Sen
Sen
Termin sen pochodzi z prasłowiańskiego sъnъ. Jest to stan ośrodkowego układu nerwowego, który cyklicznie pojawia się i przemija w rytmie dobowym. Podczas snu zanika świadomość, a ciało pozostaje w bezruchu. Pod wpływam czynników zewnętrznych, wraca zawsze do poprzedniego stanu, co różni się od śpiączki. Przeciwieństwem snu jest stan czuwania, który u mniejszych zwierząt przechodzi płynne z jednego do drugiego.
Synonim w odniesieniu do spania: ospałość, senność, śpiączka, znużenie, drzemka, letarg, spanie.
Odmiana rzeczownika:
Liczba pojedyncza
Mianownik (Kto? Co? Jest) sen
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) snu
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) snowi
Biernik (Kogo? Co? Widzę) sen
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) ze snem
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o śnie
Wołacz (O!… witaj!) śnie
Liczba mnoga
Mianownik (Kto? Co? Jest) sny
Dopełniacz (Kogo? Czego? Nie ma) snów
Celownik (Komu? Czemu? Się przyglądam) snom
Biernik (Kogo? Co? Widzę) sny
Narzędnik (Z kim? Z czym? Idę) ze snami
Miejscownik (O kim? O czym? Mówię) o snach
Wołacz (O!… witajcie!) sny
Zapotrzebowanie na ilość snu różni się w zależności od zwierząt. U żyraf na przykład ten czas wynosi tylko dwie godziny na dobę, u nietoperzy 20 godzin. A u takich zwierząt jak pingwiny, foki, psy czy delfiny półkule mózgowe śpią na zmianę. Ukazuje się to poprzez zamknięcie oka przez śpiącą półkulę.
Ludzie natomiast ilość snu zależna jest od wieku. Na ogół im osoba jest młodsza tym więcej snu jest jej potrzebne. Jednakże długość snu zależy też od genów. Noworodek potrzebuje od 14 do 17 godzin snu; dziecko w wieku szkolnym od 9 do 11; nastolatek od 8 do 10, ponieważ mózg ulega znacznym zmianom; dorosły potrzebuje ich od 7 do 9, a osoba starsza o godzinę mniej.
Sen regulowany jest poprzez natężenie światła, jak i bodźca społeczne. W badaniach przeprowadzanych na osobach, które były odizolowane w pokojach bez okien, zegarów, telewizji, radia, telefonów, osoby te same mogły wybrać sobie moment zasypiania i wstawania. Większość badanych funkcjonowała w rytmie 24,2 godzinnym.
W czasach bez elektryczności ludzie chodzili spać i wstawali razem ze Słońcem. W zimowe noce kładli się oni bardzo wcześnie, przez co budzili się około 2 w nocy i potem dalej szli spać. Był to sen segmentowy, ponieważ podczas tego przebudzania poddawali się różnym aktywnościom, począwszy od modlitwy aż po pisarstwo.
Z czasem pojawienia się elektryczności, w codziennym życiu zaczęto używać sztucznych źródeł światła. Badania pokazują, że nadmierna ekspozycja na sztuczne oświetlenie przyczynia się do powstawania wielu chorób takich jak: rak, cukrzyca, otyłość i choroby serca. Nawet światło pochodzące z telefonu albo niewielkiej lampki zmniejsza melatoninę i inne hormony, które są odpowiedzialne za regulację cyklu dobowego. Jednakże da się zmniejszyć negatywne skutki związane z użyciem sztucznego oświetlenia:
• Nocą używać słabszego oświetlenia;
• Unikanie używania elektroniki przed snem, na minimum 2 godziny;
• Korzystne jest jasne światło za dnia;
• Używanie okularów, które blokują światło niebieskie.
Sen można podzielić na dwie fazy:
• NERM: sen o wolnych ruchach gałek ocznych; ukazuje się aktywność elektryczna mózgu;
• REM: sen, w których występują szybkie ruchy gałek ocznych, to tutaj występują marzenia senne, rozluźnienie ciała.
Fazę NERM dzieli się na cztery stadia:
1. Świadomość bodźców docierająca ze środowiska maleje, a w zapisie EEG pojawiają się wolne ruchy gałek ocznych.
2. Brak reakcji na bodźce.
3. 20–50% czasu zajmują dale o częstości 2Hz.
4. Zawiera powyżej 50% fal wolnych.
To właśnie od tej fazy zaczyna się sen, trwa on od 80 do 100 minut, po niej następuje faza REM, trwający kwadrans. Ten cykl powtarza się średnio co 4, 5 razy. Razem z długością snu:
• Spada udział stadium o największej ilości fal delta.
• Rośnie czas trwania fazy REM, która na koniec trwa około 40 minut.
Sen jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, już nawet jedna nieprzespana noc może obniżać sprawność psychofizyczną. Brak snu powoduje negatywne skutki takie jak: zaburzenia nastroju, trudności ze skupieniem uwagi, spowolnienie reakcji, spadek motywacji, długotrwałe zaburzenia fazy REM, utrata wydajności przez układ immunologiczny.
Przykłady:
Bark snu w ciągu 72 godzin może doprowadzić do depersonalizacji, czyli przekonania, że jest się kimś innym.
Sen zimowy jest określany poprzez termin hibernacja.
Wiedzieliście, że istnieje wiele zaburzeń snu?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!