Stan – synonim
Słowo „stan” bywa pułapką: raz oznacza kondycję zdrowia, innym razem sytuację na rynku, techniczny poziom zużycia albo saldo na koncie. Dobre dobranie zamiennika decyduje o precyzji – szczególnie w tekstach formalnych i biznesowych.
Najczęstsze zamienniki: status, kondycja, sytuacja, forma, bilans. Status sprawdza się w prawie i administracji, kondycja opisuje zdrowie i technikę, sytuacja dotyczy układu okoliczności, forma – krótkotrwałej dyspozycji, a bilans – liczby lub finansów. Stan – synonim zależy od kontekstu w tekstach oficjalnych i codziennych.
Stan – synonim zmieniaj zależnie od pola: położenie opisze sytuację rynkową, sprawność pasuje do urządzeń, zapas do magazynu, a nastrój do emocji; mów: położenie spółki się poprawia, ale sprawność wtryskarki spada.
Jakie słowa wybrać w zależności od kontekstu „stanu”?
Dobieraj zamienniki do dziedziny, rejestru i tego, czy opisujesz ilość, kondycję czy okoliczności.
Rejestr formalny/oficjalny
- status – prawo, administracja, HR. Przykład: Status prawny nieruchomości pozostaje nieuregulowany.
- saldo – bankowość i finanse, gdy chodzi o wartość liczbową. Przykład: Saldo rachunku na koniec miesiąca wynosi 3 250 zł.
Rejestr neutralny/standardowy
- kondycja – zdrowie, rynek, technika; akcent na ogólną sprawność. Przykład: Kondycja spółki poprawiła się po restrukturyzacji.
- sytuacja – ogólne okoliczności, układ czynników. Przykład: Sytuacja na budowie wymaga dodatkowych zabezpieczeń.
Rejestr potoczny/nieformalny
- forma – sport/praca, krótkoterminowa dyspozycja. Przykład: Jestem dziś w świetnej formie do prezentacji.
Gdzie tkwią najważniejsze różnice między zamiennikami „stanu”?
Zamienniki różnią się stopniem formalności, dziedziną i tym, czy opisują liczbę, trwałą właściwość czy chwilową dyspozycję.
Status vs sytuacja: status jest kategorią formalną i względnie stałą; sytuacja opisuje zmienne okoliczności i kontekst.
• Sytuacja zespołu jest napięta – lepiej „sytuacja”, bo mowa o układzie okoliczności
Kondycja vs forma: kondycja to obraz całości i dłuższego okresu; forma jest krótkotrwałą dyspozycją, często „na dziś”.
• Zespół jest w formie przed finałem – akcent na aktualną gotowość
Jak sprawnie zdecydować, którego zamiennika użyć?
- W sytuacji formalnej/oficjalnej: użyj status lub saldo, ponieważ precyzyjnie oddają formalne kategorie i wartości liczbowe.
- W codziennej rozmowie: użyj forma przy dyspozycji „tu i teraz” albo sytuacja, gdy mówisz o układzie okoliczności.
- W tekście literackim/artystycznym: użyj położenie, gdy chcesz nadać wypowiedzi obrazowości i odcienia metaforycznego.
- W kontekście technicznym: użyj sprawność, ponieważ odnosi się do działania urządzeń i stopnia zużycia.
| Synonim dla „Stan – synonim” | Rejestr | Kontekst użycia | Przykład |
|---|---|---|---|
| status | formalny | prawo, administracja, HR | Status projektu: zakończony. |
| kondycja | neutralny | zdrowie, rynek, technika | Kondycja rynku pracy poprawia się. |
| forma | potoczny | sport, bieżąca dyspozycja | Drużyna jest w świetnej formie. |
| saldo | formalny | finanse, bankowość | Saldo konta wzrosło. |
Najczęstsze błędy w doborze synonimów dla „Stan – synonim”
- Błąd: Używanie status do opisu emocji → Lepiej: nastrój lub samopoczucie, ponieważ chodzi o sferę odczuć, nie kategorię formalną.
- Błąd: Mylenie saldo z bilans → Różnica: saldo to aktualna różnica na rachunku, bilans to szersze zestawienie (np. w sprawozdawczości).
Przykłady użycia synonimów „Stan – synonim” w różnych kontekstach
Status wdrożenia jest kompletny – formalny komunikat o zakończeniu etapu.
Jaka jest sytuacja z dojazdami po remoncie? – pytanie o układ okoliczności, nie o formalną kategorię.
Sprawność pompy spadła do 70% – precyzyjny opis działania urządzenia.
Kompas wyboru słowa: szybkie wskazówki na koniec
• Status – gdy chodzi o kategorię formalną lub przypisanie roli
• Kondycja – gdy opisujesz ogólną sprawność/zdrowie lub trend
• Sytuacja – gdy kluczowe są okoliczności i ich zmienność
• Forma – gdy liczy się bieżąca dyspozycja
• Saldo/Zapas – gdy mowa o ilości lub wartości liczbowej
Pytania do przemyślenia: Czy opisujesz liczbę, cechę, czy układ okoliczności? Jakiego rejestru wymaga odbiorca – formalnego czy potocznego?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!