Powoduje to zaniżenie oceny u innych ludzi, wprowadzenie kogoś w kompleksy. Może to spowodować niekorzystne przyjęcie takiej fałszywej lub powierzchownej oceny opartej na braku pogłębionej analizy czy świadomym działaniu i skutkować złym stanem psychicznym ocenianej osoby.
Znacznie łatwiej ludzie ulegają osobom lubianym, posiadającym autorytet lub władzę, czasami pozornie znającym się na temacie. Ogromną rolę w zakresie kształtowania opinii ludzkiej w bardzo szerokim zakresie obejmującym wydanie opinii o czymś lub o kimś pełnią media. Należą do nich zarówno media społecznościowe realizowane za pośrednictwem internetu, jak też media tak zwane tradycyjne, czyli telewizja, radio i prasa. Świadczą o tym chociażby podtytuły niektórych tytułów prasowych określających się jako na przykład tygodnik (miesięcznik itd.) opiniotwórczy. Poprzez odpowiedni dobór tematów, spraw, gości oraz pozytywne lub negatywne prowadzenie dyskusji lub omówienia dziennikarze czy inne osoby mogą narzucać prezentowany przez siebie punkt widzenia większym grupom ludzi, nawet całym społecznościom. W tym celu wykorzystuje się pokazywanie rzeczy lub osób w jednostronny sposób: tylko pozytywnie lub wyłącznie negatywnie. Dotyczy to wyglądu, ale też cech charakteru lub właściwości przedmiotu. Można też manipulować danymi liczbowymi lub wycinkami wypowiedzi. W kształtowaniu opinii społecznej w niektórych przypadkach biorą udział wyspecjalizowani fachowcy. Dotyczy to na przykład tak zwanych speców od wizerunku w kampaniach wyborczych lub pracowników agencji reklamowych przy wprowadzaniu lub promowaniu produktów na rynek. Taką promocją mogą być objęci także artyści poprzez odpowiedni dobór lansowanych przez media utworów.
Można by jeszcze długo wyliczać przykłady różnego kształtowania opinii o czymś lub o kimś. Podane wyżej próby zobrazowania tego tematu wskazują jasno, że nie powinno się wysnuwać ocen ani osądzać na podstawie pierwszego wrażenia, cudzych sądów lub emocji. Warto zawsze zagłębić się w temat, niezależnie czy chodzi o drugiego człowieka czy o rzecz, żeby ocena była w miarę właściwa. Warto też w przypadku drugiego człowieka wziąć pod uwagę czynniki zewnętrzne, które miały wpływ na ukształtowanie tego człowieka.
Znacznie łatwiej – tak się przynajmniej wydaje – jest ocenić uczniów i studentów poprzez wystawienie noty za osiągnięte wyniki w nauce. System ten funkcjonuje w szkołach podstawowych, ponadpodstawowych oraz na wszelkiego rodzaju uczelniach wyższych. Nauczyciele i profesorowie wystawiają uczniom i studentom noty sprawdzając poziom ich wiedzy poprzez odpytywanie lub wypowiedź pisemną w formie testu, dyktanda, klasówki itp. Może to być weryfikacja materiału z poprzednich lekcji lub obszerniejszego z całego roku. Bywają też sprawdziany z całego materiału. W zasadzie taka forma oceny jest najbardziej miarodajna i powinna odzwierciedlać faktyczny stan wiedzy.
Najtrudniejszym sposobem oceny jest oszacowanie wartości czegoś. Prawdopodobnie nie jest to problemem dla fachowców w danej dziedzinie, ale przecież szacunków dokonujemy dosyć często oceniając, czy dana rzecz nam się przyda i czy w związku z tym ma dla nas wartość. Próbujemy też otaksować, czy cena danego przedmiotu odzwierciedla jego przydatność i użyteczność dla nas.
Wyraz ocena, chociaż taki krótki w ilości liter, ma różne znaczenia, które – co ważniejsze – mogą nieść za sobą ogromny ładunek emocjonalny. Bardzo łatwo można się pomylić oceniając rzeczy i ludzi, a w tym ostatnim przypadku można kogoś skrzywdzić, a i samemu pozbawić się szansy na dobrą znajomość. Bądźmy więc uważni z ocenami.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!