Rozmowa
Znaczenie słowa „rozmowa”:
– Rozmowa to inaczej dialog.
– Rozmowa wywodzi się z rozmów ustnych, dysput, sporów, wymiany poglądów i uwag, dyskusji filozoficznych. Według badaczy literatury gatunek ten był szczególnie popularny w okresie, gdy w dziejach narodów zachodziły ważne przeobrażenia, miały miejsce kryzysy światopoglądowe, rodziły się nowe wartości. Rozmowa dawała możliwość wszechstronnej analizy zagadnień, ułatwiała wskazywanie wielości racji.
– „Dialog stawał się często wyrazicielem duchowym niepokoju epoki, rozpisana na głosy dyskusja nad jej podstawowymi zagadnieniami. Przy końcu XVII i w ciągu XVIII wieku dialog spełnił w piśmiennictwie europejskim różnorakie funkcje: służył dyskusji filozoficznej, moralistyce, nauce, publicystyce, krytyce literackiej, obyczajowej itp.”
– Dialog to utwór literacki złożony z odrębnych wypowiedzi dwu lub więcej osób, niemający jednak charakteru dzieł dramatyczno – scenicznego. Ukształtował się na pograniczu literatury i innych dziedzin piśmiennictwa, przede wszystkim twórczości filozoficznej. Twórcą dialogu był Platon. Dialog to także gatunek występujący w literaturze staropolskiej, często o przeznaczeniu dramatycznym. W teatrze szkolnym zajmował niską pozycję w hierarchii gatunków: stanowił rozmowę dwu lub więcej osób na tematy aktualne, z zachowaniem funkcji teatralnej; mógł być pisany prozą i w języku narodowym.
– W Polsce rozmowy powstałe w oświeceniu dotyczyły problemów natury politycznej i społecznej: „Rozmowy jako jedna z mniejszych form literackich pisane zazwyczaj prozą, rzadko w XVIII wieku obejmowały refleksję filozoficzną. Stanowiły na pewno gatunek uznany i ceniony. Właśnie w oświeceniu powstało też wiele dialogów typu literackiego w formie kunsztownej i wycyzelowanej – rozmów, które odzwierciedlają sztukę konwersacji prowadzonej w XVII i XVIII wieku w salonach i dają świadectwo umiejętności dyskutowania na poważne tematy w sposób pozornie niezobowiązujący”.
– W rozmowach nie zawsze próbowano odnajdywać odpowiedzi jedynie na wielkie, fundamentalne pytania epoki. Poszukiwano też odpowiedzi na dręczące ludzi zagadnienia dotyczące moralności, zasad etycznych i prawd filozoficznych.
– Inną odmianą rozmowy była publicystyka. Utwory tego typu pojawiały się zwłaszcza w okresie konfederacji barskiej i Sejmu Wielkiego. „Rozmowa publicystyczna przybierała niekiedy formę obficie zaopatrzonego w cytaty i przypisy traktatu rozpisanego na dwa głosy, w którym dyskutanci wypowiadali dwa przeciwstawne poglądy… Poezja i publicystyka związane z okresem barskim posługiwały się rozmowami mniej <...>. Znajdowały się wśród nich mało dialogizowane utwory wierszowane bliskie formie lamentu”.
– Kolejną odmianą rozmów są rozmowy filozoficzno – moralne, tworzone na wzór rozmów sokratycznych. W rozmowach tego typu kierującym był jeden z dyskutantów, który „panował” nad tematem i kierował przebiegiem rozmowy. „W oświeceniu pisywano czasem dialogi sokratyczne, wzorowane głównie na dziełach Platona, które charakteryzował dialogowy sposób dochodzenia do prawdy rodzącej się w umysłach ludzi wspólnie jej poszukujących”.
– Ciekawą odmianą gatunku były niewątpliwie rozmowy zmarłych. Bohaterami byli tu przede wszystkim wybitni zmarli: „Autorzy rozmów tego typu – gatunku wyraźnie klasycystycznego – wychodzili z założenia, iż natura ludzka, jej namiętności, zalety i błędy są w każdej epoce te same, stąd właśnie pomysł łączenia osób, które w realnym życiu nie mogły się spotkać i wkładanie w ich usta wypowiedzi dotyczących prawideł moralnych, zasad politycznych, poglądów estetycznych często pozornie ponadczasowych albo odnoszących się do spraw odległych, ale zazwyczaj stanowiących przejrzyste aluzje do współczesności”.
Synonimy:
dialog, wymiana zdań, konwersacja, pogaduszki
Antonimy:
monolog
Odmiana przez przypadki:
M. rozmowa/ rozmowy
D. rozmowy/ rozmów
C. rozmowie/ rozmowom
B. rozmowę/ rozmowy
N. rozmową/ rozmowami
Ms. rozmowie/ rozmowach
W. rozmowo/ rozmowy
Przykłady użycia:
1. Musimy poważnie porozmawiać na temat twojej przyszłości.
2. Jutro idę na rozmowę w sprawie pracy.
3. Porozmawiaj ze mną, musimy wyjaśnić kilka spraw.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!