Romantyzm
Romantyzm
Słowo romantyzm pochodzi od francuskiego romantisme, którego pierwszy człon roman oznacza opowieść, powieść. Jest to szeroko pojęty nurt w kulturze, trwający od lat 90 XVIII wieku do lat 40 XIX stulecia. Początkowo rozwinął się w Europie i wyrażał się w różnych obszarach: poezji, malarstwie, muzyce.
Synonimem romantyzmu jako określenie klimatyczności wydarzenia to: atmosfera, klimat, magia, nastrojowość, nastrój, poetyckość, romantyczność.
Odmiana rzeczownika:
Liczba pojedyncza
Mianownik (Kto? Co? Jest) romantyzm
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) romantyzmu
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) romantyzmowi
Biernik (Kogo? Co? Widzę) romantyzm
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) z romantyzmem
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o romantyzmie
Wołacz (O!… witaj!) romantyzmie
Liczba mnoga
Mianownik (Kto? Co? Jest) romantyzmy
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) romantyzmów
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) romantyzmom
Biernik (Kogo? Co? Widzę) romantyzmy
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) z romantyzmami
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o romantyzmach
Wołacz (O!… witajcie!) romantyzmy
Romantyzm powstał jako odpowiedź na zamiany polityczne i społeczne wywołane rewolucją przemysłową i francuską w 1789 roku. Była to pewna forma buntu przeciwko z góry, ustalonym regułom życia, które rządziły społeczeństwami w epoce Oświecenia. Hasłem Rewolucji Francuskiej, jak i romantyzmu stało się: wolność, równość, braterstwo. Kwestionowało ono postawy oświeceniowego pojmowania świata.
Romantycy twierdzili, że świat dzielił się, na to, co widzimy (świat materialny) i możemy poznawać za pomocą zmysłów oraz to, czego nie widzimy (świat duchowy) i możemy poznać tylko za pomocą wiary i intuicji.
Podstawą u romantyków było wnętrze człowieka – uczucia, emocje, duchowość, odrębność od innych jednostek i indywidualność. Uczucia dominowały nad rozumem, co było buntem przeciwko obowiązującym normom społecznym. Świat poznawano za pomocą sztuki, a nie empiryzmu.
Motywem romantyzmu była tęsknota za rajskim światem, której poszukujemy poza nudnym, codziennym życiem, szukania ideału, głównie idealnej miłości. Centrum romantyzmu był geniusz i uczucia. Artysta nie był uważany za zwykłego i normalnego człowieka, twierdzono, iż jest on istotą boską. Takim artystą był Ludwig van Beethoven, który komponował tylko przez natchnienie, a nie na zamówienie.
Główne cechy romantyzmu:
• Indywidualizm,
• Uczucia, intuicja i wiara ponad rozumem,
• Protesty wobec klasycyzmu,
• Tajemniczość, fantastyka i wyobraźnia jako moc twórcza człowieka,
• Zafascynowanie żywiołowością natury,
• Zainteresowanie kulturą średniowieczną,
• Czerpanie inspiracji z folkloru,
• Protesty przeciw dyktaturze, autorytaryzmowi, feudalizmowi,
• Umiłowanie wolności.
Kierunki artystyczne:
• Historycyzm: fascynacja dawnymi epokami, głównie średniowieczem;
• Orientalizm: zainteresowanie kulturą, religią, tradycją i krajobrazem Wschodu;
• Ludowość: ciekawość kultury ludowej oraz chłopskiej;
• Frenezja romantyczna: przesycanie świata przedstawionego motywami zbrodni, szaleństwa;
• Wallenrodyzm: bohater, posługujący się podstępem, zdradą, by odnieść szlachetny cel;
• Mistycyzm: szukanie przeżyć duchowych i poza realnych;
• Prometeizm: bohater, który działa dla dobra ogółu, dobro większej grupy stawia ponad swoim;
• Bajronizm: bohater wykazujący cechy bajroniczne: buntownik, samotność, indywidualizm, cierpienie, skłonność do zemsty
• Mesjanizm: przypisywanie Polsce rolę Mesjasza narodów, który przez swoje cierpienie zbawi ludzkość;
• Werteryzm: bohater z cechami werterycznymi: wybujała wyobraźnia, ucieczkowość, widzenie świata za pomocą poezji, bezcelowość życia, samobójstwo;
• Winkelriedyzm: postawa aktywna, gotowość do walki o niepodległość narodu.
Bohater romantyczny był buntownikiem, którym kierowały wielkie uczucia takie jak miłość albo nienawiść. Buntował się przeciwko normom społecznym i walczył w obronie ojczyny. Dla romantyka najważniejszym uczuciem była miłość, która najczęściej okazywała się nieszczęśliwa, tragiczna, lecz zawsze potężna.
W literaturze niemieckiej romantyzmu ogromny wpływ mieli: August Wilhelm i Friedrich Schleglowie. W niemieckim romantyzmie odrzucano inspirację antykiem i wzorcami klasycznymi, na pierwszym planie ukazywano emocje i uczucia. W brytyjskim romantyzmie za prekursora uważa się Roberta Burns’a. Epoka ta w literaturze angielskiej dzieliła się na dwie fazy. We Francji był to protest przeciwko klasycyzmowi i jego zwolenników. W Czechach František Ladislav Čelakovský był pionierem romantyzmu w tym kraju. W Polsce romantyzm rozpoczął się wraz, z wydaniem przez Adama Mickiewicza Ballad i romansów w 1822 roku. Oprócz niego przedstawicielami w Polsce byli: Juliusz Słowacki, Cyprian Kamil Norwid, Zygmunt Krasiński, Józef Ignacy Kraszewski.
Malarstwo romantyzmu nie było jednolite. Na ogół na płótnach ukazywał się bogaty koloryt, kontrastowy światłocień, dynamizm kompozycji, jednak niektórzy malarze zostawali wierni ideałom klasycyzmu. Natomiast w architekturze nie wykształcił się typowo romantyczny nurt.
Przykłady:
Prace plastyczne romantyzmu wyrażały postawę i światopogląd romantyczny.
Za prokuratora w malarstwie tej epoki uważa się Johanna Heinricha Füssli.
W romantyzmie bardzo popularne stały się ogrody angielskie.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!