Planeta
Planeta
Wyraz planeta pochodzi od łacińskiego planao, które oznacza błądzę. Według definicji Międzynarodowej Unii Astronomicznej jest to obiekt astronomiczny, który okrąża gwiazdę lub jej pozostałości, w której wnętrzu muszą zachodzić reakcje termojądrowe. Świecą one światłem odbitym, a nie własnym tak jak gwiazdy.
Synonimy: planetka, asteroida, obiekt astronomiczny.
Odmiana rzeczownika:
Liczba pojedyncza
Mianownik (Kto? Co? Jest) planeta
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) planety
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) planecie
Biernik (Kogo? Co? Widzę) planetę
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) z planetą
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o planecie
Wołacz (O!… witaj!) planeto
Liczba mnoga
Mianownik (Kto? Co? Jest) planety
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) planet
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) planetom
Biernik (Kogo? Co? Widzę) planety
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) z planetami
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o planetach
Wołacz (O!… witajcie!) planety
Planety można podzielić na dwie kategorie: gazowe olbrzymy (duże planety o małej gęstości) i planety skaliste (mniejsze obiekty). IAU uznaje w Układzie Słonecznym osiem planet. Cztery pierwsze (zewnętrzne) – Merkury, Wenus, Ziemia, Mars oraz cztery następne (zewnętrzne) – Jowisz, Saturn, Uran, Neptun. Wokół wszystkich planet, z wyjątkiem Merkurego i Werus, krąży jeden lub więcej księżyców. Do 2017 roku stwierdzono istnienie 3727 planet pozasłonecznych.
W starożytności planetą nazywano jasne ciała takie jak: Merkury, Wenus, Mars, Jowisz, Saturn, Słońce, Księżyc, które poruszały się na niebie względem gwiazd. Dopiero w czasach nowożytnych, kiedy rozpowszechnił się pogląd heliocentryczny, Słońce oraz Księżyc przestano nazywać planetami, zamiast nich do tego grona dołączyła Ziemia. Kiedy odkrywano obiekty, które krążyły pomiędzy Marsem i Jowiszem (w tym także Uran), zaczęto zaliczać je do planet. Kiedy istniało już piętnaście takich obiektów, niektóre z nich (Ceres, Pallas, Juno, Westa) zaczęto zaliczać do planetoid, gdyż były mniejsze, poruszały się po zbliżonych orbitach.
W 1930 roku odkryto istnienie Plutona (za Neptunem). Początkowe obserwacje wskazywały, że jest on większy od Ziemi, a więc został uznany za następną planetę. Jednakże następne badania ukazały, że jest on o wiele mniejszy niż sądzono na początku, ale mimo to nadal był większy od planetoid. Przez długi czas uznawany był za planetę, nie mniej jednak kiedy pod koniec XX wieku zaczęto, odkrywać obiekty podobne do Plutona w pasie Kuipera, w 2006 roku przestano uznawać Pluton za planetę. Zaczął być wliczany do nowej kategorii planet karłowatych, które zostały w 2008 roku za plutoidy.
Według definicji ustanowionej w 2006 roku przez Międzynarodową Unię Astronomiczną (IAU), planetą jest ciało niebieskie, które:
• Znajduje się na orbicie wokół Słońca;
• Oczyściło sąsiedztwo swojej orbity z innych dużych obiektów;
• Ma odpowiednią masę, aby swoją grawitacją pokonać siłę ciała sztywnego, by wytworzyć prawie kulisty kształt.
Ciała, które nie spełniają drugiego warunku i niebędące księżycami są planetami karłowatymi. A te, które nie spełniają zarówno tego, jak i trzeciego warunku są małymi ciałami Układu Słonecznego.
Zgodnie z definicją Grupy Roboczej IAU do spraw Planet Pozasłonecznych, planetą jest obiekt, który:
• Okrąża gwiazdę lub pozostałości gwizdnę;
• Posiada masę mniejszą niż wymagana do fuzji jądrowej deuteru;
• Spełnia wymagania minimalnej masy.
W Układzie Słonecznym znajduje się osiem planet podanych według rosnącej odległości od Słońca:
1. Merkury
2. Wenus
3. Ziemia
4. Mars
5. Jowisz
6. Saturn
7. Uran
8. Neptun
Cztery pierwsze są planetami typu ziemskiego, skalistego, pod względem rozmiarów, jak i składu podobne są do Ziemi. Następne cztery nazywane są gazowymi olbrzymami, są one o wiele większe od pierwszej czwórki, w składzie mają głównie gazy i posiadają pierścienie planetarne.
Nazwy planet Układu Słonecznego (wyłączając Ziemię i Urana) pochodzą od imion rzymskich bogów, które używane są na prawie całym zachodnim świecie, z wyjątkiem Grecji (gdzie występują imiona greckie): Merkury (Hermes), Wenus (Afrodyta), Ziemia (Gaja), Mars (Ares), Jowisz (Zeus), Saturn (Kronos), Uran (Uranos), Neptun (Posejdon).
Planety, krążą wokół Słońca w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara. Czas obiegu (roku) zależy od odległości ciała od Słońca, im jest ona dalej tym dłuższy dystans pokonuje i wolniej porusza się po orbicie. Planety obracają się też wokół własnej osi – doba gwiazdowa. Większość z nich rotuje w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara, z wyjątkiem Wenus. Twierdzi się, iż to dlatego, że na początku jej istnienia uderzyła w nią masywna planetoida.
Przykłady:
Planety posiadają atmosferę, która w gazowych olbrzymach, składa się z wodoru, helu; a w Ziemi z azotu i tlenu.
Do 2006 roku Pluton był uznawany za planetę.
Wiedziałeś, że do 2017 stwierdzono istnienie 3727 planet?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!