Rozmowa
Rozmowa to wymiana wypowiedzi między co najmniej dwiema osobami, prowadzona w określonym celu lub spontanicznie, z zachowaniem naprzemienności ról i odniesieniem do wspólnego tematu; obejmuje rejestry od potocznego po formalny, typy jak kwalifikacyjna czy telefoniczna oraz jasno określoną łączliwość składniową.
Rozmowa zyskuje na precyzji, gdy dobierasz rejestr do celu: kwalifikacyjna, dyscyplinująca, telefoniczna. Otrzymasz listę 8 kolokacji i wskazówki odmiany z przyimkami.
Co oznacza „rozmowa” w języku polskim?
To podstawowy akt komunikacji ustnej lub pisemnej (np. w komunikatorze), w którym uczestnicy wymieniają informacje, emocje lub intencje. Kluczowe cechy: dialogowość (naprzemienność), spójny temat, uważność na odbiorcę, kontekst sytuacyjny i cel – od luźnej pogawędki po formalne spotkanie.
Jakie są kluczowe cechy skutecznej rozmowy?
Skuteczna wymaga klarownego celu, jasnego języka, aktywnego słuchania, zadawania pytań otwartych, podsumowywania i ustalania następnych kroków. Ważne są normy grzecznościowe (np. formy Pan/Pani), adekwatny rejestr oraz świadomość kanału (na żywo, telefon, online), bo wpływa on na dobór słów i tempo.
Jak odróżnić rozmowę od dyskusji, wywiadu i negocjacji?
Rozmowa to najszersza rama: nie zakłada sporu ani hierarchii. Dyskusja skupia się na argumentacji i różnicy stanowisk. Wywiad ma role asymetryczne: pytający kieruje tokiem, odpowiadający dostarcza treści. Negocjacje dążą do porozumienia interesów, często z elementem ustępstw. W praktyce granice bywają płynne, ale cel i role pozwalają je odróżnić.
Jak odmieniać i łączyć wyraz w zdaniu?
Rzeczownik należy do rodzaju żeńskiego i tworzy regularną deklinację. Typowa łączliwość: „rozmowa z + narzędnik” (z kim? z klientem), „rozmowa o + miejscownik” (o czym? o projekcie), ewentualnie „na temat + dopełniacz” (na temat strategii). Błędem jest łączenie z „dla” w znaczeniu uczestnictwa („rozmowa dla klienta” zamiast „z klientem”).
Informacje gramatyczne
Rodzaj: żeński
Odmiana przez przypadki:
Mianownik: rozmowa
Dopełniacz: rozmowy
Celownik: rozmowie
Biernik: rozmowę
Narzędnik: rozmową
Miejscownik: rozmowie
Wołacz: rozmowo
Liczba mnoga: M: rozmowy, D: rozmów, C: rozmowom, B: rozmowy, N: rozmowami, Ms: rozmowach, W: rozmowy
W jakich kontekstach słowo funkcjonuje?
W życiu codziennym – neutralna wymiana informacji; w biznesie – forma spotkania (rozmowa sprzedażowa, techniczna); w HR – rozmowa kwalifikacyjna lub rozwojowa; w edukacji – rozmowa wychowawcza; w psychologii – rozmowa wspierająca/terapeutyczna; w telekomunikacji – rozmowa telefoniczna; w literaturze/teatrze – partia dialogowa.
Znaczenia w różnych kontekstach
- W komunikacji potocznej: spontaniczny dialog towarzyski. Przykład: „Mieliśmy długą rozmowę przy kawie”.
- W pracy: formalne spotkanie ukierunkowane na cel. Przykład: „Rozmowa techniczna weryfikuje umiejętności”.
- W wychowaniu/terapii: interwencja służąca wyjaśnieniu i wsparciu. Przykład: „Rozmowa wychowawcza porządkuje zasady”.
Jakie słowa znaczą podobnie i czym się różnią?
