Reformacja
Reformacja jest ruchem politycznym, religijnym i społecznym. Został zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku. Mężczyzna sporządził kilka najważniejszych zasad dotyczących wiary chrześcijańskiej, aby w jakiś sposób móc ją uporządkować. Jego założenia był antagonistyczne do doktryny dogmatycznej.
Synonimy słowa „reformacja”:
przemiana, przekształcenie, reorganizacja, zmiana
Odmiana przez przypadki:
M. reformacja
D. reformacji
C. reformacji
B. reformację
N. reformacją
Ms. reformacji
W. reformacjo
W rozwoju reformacji dużą rolę odegrał ruch husycki, który był prowadzony przez Jana Husa na początku XV wieku.
Reformacja spowodowała wiele rozłamów w kościele katolickim. W 1517 roku powstał luteranizm. Jego założycielem był Marcin Luter (niemiecki teolog, reformator religijny, tłumacz Biblii). Podstawą tego poglądu było oczywiście Pismo Święte (zbiór ksiąg, które zostały spisane w językach hebrajskim, aramejskim i greckim dzięki natchnieni przez Boga). Oprócz tego uznawane były dwa sakramenty, czyli chrzest i komunia. Nakazywało się głośne czytanie Biblii, śpiewanie psalmów. Kościół miał być tanią instytucją, na którą było stać każdego. Zakazano więc płatnych odpustów, jak to było wcześniej. Msza święta miała być sprawowana w języku narodowym, tak aby każdy miał możliwość zrozumienia czytanego słowa bożego. Komunie przyjmowano pod postacią chleba i wina. Luter uważał, że papież wcale nie jest nieomylny i nie powinien mieć już tak dużej władzy, jaką posiadał. Twórca luteranizmu nie uznawał celibatu, więc księża mogli się żenić i nie musieli żyć w czystości. Poprzez zniesienie wcześniej już wspomnianych płatnych spowiedzi i odpustów, Luter miał wiele przeciwników. Jednym z potężniejszych była Inkwizycja (instytucja śledczo-sądownicza w Kościele katolickim, która działała od XIII do XIX wieku).
W 1534 roku powstał anglikanizm. Jego założycielem był Henryk VIII. Mężczyzna był królem Anglii od 1494 roku do 1542 roku, a Irlandii od 1542 do 1547 roku. Słynął między innymi z tego, że w swoim życiu miał sześć żon. Ten wątek współcześnie został wykorzystany w musicalu „The Six”. Pierwszą z nich była Katarzyna Aragońska. Ich dzieckiem natomiast była Maria I Tudor. Henryk pragnął unieważnienia swojego małżeństwa, ponieważ chciał poślubić Annę Boleyn. Papież nie zgodził się na to, więc mężczyzna stworzył własną religię, gdzie rozwody były możliwe. W tym celu ustanowił siebie jako głowę tego Kościoła poprzez akt supremacji. Król rozwiązał wtedy zakony oraz jak Luter zniósł celibat. Komunie należało przyjmować pod dwoma postaciami, a liturgia odprawiana była w języku angielskim.
Ewangelicyzm reformowany, czyli kalwinizm powstał w 1536 roku z inicjatywy Jana Kalwina i Huldrycha Zwingli. Wyznawali akt predestynacji. Chodziło o to, że Bóg już wybrał grupę ludzi, która zostanie zbawiona. Inni natomiast nie otrzymają tej łaski. Osoby, które miały zostać zbawione często żyły odbierając sobie różne przyjemności, które oddalały ich od Boga. Żyli w prostocie i cnotliwości. Samemu jednak nie można było osiągnąć zbawienia. Podstawowa jednostka organizacyjna Kościoła Ewangelicko – Reformowanego, czyli gmina kalwińska miała charakter demokratyczny.
