Osobowość
Osobowość stanowi sposób patrzenia jednostki na świat, jest wyrazem jej odniesień do świata. Zdarza się jednak, że osobowość jest nieprawidłowa, zaburzona.
Zdefiniowanie pojęcia osobowości nie należy do najłatwiejszych. Najprościej mówiąc jest to organizacja układów pełniących różnorodne funkcje i działających na różnych zasadach, ale integrujących się w jakimś osobowym centrum odpowiedzialnym za kontrolę i regulację, skupiającym dane i możliwości wszystkich pozostałych układów.
Odmiana przez przypadki:
M. osobowość/osobowości
D. osobowości/osobowości
C. osobowości/osobowościom
B. osobowość/osobowości
N. osobowością/osobowościami
Msc. osobowości/osobowościach
W. osobowość/osobowości
Podstawowa forma struktury osobowości kształtuje się właśnie w okresie przedszkolnym, kiedy dziecko nawiązuje kontakty, współpracuje z innymi w zabawie, naśladuje dorosłych.
Osobowość dziecka kształtuje się także w dużej mierze w toku własnej, nieskrępowanej działalności, pod wpływem czynnika własnej aktywności oraz w procesie okazyjnego uczenia się. Wraz z wiekiem struktura osobowości ulega zmianom – obserwuje się tendencję do doskonalenia się struktury osobowości, wzmacniania cech dodatnich i osłabienia ujemnych.
Badania nad osobowością prowadził Cattel. Według R. Cattela podstawowy element osobowości stanowi cecha, która wcześniej została zidentyfikowana jako predyspozycja. Cechy zdolnościowe wiążą się z konkretnymi zdolnościami oraz umiejętnościami, które umożliwiają jednostce efektywne funkcjonowanie. Taką cechę stanowi między innymi inteligencja. Cechy temperamentalne odnoszą się do życia emocjonalnego człowieka i do jego stylu zachowania. Cechy dynamiczne odnoszą się z kolei do dążeń i motywacji osoby, do rodzajów celów, które jednostka stawia przed sobą. Wymienione rodzaje cech są najbardziej stałymi elementami osobowości. Istotne jest także rozróżnienie pomiędzy cechami powierzchniowymi i źródłowymi. Dotyczy ono poziomu, na którym jest obserwowane zachowanie. Cattel był też zainteresowany procesami osobowościowymi oraz motywacją. Badania pozwoliły mu stwierdzić, że na motywację składają się wrodzone tendencje, czyli ergi, a także motywy determinowane przez środowisko, określane jako sentymenty. Przykładowe ergi to bezpieczeństwo, seks; przykłady sentymentów to: religia, kariera. Według Cattela sposób, w jaki człowiek zachowuje się w danej sytuacji jest zależny od jego cech osobowości, od zmiennych motywacyjnych, które odnoszą się do sytuacji.
Na kształtowanie się osobowości wpływają różne czynniki. Duże znaczenie mają czynniki genetyczne. Są one bardziej istotne w przypadku takich charakterystyk jak inteligencja i temperament, mniej istotne w przypadku wartości ideałów, przekonań. Zdaniem wielu psychologów, m.in. Bussa i Kenricka, wiele wzorów zachowań ma źródło w dzieciństwie ewolucyjnym. Wzorce te wiążą się z genami, które są wspólne zarówno człowiekowi, jak i przedstawicielom innych gatunków. Duże znaczenie ma także środowisko. Na rozwój osobowości wpływa też środowisko rówieśników.
Osobowość jest już od ponad stu lat przedmiotem badań psychologów. Szczególne zainteresowanie budzą zaburzenia osobowości, które w dzisiejszym świecie pojawiają się coraz częściej. Do najczęściej występujących zaliczyć można zaburzenia lękowe. Związek między zaburzeniami osobowości a zaburzeniami lękowymi jest złożony. Osobowość dyssocjalna określana jest także jako osobowość amoralna, asocjalna, psychopatyczna lub socjopatyczna. Charakteryzuje się ona lekceważeniem obowiązków społecznych, niską tolerancją na frustrację, tendencją do obwiniania innych, niezdolność do budowania związków z innymi ludźmi oraz zachowań, które powodują konflikty z otoczeniem.
Przykłady użycia:
Wyniki badań psychologicznych wykazały, że moja osobowość jest nieprawidłowa.
Osobowość młodzieży kształtuje się pod wpływem wielu środowisk, w tym rodziny, rówieśników oraz szkoły.
Zaburzona osobowość uniemożliwia mu funkcjonowanie w społeczeństwie.
Dzięki swojej osobowości nigdy się nie poddawał.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!