🎓 Poznaj Panda Genius – Twojego edukacyjnego superbohatera! https://panda.pandagenius.com/

Prawo – synonim

„Prawo” bywa systemem norm, konkretnym dokumentem, ale i uprawnieniem jednostki. Właściwy synonim zależy od tego, czy mówisz o regułach, tytule do działania, czy o podstawie roszczenia.

Prawo – synonim: w znaczeniu systemu norm – przepisy, ustawodawstwo, legislacja; w znaczeniu upoważnienia – uprawnienie, tytuł (prawny). Przepisy/legislacja opisują normy, a uprawnienie/tytuł wskazują, co jednostce wolno lub co może dochodzić w praktyce.

Prawo – synonim dobieraj do znaczenia: kodeks/ordynacja mówią o zbiorach norm, reguła – o zasadzie działania, a roszczenie czy kompetencja – o możliwości żądania lub decydowania. Przywilej bywa węższy i sugeruje wyjątkowe upoważnienie.

Jak dobrać zamiennik „prawo” do sytuacji komunikacyjnej?

Rejestr formalny/oficjalny

  • ustawodawstwo – gdy mowa o całokształcie ustaw i rozporządzeń; przykład: Ustawodawstwo pracy chroni pracowników przed nadmiernym wypaleniem.
  • legislacja – podkreśla proces i efekt stanowienia norm; przykład: Nowa legislacja klimatyczna wprowadza limity emisji.
  • akt prawny – pojedynczy dokument normatywny; przykład: Akt prawny określa tryb udzielania dotacji.
  • norma prawna – konkretna reguła zachowania; przykład: Norma prawna zakazuje dyskryminacji w zatrudnieniu.

Rejestr neutralny/standardowy

  • przepisy – zbiór obowiązujących reguł; przykład: Przepisy podatkowe zmieniły się od stycznia.
  • regulacje – zbliżone do „przepisów”, częste w biznesie/UE; przykład: Regulacje unijne wymuszają raportowanie ESG.
  • uprawnienie – możliwość działania zagwarantowana normą; przykład: Masz uprawnienie do wglądu w dane osobowe.
  • tytuł (prawny) – podstawa do władania/korzystania; przykład: Tytuł do lokalu wynika z umowy najmu.
  • roszczenie – możność żądania świadczenia; przykład: Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się po trzech latach.

Rejestr potoczny/nieformalny

  • pozwolenie – praktyczne „wolno mi”, często administracyjnie nadane; przykład: Mam pozwolenie na budowę, więc zaczynamy prace.
  • przywilej – prawo wyjątkowe, nadane wąskiej grupie; przykład: Darmowy parking to przywilej mieszkańców strefy.

Który zamiennik oddaje Twój sens: reguła systemu czy możliwość działania?

Wyjaśnienie jak synonimy słowa „Prawo – synonim” różnią się niuansami znaczeniowymi.

Uprawnienie vs przywilej: Uprawnienie to powszechna, wynikająca z norm możliwość działania; przywilej ma charakter wyjątkowy i bywa nadany wybranym.

• Pracownik ma uprawnienie do urlopu wypoczynkowego – dotyczy wszystkich zatrudnionych
• Seniorzy mają przywilej darmowej komunikacji – dotyczy tylko określonej grupy

Przepisy vs legislacja: Przepisy to zastany zbiór norm; legislacja – proces ich tworzenia oraz jego wytwór.

• Przepisy budowlane wymagają projektu – akcent na obowiązek
• Legislacja budowlana zmieni się w tym roku – akcent na proces zmian

Akt prawny vs norma prawna: Akt prawny to dokument; norma prawna to treść obowiązku lub upoważnienia, wyinterpretowana z aktu.

• Akt prawny został ogłoszony w Dzienniku Ustaw – mówimy o dokumencie
• Norma prawna nakłada obowiązek rejestracji – mówimy o treści

Jak szybko dobrać właściwy zamiennik „prawo” w Twoim zdaniu?

  • W sytuacji formalnej/oficjalnej: użyj akt prawny/ustawodawstwo, ponieważ precyzyjnie wskazują dokument lub system norm.
  • W codziennej rozmowie: użyj przepisy/pozwolenie, ponieważ są zrozumiałe i naturalne w mowie potocznej.
  • W tekście literackim/artystycznym: użyj reguła/zasada, ponieważ niosą obrazowy, uniwersalny sens bez prawniczego ciężaru.
  • W kontekście roszczeniowym: użyj roszczenie, ponieważ podkreśla możliwość żądania świadczenia od drugiej strony.
Synonim dla „Prawo – synonim” Rejestr Kontekst użycia Przykład
ustawodawstwo formalny system norm w państwie Ustawodawstwo ochrony danych
uprawnienie neutralny możliwość działania jednostki Uprawnienie do odstąpienia od umowy
przepisy neutralny konkretne reguły Przepisy BHP

Najczęstsze błędy w doborze synonimów dla „Prawo – synonim”

  • Błąd: Używanie „przywilej” zamiast „uprawnienie” w odniesieniu do praw wszystkich pracowników → Lepiej: „uprawnienie”, ponieważ nie sugeruje wyjątkowości.
  • Błąd: Mylenie „akt prawny” z „normą prawną” → Różnica: akt to dokument, norma to treść obowiązku/zezwolenia.
💡 Ciekawostka: W polszczyźnie „prawo” oznacza też kierunek („w prawo”), ale w tym sensie lepszymi zamiennikami są „prawa strona”, „na prawo”, nie zaś „ustawodawstwo” czy „uprawnienie”.
🧠 Zapamiętaj: Najpierw zdecyduj: mówisz o systemie norm, o dokumencie, czy o możliwości działania jednostki. Dopiero potem dobieraj synonim.

Przykłady użycia synonimów „Prawo – synonim” w różnych kontekstach

Kontekst biznesowy:

Nowe regulacje AML wpływają na onboarding klientów – „regulacje” brzmią adekwatnie w języku firmowym.

Kontekst codzienny:

Mam pozwolenie na remont po 22:00 – „pozwolenie” jasno komunikuje administracyjny charakter zgody.

Kontekst literacki:

Natura rządzi się prostą regułą przyciągania – „reguła” oddaje ogólność i stylistyczną lekkość.

Synonimy w różnych formach

Czasami dla Prawo – synonim w różnych formach gramatycznych używamy różnych synonimów:

  • Forma podstawowa: prawo (system) → ustawodawstwo, legislacja
  • Konstrukcja „mieć prawo do” → mieć uprawnienie do, przysługuje tytuł do
  • „Na mocy prawa” → na mocy przepisów, zgodnie z aktem prawnym
Precyzja zwiększa wiarygodność: w pismach i umowach unikaj słowa „prawo” bez doprecyzowania, wybierz „uprawnienie”, „roszczenie” lub „akt prawny” zależnie od sensu.

Ostatnie szlify wyboru słowa

• System norm: ustawodawstwo/legislacja/przepisy
• Dokument: akt prawny/kodeks/ordynacja
• Możliwość działania: uprawnienie/tytuł/kompetencja
• Żądanie świadczenia: roszczenie
• Wyjątek: przywilej

Pytania do przemyślenia: Czy mówisz o regule, czy o czyimś upoważnieniu? Czy potrzebujesz neutralnego słowa do konwersacji, czy ścisłego terminu do pisma?

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!