W 1562 roku powstał ruch religijny o nazwie nowożytny antytrynitaryzm. Stworzyli go Miguel Sevet oraz Faust Socyn. Według ich założeń Trójca Święta nie istniała, a boskość Jezusa została zanegowana. Były one uznawane za sprzeczne z logiką oraz przekazem biblijnym. W tym nurcie znajdowali się także arianie, czyli bracia polscy. Wyprzedzili swoją epokę tworząc własną filozofię religii oraz naukę społeczną.
W Kościele zachodnim w tamtym okresie dochodziło po poważnych nadużyć, a przez to pojawiały się problemy dotyczące wiary. Duchowni i uczeni zaczęli wychodzić ze swojej strefy komfortu i jawnie krytykowali to, z czym się nie zgadzają. Były to między innymi rozluźniona dyscyplina kościelna, symonia, czyli handel urzędami kościelnymi, ignorancja duchowieństwa, przywileje, jakie przysługiwały duchownym oraz różne obciążenia Kościoła. Zwolennicy nowych reform chcieli, aby komunia święta przyjmowana była pod dwoma postaciami (chleba i wina). Celibat duchownych miał zostać zniesiony, a Kościół miał się zrzec posiadanego majątku. Od XIII wieku ludzie już ubiegali się o zmiany w Kościele. Kuria rzymska nie pozwalała na to i usilnie trzymała się zarządzonego wcześniej statusu quo. Nie chcieli oni odstąpić od własnych majątków, tak samo jak papież. Później zaczęły powstawać także różne kryzysy takie jak antypapieże (osoby powołane nieprawnie na tron papieski), koncyliaryzm (katolicka doktryna, która twierdziła, że sobory powszechne to najwyższa władza kościoła, ich władza jest nawet większa, niż sędziowska i papieska).
Pod koniec XV wieku w Hiszpanii kardynał Franciszek Jimenez de Cisneros zajął się odnową Kościoła hiszpańskiego, rozpoczynając jego reformę, która była wspierana przez monarchię.
W latach 1511 do 1517 został zwołany V sobór laterański, czyli sobór powszechny Kościoła katolickiego. Ludzie mieli nadzieję, że dzięki niemu zostaną wprowadzone nowe reformy. Wszystko potoczyło się jednak inaczej, ponieważ papież nie chciał zrezygnować ze swojej władzy. Leon X powiedział wtedy, że za nieposłuszeństwo wobec papieża powinna być kara śmierci. Była to uroczysta bulla (list/dokument papieski) Unam Sanctam, czyli bulla papieża Bonifacego VIII wygłoszona osiemnastego listopada 1302 roku.
Na niekorzyść dla zwolenników reform przemawiał fakt, że duchowieństwo stanowiło aż do dziesięciu procent populacji w większości miast Europy Zachodniej. Utrzymywali się głównie z tego, że odprawiali płatne msze. Księża w miastach nie byli w ogóle albo prawie wcale wykształceni. Każdy, kto chciał zostać kapłanem, pobierał lekcje u proboszcza i uczył się tylko najpotrzebniejszych rzeczy. Tylko zakonnicy (lecz nie zawsze) mieli uniwersyteckie wykształcenie teologiczne. W miastach księża zajmowali się tylko odprawianiem mszy. Nie pasowało do nich określenie „duszpasterz”, ponieważ w żaden sposób nie starali się rozbudzać wiary w innych ludziach. Sami też nie mieli dużej wiedzy na ten temat. Oprócz tego nie zachowywali celibatu, więc kapłaństwo traktowali wyłącznie w kategorii pracy. Niestety większość duchownych, którzy żyli tylko z datków była dużym obciążeniem dla społeczeństwa. Powodowało to wiele nieporozumień między ludźmi.
