Sepsa
Sepsa (łac. sepsis) inaczej zwana posocznicą, endotoksemią, bakteriemią lub zespołem ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS).
Sepsa nie jest samodzielną jednostką chorobową, a reakcją organizmu na zakażenie. Definiowana jest jako zagrażająca życiu dysfunkcja narządowa spowodowana nieprawidłową reakcją organizmu na zakażenie.
Według ICD-10 sepsa sklasyfikowana jest pod następującymi kodami: A40, A41, P36, A20.7, A21.4, A22.7, A24.1, A26.7, A28.2, A32.7, A39.2, A39.3, A42.7, A54.8, B00.7, B37.7, O85, T81.4, T88.0.
W przeszłości sepsa utożsamiana była z zakażeniem krwi, jednak obecnie do rozpoznania nie jest wymagane stwierdzenie drobnoustrojów we krwi, jednak w zdecydowanej większości zakażenie szerzy się drogą krwionośną.
Sepsa stanowi poważny problem, szczególnie na oddziałach intensywnej terapii, gdzie pacjencji są w ciężkim stanie i wymagają dużej ilości inwazyjnych procedur medycznych. Występuje także poza warunkami szpitalnymi. Na zakażenie najbardziej narażone są dzieci, młodzież, osoby starsze i osłabione. Większe ryzyko wystąpienia sepsy występuje w dużych skupiskach takich jak żłobki, przedszkola, szkoły, więzienia.
Przyczyną sepsy najczęściej są infekcje w obrębie jamy brzusznej, układu moczowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc, jednak u osób szczególnie narażonych sepsę może wywołać każde zakażenie. W warunkach szpitalnych czynnikami zwiększającymi ryzyko rozwoju sepsy są: obecność wkłucia dożylnego, drenów, cewników, wszczepiona proteza, prowadzenie mechanicznej wentylacji płuc, żywienia dożylnego, przetaczanie krwi i płynów oraz występowanie ran i odleżyn. Posocznicę najczęściej wywołują bakterie. Są odpowiedzialne za 75 – 85% przypadków sepsy. W warunkach szpitalnych sepsę najczęściej wywołują drobnoustroje, które w normalnych warunkach nie są groźne, a określane jako potencjalnie chorobotwórcze. Należą do nich bakterie Gram-ujemne (Acinetobacter baumannii, pałeczka ropy błękitnej, pałeczka okrężnicy, pałeczka zapalenia płuc) i Gram-dodatnie (gronkowiec złocisty, paciorkowce). Z grzybów najczęstszym patogenem wywołującym posocznicę jest Candida albicans. W warunkach pozaszpitalnych przyczyną sepsy są najczęściej bakterie wywołujące zakażenie opon mózgowo-rdzeniowych takie jak pneumokoki, meningokoki, Haemophilus influenzae. Rzadko do rozwoju sepsy dochodzi z powodu zakażeń wirusowych i pasożytniczych.
Mechanizm, podczas którego pochodzi do zakażenia jest skomplikowany i zachodzi na poziomie komórkowym i tkankowym. W przebiegu sepsy dochodzi do uogólnionej reakcji zapalnej, w której biorą udział cytokiny i chemokiny. Rozwija się niewydolność narządowa. Rozwija się zespół ostrej niewydolność oddechowej (ARDS), encefalopatia, niewydolność wątroby, ostra niewydolność krążenia, niedociśnienie tętnicze, niewydolność nerek, zapalenie jelit, ostre zapalenie trzustki, zapalenie otrzewnej. Dochodzi do rozwoju zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC), kwasicy nieoddechowej, zaburzeń świadomości, niedokrwistości i niedrożności jelit.
Początkowe objawy choroby są niespecyficzne. U dzieci sepsa może objawiać się gorączką, drażliwością, płaczem, wymiotami, brakiem apetytu, biegunką, sennością, pulsującym ciemiączkiem, odgięciem głowy do tyłu lub wybroczynami na skórze. U starszych dzieci i dorosłych sepsa manifestuje się gorączką, sennością, wymiotami, bólem głowy, sztywnością karku, drgawkami, bólami stawów lub światłowstrętem.
Rozpoznanie sepsy stawiane jest na podstawie skali SOFA. Nagła zmiana wyników o co najmniej dwa punkty, jeśli występuje zakażenie przemawia za rozpoznaniem posocznicy. Następnym krokiem diagnostycznym jest potwierdzenie obecności specyficznego patogenu chorobotwórczego w badaniu mikrobiologicznym. Pobiera się dwie próbki krwi z osobnego nakłucia żyły oraz z każdego cewnika naczyniowego założonego krócej niż 48 godzin. W zależności od przypuszczalnego źródła zakażenia można pobrać posiew z dróg oddechowych, płynu opłucnowego, moczu, płynu mózgowo-rdzeniowego, ran lub odleżyn.
Leczenie sepsy jest długotrwałe i obarczone dużym ryzykiem niepowodzenia. Powinno przebiegać w oddziale intensywnej terapii. W leczeniu stosuje się antybiotyki, kortykosteroidy, leki obkurczające naczynia krwionośne i pobudzające kurczliwość mięśnia sercowego, płyny dożylne i wiele innych. Ważnym elementem terapii jest znalezienie i usunięcie ogniska zakażenia o ile to możliwe.
Nie ma skutecznego sposobu na zapobieganie wystąpieniu sepsy, jednak istnieją szczepionki, które zmniejszają częstość infekcji patogenami powodującymi posocznicę.
Sepsa jest rzeczownikiem rodzaju żeńskiego.
Odmiana przez przypadki
Liczba pojedyncza:
Mianownik – sepsa
Dopełniacz – sepsy
Celownik – sepsie
Biernik – sepsę
Narzędnik – sepsą
Miejscownik – sepsie
Wołacz – sepso
Liczba mnoga:
Mianownik – sepsy
Dopełniacz – seps
Celownik – sepsom
Biernik – sepsy
Narzędnik – sepsami
Miejscownik – sepsach
Wołacz – sepsy
Przykładowe zdania:
Mój znajomy zmarł z powodu sepsy.
Sepsa jest powodem dużej śmiertelności na oddziałach intensywnej terapii.
Na razie nie ma skutecznego sposobu, by zapobiegać sepsie.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!