Sukces
Sukces to pomyślny rezultat działania, zgodny z ustalonymi kryteriami i zauważony przez otoczenie; obejmuje wymiar osobisty (realizacja celu) i społeczny (uznanie), jest mierzalny w konkretnym kontekście i odróżnia się od samego celu, szczęścia czy jednorazowego przypadku. Utrwala reputację i skuteczność w danej dziedzinie.
Kolokacje, etymologia i rozróżnienia: Sukces kasowy różni się od osobistego. Dostajesz listę naturalnych połączeń wyrazowych, skal mierzenia wyniku i krótkie kryteria oceny, które pomagają precyzyjnie nazwać efekt pracy.
Co naprawdę znaczy słowo „sukces”?
W polszczyźnie sukces to wynik zgodny z założeniami i społecznie pożądany. Ma dwie warstwy: obiektywną (osiągnięte wskaźniki, rezultat) i intersubiektywną (uznanie, sława, prestiż). W praktyce oznacza osiągnięcie celu lub ponadprzeciętny rezultat w danym kontekście, zwłaszcza gdy jest powtarzalny i potwierdzony mierzalnymi dowodami (np. sprzedaż, medale, cytowania, frekwencja).
Znaczenia w różnych kontekstach
- W życiu zawodowym: realizacja celów biznesowych, przekroczenie KPI, trwała poprawa wyników. Przykład: „Kwartał zakończył się sukcesem – marża wzrosła o 3 p.p.”
- W kulturze i mediach: duża popularność, nagrody, wyniki kasowe/frekwencyjne. Przykład: „Film okazał się sukcesem kasowym mimo negatywnych recenzji.”
- W sporcie i nauce: zwycięstwo, medal, publikacja w renomowanym czasopiśmie i cytowania. Przykład: „Eksperyment przyniósł sukces – potwierdzono hipotezę.”
Jak odróżnić sukces od celu i szczęścia?
Cel to zamierzony stan; sukces to potwierdzenie, że cel osiągnięto lub uzyskano wynik wyższy od standardu. Szczęście to sprzyjający przypadek; może współwystępować, ale nie stanowi wystarczającej definicji. Kluczowe są: plan, wykonanie, miara oraz uzasadniona interpretacja wyniku.
Jakie kolokacje są naturalne i precyzyjne?
Najbardziej idiomatyczne połączenia: odnieść sukces; zakończyć się sukcesem; zakończyć coś z pomyślnym skutkiem; droga do sukcesu; pasmo sukcesów; miara sukcesu; spektakularny/umiarkowany/niekwestionowany sukces; sukces kasowy/frekwencyjny/medialny; odniosła sukces dzięki konsekwencji; przełożyć sukces na wynik finansowy. Unikaj kalki „mieć sukces”.
| Kontekst użycia | Znaczenie | Przykład |
|---|---|---|
| Biznes/zarządzanie | Osiągnięcie celu i trwała poprawa wskaźników | „Strategia przyniosła sukces – LTV przewyższył CAC.” |
| Kultura/rynek | Popularność, sprzedaż, nagrody | „Wystawa odniosła sukces frekwencyjny.” |
| Życie osobiste/edukacja | Realizacja planu, satysfakcja, rozwój | „Mój sukces to regularna nauka i zdany egzamin.” |
Pochodzenie słowa
Słowo pochodzi z łaciny successus ‘pomyślny skutek, postęp’, poprzez francuskie succès. Rdzeń łączy się z łac. succedere ‘następować, iść po czymś’, co podkreśla aspekt rezultatu następującego po działaniu. W polszczyźnie ugruntowane od XIX w., z rozszerzeniem znaczeń na popularność rynkową.
Informacje gramatyczne
Rodzaj: męski (nieżywotny)
Odmiana przez przypadki:
Mianownik: Sukces
Dopełniacz: sukcesu
Celownik: sukcesowi
Biernik: sukces
Narzędnik: sukcesem
Miejscownik: sukcesie
Wołacz: sukcesie
Liczba mnoga: sukcesy
Synonimy i antonimy
Synonimy: powodzenie, osiągnięcie, dokonanie, triumf, wygrana, zwycięstwo, powodzenie rynkowe, sukces frekwencyjny (kontekstowo)
Antonimy: porażka, klęska, niepowodzenie, fiasko, przegrana
Wyrazy pokrewne: sukcesy (lm.), sukcesik (zdrobnienie)
Przykłady użycia
- „Zespół odniósł sukces dzięki konsekwentnej pracy i jasnym wskaźnikom.”
- „Premiera okazała się sukcesem frekwencyjnym mimo skromnego budżetu.”
- „Za miarę sukcesu w tej roli przyjmujemy wzrost retencji o 10%.”
- „Kampania nie przyniosła sukcesu, ale dostarczyła danych do korekty strategii.”
- „Nie porównuję się z innymi; mój sukces to regularny postęp i satysfakcja klientów.”
Najczęstsze błędy w użyciu
- Błąd: „mieć sukces” → Poprawnie: „odnieść sukces”, „osiągnąć sukces”, „zakończyć coś z pomyślnym skutkiem”.
- Błąd: „sukcesywny projekt” w znaczeniu „pełen sukcesów” → Poprawnie: „sukcesywny” znaczy „stopniowy, po kolei”; mów: „projekt zakończony sukcesem”, „seria sukcesów”.
- Błąd: „odnieść sukces na konkursie” → Poprawnie: „odnieść sukces w konkursie”.
- Błąd: Nadużywanie kalki „z sukcesem” → Poprawnie: stosuj oszczędnie lub zamień na „skutecznie”, „pomyślnie”, „z dobrym wynikiem”.
Czy sukces zawsze wymaga porównania z innymi?
Nie musi. W wielu sytuacjach wystarczy zgodność z celem lub standardem (benchmark). Porównanie z innymi bywa użyteczne w konkurencji (ranking, podium), ale w rozwoju osobistym częściej liczą się kryteria własne: postęp, trwałość efektu, etyka osiągnięcia.
Gdzie ma sens liczba mnoga „sukcesy”?
Używaj liczby mnogiej, gdy mowa o wielu osiągnięciach rozdzielnych w czasie lub obszarach: „odnosić sukcesy”, „pasmo sukcesów”, „sukcesy naukowe i dydaktyczne”. W sprawozdawczości zamiast ogólników lepiej podać listę z miernikami.
Mapa znaczeń i użycia – esencja
– Definicja: pomyślny, mierzalny rezultat zgodny z kryterium; często z elementem uznania społecznego.
– Kolokacje: odnieść/odnosić, zakończyć się sukcesem, pasmo sukcesów, sukces kasowy/frekwencyjny/medialny.
– Rozróżnienia: cel (zamiar) ≠ sukces (rezultat); szczęście (przypadek) ≠ wypracowany wynik.
– Dobre praktyki: wskazuj miarę, kontekst i horyzont czasu; unikaj kalki „mieć sukces”.
– Gramatyka: rzeczownik męski nieżywotny; lm. „sukcesy”; dopełniacz „sukcesu”.
Pytania do przemyślenia:
– Jakie jedno, konkretne kryterium potwierdzi, że Twój cel zawodowy zakończył się sukcesem?
– Które kolokacje zastosujesz w raporcie, by wynik brzmiał precyzyjnie i bez patosu?
– W jakich obszarach mówisz o „sukcesach”, a gdzie lepiej wymienić twarde wskaźniki?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!