Uzyskać – synonim
Czasownik „uzyskać” bywa mylący, bo raz opisuje formalne nadanie (decyzja, dokument), a innym razem efekt własnego wysiłku czy relacji. Kluczem jest źródło efektu i rejestr wypowiedzi.
Uzyskać – synonim: otrzymać (gdy ktoś/instytucja nadaje lub system przydziela), zdobyć (efekt wysiłku), pozyskać (przyciągnąć zasoby lub zgodę), osiągnąć (zrealizować cel), wypracować (długotrwałą pracą), wyegzekwować (prawnym przymusem); decyduje źródło efektu: nadanie, trud, relacje, realizacja celu lub przymus oraz rejestr: oficjalny, neutralny, potoczny.
Uzyskać – synonim dobieram do relacji i źródła efektu: w sklepie mogę wywalczyć rabat, a przy certyfikacie lepiej napisać nabyć uprawnienia. W danych technicznych sprawdzi się wygenerować wynik zamiast potocznego dostać.
Jak rozpoznać, czy chodzi o nadanie, czy o własny wysiłek?
Jeśli efekt „przychodzi z zewnątrz” (pismo, przydział) – wybierz słowa typu „otrzymać”. Gdy akcentujesz wysiłek lub proces – „zdobyć”, „osiągnąć”, „wypracować”. Gdy źródłem są relacje lub rekrutacja zasobów – „pozyskać”. Przy przymusie prawnym – „wyegzekwować”.
Jakie zamienniki dobrać do różnych rejestrów i sytuacji?
Rejestr formalny/oficjalny
- otrzymać – decyzje, dokumenty, odpowiedzi od instytucji; Przykład: „Wnioskodawca otrzymał decyzję o przyznaniu świadczenia”.
- pozyskać – fundusze, dane, partnerów; Przykład: „Spółka pozyskała finansowanie na rozwój produktu”.
- nabyć – uprawnienia, obywatelstwo, kompetencje formalne; Przykład: „Kandydat nabył uprawnienia SEP po egzaminie”.
- wyegzekwować – należność, wykonanie umowy, zachowanie zgodne z prawem; Przykład: „Urząd wyegzekwował opłatę skarbową”.
Rejestr neutralny/standardowy
- osiągnąć – cele, wyniki, wskaźniki; Przykład: „Zespół osiągnął zakładany poziom sprzedaży”.
- wypracować – rozwiązania, kompromisy, przewagi; Przykład: „Strony wypracowały porozumienie korzystne dla obu”.
- zdobyć – nagrodę, doświadczenie, zaufanie; Przykład: „Firma zdobyła nagrodę w prestiżowym konkursie”.
- zyskać – czas, przewagę, rozgłos (przyrost wartości); Przykład: „Usprawnienia pozwoliły zyskać cenne minuty”.
Rejestr potoczny/nieformalny
- dostać – rzeczy, wiadomości, pozwolenia w codziennym języku; Przykład: „Dostałem potwierdzenie mailem”.
- wywalczyć – rabat, awans, urlop; Przykład: „Wywalczyła dodatkowy dzień wolnego”.
- załatwić – sprawę, zgodę, termin (kolokwialnie, przez kontakty); Przykład: „Załatwił wcześniejszy odbiór dokumentów”.
Które niuanse znaczeniowe decydują o wyborze zamiennika?
„Otrzymać” podkreśla nadanie z zewnątrz; „zdobyć/wywalczyć” – aktywność i trud; „pozyskać” – rekrutację zasobów/zgód; „osiągnąć/wypracować” – proces prowadzący do celu; „nabyć” – wejście w posiadanie prawa/kompetencji; „wyegzekwować” – użycie narzędzi przymusu.
Otrzymać vs Zdobyć: „Otrzymać” to skutek decyzji lub przydziału; „zdobyć” sugeruje własny wysiłek i inicjatywę.
• Zdobyłem stypendium dzięki projektom – akcent na rezultat pracy i rywalizację
Pozyskać vs Nabyć: „Pozyskać” dotyczy pozyskania czyjejś zgody, danych, finansowania; „nabyć” – praw, rzeczy lub kwalifikacji po spełnieniu warunków.
• Nabył uprawnienia budowlane – wpis do rejestru, efekt procedury
Jak szybko dobrać właściwy zamiennik bez pudła?
- W sytuacji formalnej/oficjalnej: użyj „otrzymać” lub „pozyskać”, ponieważ brzmią neutralnie i instytucjonalnie.
- W codziennej rozmowie: użyj „dostać” albo „załatwić”, ponieważ skracają dystans i są zrozumiałe w mowie.
- W tekście literackim/artystycznym: użyj „wywalczyć” lub „wypracować”, ponieważ niosą obraz wysiłku i procesu.
- W kontekście prawnym/egzekucyjnym: użyj „wyegzekwować”, ponieważ wskazuje narzędzia przymusu i sformalizowanie działań.
| Synonim dla „Uzyskać – synonim” | Rejestr | Kontekst użycia | Przykład |
|---|---|---|---|
| pozyskać | formalny | finansowanie, dane, partnerzy | Pozyskaliśmy dane z ankiety. |
| wypracować | neutralny | rozwiązania, kompromis | Zespoły wypracowały kompromis. |
Najczęstsze błędy w doborze synonimów dla „Uzyskać – synonim”
- Błąd: Używanie „nabyć” przy zgodach/pozwoleniach → Lepiej: „otrzymać” lub „pozyskać”, ponieważ „nabyć” dotyczy praw/rzeczy/kwalifikacji.
- Błąd: Mylenie „zyskać” z „otrzymać” → Różnica: „zyskać” to przyrost korzyści (czas, przewaga), nie samo przekazanie dokumentu.
- Błąd: „Wyegzekwować” w neutralnych sytuacjach → Lepiej: „uzyskać/otrzymać”, bo „wyegzekwować” zakłada przymus i autorytet.
- Błąd: „Pozyskać nagrodę” → Lepiej: „zdobyć nagrodę” lub „otrzymać nagrodę” – zależnie, czy akcentujesz wysiłek, czy decyzję jury.
Przykłady użycia synonimów „Uzyskać – synonim” w różnych kontekstach
„Zespół osiągnął cel kwartalny” – wynik jest efektem działań i strategii, więc „osiągnął” brzmi najtrafniej.
„Dostałem wiadomość od kuriera” – potoczny, naturalny rejestr do komunikacji nieformalnej.
„Otrzymała pozwolenie na budowę” – decyzja urzędowa, potrzebny styl formalny.
Kompas słownictwa na ostatniej prostej
• Formalność i źródło efektu wskazują, czy lepiej „otrzymać”, „pozyskać”, „osiągnąć”, „wypracować”, „zdobyć”, czy „wyegzekwować”.
• Unikaj „nabyć” przy pozwoleniach; zarezerwuj je dla praw, rzeczy, kwalifikacji.
• „Zyskać” oznacza przyrost korzyści, nie samo przekazanie.
• W mowie potocznej „dostać/załatwić”, w pismach „otrzymać/pozyskać/wyegzekwować”.
Pytania do przemyślenia: Czy w Twoim zdaniu efekt jest rezultatem pracy, decyzji zewnętrznej, czy relacji? Jaki rejestr (oficjalny czy potoczny) najlepiej pasuje do odbiorcy?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!