Reformacja

"; > W latach 1511 do 1517 został zwołany V sobór laterański, czyli sobór powszechny Kościoła katolickiego. Ludzie mieli nadzieję, że dzięki niemu zostaną wprowadzone nowe reformy. Wszystko potoczyło się jednak inaczej, ponieważ papież nie chciał zrezygnować ze swojej władzy. Leon X powiedział wtedy, że za nieposłuszeństwo wobec papieża powinna być kara śmierci. Była to uroczysta bulla (list/dokument papieski) Unam Sanctam, czyli bulla papieża Bonifacego VIII wygłoszona osiemnastego listopada 1302 roku.
Na niekorzyść dla zwolenników reform przemawiał fakt, że duchowieństwo stanowiło aż do dziesięciu procent populacji w większości miast Europy Zachodniej. Utrzymywali się głównie z tego, że odprawiali płatne msze. Księża w miastach nie byli w ogóle albo prawie wcale wykształceni. Każdy, kto chciał zostać kapłanem, pobierał lekcje u proboszcza i uczył się tylko najpotrzebniejszych rzeczy. Tylko zakonnicy (lecz nie zawsze) mieli uniwersyteckie wykształcenie teologiczne. W miastach księża zajmowali się tylko odprawianiem mszy. Nie pasowało do nich określenie „duszpasterz”, ponieważ w żaden sposób nie starali się rozbudzać wiary w innych ludziach. Sami też nie mieli dużej wiedzy na ten temat. Oprócz tego nie zachowywali celibatu, więc kapłaństwo traktowali wyłącznie w kategorii pracy. Niestety większość duchownych, którzy żyli tylko z datków była dużym obciążeniem dla społeczeństwa. Powodowało to wiele nieporozumień między ludźmi.
Zgłębmy się bardziej w epokę zarówno literacką, jak także historyczną, czyli renesans. Jest to odrodzenie. Stawiano wtedy w centrum zainteresowania człowieka. Jednym z jego haseł było „Ad fontes”, co oznacza powrót do źródeł, a dokładniej do antyku. Było ono uznawane przez większość reformatorów zaczynając od Marcina Lutra. Jego wiara opierała się właśnie głównie na Piśmie Świętym. Mężczyzna wystąpił trzydziestego pierwszego października 1517 roku publicznie i rozpowszechnił swoje dziewięćdziesiąt pięć tez, zawieszając je na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze. Były one w języku łacińskim. To wydarzenie uznaje się za charakterystyczny początek reformacji.
Na początku nie wywołało to dużego zamieszania. Rozpowszechnili je przyjaciele Lutra, którzy dali je do druku. Humaniści, na których czele stali Erazm z Rotterdamu oraz Tomasz Morus zareagowali jako pierwsi. Rzym natomiast wytoczył mężczyźnie proces o kacerstwo, czyli herezję. Wyszła także wtedy bulla papieska Exsurge Domine, ale pełno w niej było sprzecznych informacji. Dowodzi to temu, że Rzym mało dokładnie zbadał sprawę i szybko chciał ją uciszyć. Leon X w tym dokumencie chciał, aby Luter zaprzestał głoszenie swojej nauki i poddał się Rzymowi. Reformator nie zgodził się i publicznie spalił kopię bulli. Trzeciego stycznia 1521 roku Marcin Luter został wyklęty w bulli Docet pontificem Romanum. Mężczyzna nie spłonął jednak na stosie dzięki swojemu protektorowi Fryderykowi Mądremu. Luter został jednak skazany na wygnanie z ojczyzny (banicję). Mógł wtedy zostać zabity przez każdego, a morderca nie poniósłby za to kary. Aby zapewnić mu bezpieczeństwo upozorowano jego porwanie, a następnie ukryto.
Przejdźmy teraz do polityki ówczesnych Niemiec. Uważano, że Kościół, jako osobna siła polityczna, jest dużym zagrożeniem. Z drugiej strony mógł się także stać źródłem bogactwa. Fryderyk III (elektor Saksonii) został protektorem Marcina Lutra. Oprócz tego reformacja została wzmocniona poprzez sekularyzacje zakonu krzyżackiego. Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie był jednym z trzech największych chrześcijańskich zakonów rycerskich. Powstał poprzez krucjaty. Pozostałe dwa to zakon joannitów oraz templariuszy.
Marcin Luter nie chciał poddać się władzy papieskiej. Miał jednak świadomość, że Jan Hus został spalony na stosie na soborze w Konstancji. Luter uzyskał także list żelazny, czyli dokument wydawany przez sąd okręgowy, na mocy którego oskarżona osoba przebywająca za granicą może zostać na wolności do czasu, kiedy postępowanie ukończy się prawomocnie.
Luter stał się wzorem do naśladowania dla takich ludzi jak: Jan Kalwin, Thomas Muntzer, Filip Melanchton (przyjaciel Lutra), Henryk VIII. Każdy z wymienionych mężczyzn w jakiś sposób przyczynił się do rozwoju reformacji. Dzięki nim powstały nowe nurty (np. kalwinizm, anglikanizm).
W Polce reformacja zaczęła się trochę później, bo w latach dwudziestych XVI wieku. Rozwijała się głównie w wyższych i średnich warstwach społecznych. Jeśli chodzi o miasta to obejmowała głównie zachodniej i północnej Polski: Sandomierszczyznę, Lubelszczyznę oraz Żmudź. Na początku tego procesu nie było pieniędzy na dalszy jego rozwój. Kościół katolicki i jego pozycja nie były zagrożone, przez co sprawnie działała kontrreformacja i reformacja została szybko przez nią wyparta. Jednak dzięki reformacji w dużej mierze rozwinęła się polska literatura. Powstało także wiele wybitnych dzieł z zakresu filozofii religii i nauk społecznych napisanych przez ruch braci polskich.