Prawo – synonim
„Prawo” bywa systemem norm, konkretnym dokumentem, ale i uprawnieniem jednostki. Właściwy synonim zależy od tego, czy mówisz o regułach, tytule do działania, czy o podstawie roszczenia.
Prawo – synonim: w znaczeniu systemu norm – przepisy, ustawodawstwo, legislacja; w znaczeniu upoważnienia – uprawnienie, tytuł (prawny). Przepisy/legislacja opisują normy, a uprawnienie/tytuł wskazują, co jednostce wolno lub co może dochodzić w praktyce.
Prawo – synonim dobieraj do znaczenia: kodeks/ordynacja mówią o zbiorach norm, reguła – o zasadzie działania, a roszczenie czy kompetencja – o możliwości żądania lub decydowania. Przywilej bywa węższy i sugeruje wyjątkowe upoważnienie.
Jak dobrać zamiennik „prawo” do sytuacji komunikacyjnej?
Rejestr formalny/oficjalny
- ustawodawstwo – gdy mowa o całokształcie ustaw i rozporządzeń; przykład: Ustawodawstwo pracy chroni pracowników przed nadmiernym wypaleniem.
- legislacja – podkreśla proces i efekt stanowienia norm; przykład: Nowa legislacja klimatyczna wprowadza limity emisji.
- akt prawny – pojedynczy dokument normatywny; przykład: Akt prawny określa tryb udzielania dotacji.
- norma prawna – konkretna reguła zachowania; przykład: Norma prawna zakazuje dyskryminacji w zatrudnieniu.
Rejestr neutralny/standardowy
- przepisy – zbiór obowiązujących reguł; przykład: Przepisy podatkowe zmieniły się od stycznia.
- regulacje – zbliżone do „przepisów”, częste w biznesie/UE; przykład: Regulacje unijne wymuszają raportowanie ESG.
- uprawnienie – możliwość działania zagwarantowana normą; przykład: Masz uprawnienie do wglądu w dane osobowe.
- tytuł (prawny) – podstawa do władania/korzystania; przykład: Tytuł do lokalu wynika z umowy najmu.
- roszczenie – możność żądania świadczenia; przykład: Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się po trzech latach.
Rejestr potoczny/nieformalny
- pozwolenie – praktyczne „wolno mi”, często administracyjnie nadane; przykład: Mam pozwolenie na budowę, więc zaczynamy prace.
- przywilej – prawo wyjątkowe, nadane wąskiej grupie; przykład: Darmowy parking to przywilej mieszkańców strefy.
Który zamiennik oddaje Twój sens: reguła systemu czy możliwość działania?
Wyjaśnienie jak synonimy słowa „Prawo – synonim” różnią się niuansami znaczeniowymi.
Uprawnienie vs przywilej: Uprawnienie to powszechna, wynikająca z norm możliwość działania; przywilej ma charakter wyjątkowy i bywa nadany wybranym.
• Seniorzy mają przywilej darmowej komunikacji – dotyczy tylko określonej grupy
Przepisy vs legislacja: Przepisy to zastany zbiór norm; legislacja – proces ich tworzenia oraz jego wytwór.
• Legislacja budowlana zmieni się w tym roku – akcent na proces zmian
Akt prawny vs norma prawna: Akt prawny to dokument; norma prawna to treść obowiązku lub upoważnienia, wyinterpretowana z aktu.
• Norma prawna nakłada obowiązek rejestracji – mówimy o treści
Jak szybko dobrać właściwy zamiennik „prawo” w Twoim zdaniu?
- W sytuacji formalnej/oficjalnej: użyj akt prawny/ustawodawstwo, ponieważ precyzyjnie wskazują dokument lub system norm.
- W codziennej rozmowie: użyj przepisy/pozwolenie, ponieważ są zrozumiałe i naturalne w mowie potocznej.
- W tekście literackim/artystycznym: użyj reguła/zasada, ponieważ niosą obrazowy, uniwersalny sens bez prawniczego ciężaru.
- W kontekście roszczeniowym: użyj roszczenie, ponieważ podkreśla możliwość żądania świadczenia od drugiej strony.
| Synonim dla „Prawo – synonim” | Rejestr | Kontekst użycia | Przykład |
|---|---|---|---|
| ustawodawstwo | formalny | system norm w państwie | Ustawodawstwo ochrony danych |
| uprawnienie | neutralny | możliwość działania jednostki | Uprawnienie do odstąpienia od umowy |
| przepisy | neutralny | konkretne reguły | Przepisy BHP |
Najczęstsze błędy w doborze synonimów dla „Prawo – synonim”
- Błąd: Używanie „przywilej” zamiast „uprawnienie” w odniesieniu do praw wszystkich pracowników → Lepiej: „uprawnienie”, ponieważ nie sugeruje wyjątkowości.
- Błąd: Mylenie „akt prawny” z „normą prawną” → Różnica: akt to dokument, norma to treść obowiązku/zezwolenia.
Przykłady użycia synonimów „Prawo – synonim” w różnych kontekstach
Nowe regulacje AML wpływają na onboarding klientów – „regulacje” brzmią adekwatnie w języku firmowym.
Mam pozwolenie na remont po 22:00 – „pozwolenie” jasno komunikuje administracyjny charakter zgody.
Natura rządzi się prostą regułą przyciągania – „reguła” oddaje ogólność i stylistyczną lekkość.
Synonimy w różnych formach
Czasami dla Prawo – synonim w różnych formach gramatycznych używamy różnych synonimów:
- Forma podstawowa: prawo (system) → ustawodawstwo, legislacja
- Konstrukcja „mieć prawo do” → mieć uprawnienie do, przysługuje tytuł do
- „Na mocy prawa” → na mocy przepisów, zgodnie z aktem prawnym
Ostatnie szlify wyboru słowa
• System norm: ustawodawstwo/legislacja/przepisy
• Dokument: akt prawny/kodeks/ordynacja
• Możliwość działania: uprawnienie/tytuł/kompetencja
• Żądanie świadczenia: roszczenie
• Wyjątek: przywilej
Pytania do przemyślenia: Czy mówisz o regule, czy o czyimś upoważnieniu? Czy potrzebujesz neutralnego słowa do konwersacji, czy ścisłego terminu do pisma?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!