Prawidłowy – synonim
„Prawidłowy” bywa zdradliwy: raz oznacza zgodność z normą, innym razem – odpowiedniość do celu lub staranność wykonania. Precyzyjny dobór zamiennika pozwala uniknąć niejasności i brzmieć fachowo, ale naturalnie.
Prawidłowy – synonim: poprawny, właściwy, zgodny, należyty, trafny. Poprawny wskazuje na zgodność z normą lub regułą, właściwy – na adekwatność do celu, zgodny – na spełnienie przepisów/wytycznych, należyty – na standard staranności, a trafny – na celność opinii lub diagnozy.
Fraza Prawidłowy – synonim przydaje się, gdy celujesz w precyzję rejestru: stosowny opisuje odpowiedniość wobec sytuacji, adekwatny – dopasowanie skali, a potoczne bez zarzutu sygnalizuje akceptowalną jakość w rozmowie.
Jak precyzyjnie zastąpić „prawidłowy” w różnych znaczeniach?
Najpierw ustal, co chcesz podkreślić: zgodność z przepisami (zgodny), poprawność merytoryczną (poprawny), dopasowanie do kontekstu lub celu (właściwy, stosowny, adekwatny), staranność wykonania (należyty), czy celność oceny (trafny). Dopiero potem dobierz rejestr – formalny, neutralny lub potoczny.
Których zamienników używać w zależności od sytuacji?
Rejestr formalny/oficjalny
- zgodny – gdy liczy się zgodność z przepisem, normą lub specyfikacją; przykład: „Wniosek jest zgodny z ustawą i rozporządzeniem.”
- należyty – gdy mowa o standardzie staranności; przykład: „Wykonawca dochował należytej staranności przy realizacji umowy.”
- stosowny – gdy trzeba podkreślić odpowiedniość wobec sytuacji/protokołu; przykład: „Zastosowano stosowne środki bezpieczeństwa.”
Rejestr neutralny/standardowy
- poprawny – ogólna zgodność z zasadą lub faktem; przykład: „Wynik obliczeń jest poprawny.”
- właściwy – najlepsze dopasowanie do celu lub funkcji; przykład: „Wybrano właściwy format pliku.”
- adekwatny – odpowiedni co do skali, proporcji; przykład: „Reakcja była adekwatna do zagrożenia.”
- trafny – celność sądu, diagnozy, ujęcia; przykład: „To trafny komentarz do sytuacji.”
Rejestr potoczny/nieformalny
- w porządku – akceptowalne, bez zastrzeżeń; przykład: „Raport jest w porządku, możesz wysyłać.”
- OK – krótkie potwierdzenie poprawności; przykład: „Ustawienia są OK, nie zmieniaj.”
- bez zarzutu – swobodnie o wysokiej jakości wykonania; przykład: „Montaż wyszedł bez zarzutu.”
Na czym polegają subtelne różnice między najbliższymi odpowiednikami?
Synonimy „prawidłowy” różnią się osią znaczeniową: normatywność vs dopasowanie vs ocena jakości. Dobre wyczucie tych osi decyduje o naturalności wypowiedzi.
Poprawny vs Właściwy: „Poprawny” akcentuje zgodność z regułą; „właściwy” – najlepsze dopasowanie do celu lub kontekstu.
• „To właściwe rozwiązanie dla użytkowników mobilnych.” – jest najtrafniejsze w danym zastosowaniu
Zgodny vs Stosowny: „Zgodny” odnosi się do przepisów/norm; „stosowny” do sytuacyjnej odpowiedniości i etykiety.
• „Przywdział stosowny strój.” – kryterium: kontekst społeczny
Trafny vs Adekwatny: „Trafny” dotyczy celności opinii/diagnozy; „adekwatny” – proporcjonalności środków lub skali.
• „Reakcja była adekwatna.” – dopasowanie intensywności
Jak dobrać zamiennik, by oddać sens i rejestr wypowiedzi?
- W sytuacji formalnej/oficjalnej: użyj zgodny, ponieważ podkreśla spełnienie przepisów i norm (np. prawo, standardy).
- W codziennej rozmowie: użyj w porządku lub OK, ponieważ brzmią naturalnie i jasno sygnalizują akceptację.
- W tekście literackim/artystycznym: użyj stosowny lub trafny, ponieważ niosą odcień oceny i stylu.
- W kontekście technicznym: użyj poprawny (składnia, wynik), a przy skalach – adekwatny (moc, dawka).
| Synonim dla „Prawidłowy – synonim” | Rejestr | Kontekst użycia | Przykład |
|---|---|---|---|
| zgodny | formalny | prawo, normy, specyfikacje | „Procedura zgodna z RODO.” |
| poprawny | neutralny | wynik, składnia, fakt | „Odpowiedź poprawna.” |
| w porządku | potoczny | akceptacja jakości | „Plan jest w porządku.” |
Najczęstsze błędy w doborze synonimów dla „Prawidłowy – synonim”
- Błąd: Używanie trafny do wyników obliczeń → Lepiej: poprawny, ponieważ chodzi o zgodność z regułą, nie celność opinii.
- Błąd: Mylenie zgodny z legalny → Różnica: „zgodny” dotyczy dowolnej normy/wytycznej, „legalny” – prawa.
- Błąd: W oficjalnych pismach użycie OK → Lepiej: zgodny lub właściwy, bo zachowują formalny ton.
- Błąd: Zastępowanie „należyty” słowem „dobry” → Lepiej: „należyty”, gdy istotny jest standard staranności (np. w umowach).
Przykłady użycia synonimów „Prawidłowy – synonim” w różnych kontekstach
„Raport jest zgodny z wytycznymi audytu.” – akcent na spełnienie standardów.
„Sprzęt działa bez zarzutu.” – swobodne potwierdzenie jakości.
„To trafna metafora epoki.” – ocena celności ujęcia artystycznego.
Krótka ściąga precyzji słownictwa
• Zgodność z przepisem? „Zgodny”.
• Sprawdzasz merytorykę? „Poprawny”.
• Szukasz najlepszego dopasowania? „Właściwy” lub „stosowny”.
• Chodzi o skalę/intensywność? „Adekwatny”.
• Oceniasz myśl/diagnozę? „Trafny”.
• Ton swobodny? „W porządku”, „OK”, „bez zarzutu”.
Pytania do przemyślenia: Jakie kryterium naprawdę chcesz podkreślić w zdaniu? Czy Twój wybór oddaje zarówno sens, jak i oczekiwany rejestr wypowiedzi?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!