Najbliższe znaczeniowo to „dialog” (podkreśla dwugłos), „konwersacja” (bardziej oficjalnie), „pogawędka/pogaduszka” (lekko i swobodnie), „dyskusja” (element sporu), „narada” (cel decyzyjny), „wywiad” (role nierówne), „pertraktacje” (negocjacje). Antytezą pozostają „milczenie”, „cisza”, „monolog”.
Synonimy i antonimy
Synonimy: dialog, konwersacja, pogawędka, pogaduszka, dyskusja, narada, wywiad
Antonimy: milczenie, cisza, monolog
Wyrazy pokrewne: rozmawiać, porozmawiać, rozmówca, rozmówczyni, rozmowny, rozmówki
Jakie są typowe połączenia wyrazowe?
Użyteczne kolokacje: rozmowa kwalifikacyjna, rozmowa rekrutacyjna, rozmowa telefoniczna, rozmowa służbowa, rozmowa dyscyplinująca, rozmowa wychowawcza, rozmowa sprzedażowa, rozmowa rozwojowa, rozmowa techniczna, rozmowa w cztery oczy, krótka rozmowa, szczera rozmowa.
| Kontekst użycia | Znaczenie | Przykład |
|---|---|---|
| HR | Etap selekcji kandydatów | „Zaproszono mnie na rozmowę kwalifikacyjną w środę.” |
| Szkoła | Interwencja wychowawcza | „Wychowawca przeprowadził rozmowę z uczniem i rodzicami.” |
| Sprzedaż | Spotkanie handlowe | „Rozmowa sprzedażowa zakończyła się zamówieniem.” |
| Telekomunikacja | Połączenie głosowe | „Rozmowa telefoniczna trwała 12 minut.” |
Przykłady użycia
- „Umówmy się na rozmowę w cztery oczy po zebraniu.”
- „Potrzebuję krótkiej rozmowy z zespołem o priorytetach.”
- „Rekruter potwierdził termin rozmowy kwalifikacyjnej.”
- „Nasza rozmowa przez telefon wyjaśniła wątpliwości klienta.”
- „Szczera rozmowa pomogła zażegnać konflikt.”
Pochodzenie słowa
Słowo pochodzi od rzeczownika „mowa” z przedrostkiem roz-, tworząc nazwę czynności polegającej na wzajemnej wymianie wypowiedzi. Rdzeń „mowa” wywodzi się z prasłowiańszczyzny i odnosi do aktu mówienia; z czasem ukształtowało się neutralne, ogólne znaczenie dialogu.
Najczęstsze błędy w użyciu
- Błąd: „rozmowa dla klienta” → Poprawnie: „rozmowa z klientem”.
- Błąd: „rozmowa o ten temat” → Poprawnie: „rozmowa o tym temacie” lub „rozmowa na temat…”.
- Błąd: „przeprowadzić rozmowę z tematu” → Poprawnie: „przeprowadzić rozmowę na temat…”.
- Błąd: Mieszanie rejestru („Szanowny Panie, siema…”) → Poprawnie: spójny styl dostosowany do sytuacji.
Praktyczna ściągawka rozmówcy
– Definicja: wymiana wypowiedzi o wspólnym temacie; role uczestników naprzemienne.
– Łączliwość: z kim? (N.) o czym? (Ms.); alternatywnie: na temat + D.
– Rejestry: potoczny, zawodowy, oficjalny – dobierz do celu.
– Kolokacje: kwalifikacyjna, służbowa, wychowawcza, sprzedażowa, telefoniczna, rozwojowa, techniczna, w cztery oczy.
– Odróżniaj: rozmowa ≠ dyskusja (spór), ≠ wywiad (asymetria), ≠ negocjacje (ustępstwa).
– Forma żeńska, regularna deklinacja; liczba mnoga: rozmowy.
Pytania do przemyślenia
– Jaki cel i rejestr najlepiej pasuje do planowanej rozmowy z odbiorcą X?
– Jakie pytania otwarte i podsumowania pomogą utrzymać wspólny temat i zamknąć spotkanie konkretem?
– Czy używasz poprawnej łączliwości (z kim? o czym?) w dokumentach i mailach?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!