Zgłębmy się bardziej w epokę zarówno literacką, jak także historyczną, czyli renesans. Jest to odrodzenie. Stawiano wtedy w centrum zainteresowania człowieka. Jednym z jego haseł było „Ad fontes”, co oznacza powrót do źródeł, a dokładniej do antyku. Było ono uznawane przez większość reformatorów zaczynając od Marcina Lutra. Jego wiara opierała się właśnie głównie na Piśmie Świętym. Mężczyzna wystąpił trzydziestego pierwszego października 1517 roku publicznie i rozpowszechnił swoje dziewięćdziesiąt pięć tez, zawieszając je na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze. Były one w języku łacińskim. To wydarzenie uznaje się za charakterystyczny początek reformacji.
Na początku nie wywołało to dużego zamieszania. Rozpowszechnili je przyjaciele Lutra, którzy dali je do druku. Humaniści, na których czele stali Erazm z Rotterdamu oraz Tomasz Morus zareagowali jako pierwsi. Rzym natomiast wytoczył mężczyźnie proces o kacerstwo, czyli herezję. Wyszła także wtedy bulla papieska Exsurge Domine, ale pełno w niej było sprzecznych informacji. Dowodzi to temu, że Rzym mało dokładnie zbadał sprawę i szybko chciał ją uciszyć. Leon X w tym dokumencie chciał, aby Luter zaprzestał głoszenie swojej nauki i poddał się Rzymowi. Reformator nie zgodził się i publicznie spalił kopię bulli. Trzeciego stycznia 1521 roku Marcin Luter został wyklęty w bulli Docet pontificem Romanum. Mężczyzna nie spłonął jednak na stosie dzięki swojemu protektorowi Fryderykowi Mądremu. Luter został jednak skazany na wygnanie z ojczyzny (banicję). Mógł wtedy zostać zabity przez każdego, a morderca nie poniósłby za to kary. Aby zapewnić mu bezpieczeństwo upozorowano jego porwanie, a następnie ukryto.
Przejdźmy teraz do polityki ówczesnych Niemiec. Uważano, że Kościół, jako osobna siła polityczna, jest dużym zagrożeniem. Z drugiej strony mógł się także stać źródłem bogactwa. Fryderyk III (elektor Saksonii) został protektorem Marcina Lutra. Oprócz tego reformacja została wzmocniona poprzez sekularyzacje zakonu krzyżackiego. Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie był jednym z trzech największych chrześcijańskich zakonów rycerskich. Powstał poprzez krucjaty. Pozostałe dwa to zakon joannitów oraz templariuszy.
Marcin Luter nie chciał poddać się władzy papieskiej. Miał jednak świadomość, że Jan Hus został spalony na stosie na soborze w Konstancji. Luter uzyskał także list żelazny, czyli dokument wydawany przez sąd okręgowy, na mocy którego oskarżona osoba przebywająca za granicą może zostać na wolności do czasu, kiedy postępowanie ukończy się prawomocnie.
Luter stał się wzorem do naśladowania dla takich ludzi jak: Jan Kalwin, Thomas Muntzer, Filip Melanchton (przyjaciel Lutra), Henryk VIII. Każdy z wymienionych mężczyzn w jakiś sposób przyczynił się do rozwoju reformacji. Dzięki nim powstały nowe nurty (np. kalwinizm, anglikanizm).
W Polce reformacja zaczęła się trochę później, bo w latach dwudziestych XVI wieku. Rozwijała się głównie w wyższych i średnich warstwach społecznych. Jeśli chodzi o miasta to obejmowała głównie zachodniej i północnej Polski: Sandomierszczyznę, Lubelszczyznę oraz Żmudź. Na początku tego procesu nie było pieniędzy na dalszy jego rozwój. Kościół katolicki i jego pozycja nie były zagrożone, przez co sprawnie działała kontrreformacja i reformacja została szybko przez nią wyparta. Jednak dzięki reformacji w dużej mierze rozwinęła się polska literatura. Powstało także wiele wybitnych dzieł z zakresu filozofii religii i nauk społecznych napisanych przez ruch braci polskich.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!