Tryb oznajmujący
Zamień czytanie na oglądanie!
i ucz się szybciej!
TRYB OZNAJMUJĄCY
W mojej pracy dowiecie się, co to jest, kiedy jest używany i jak wygląda tryb oznajmujący.
Przez tryby odmieniają się tylko czasowniki.
Czasownik – przypomnienie ważnych informacji:
a) odpowiada na pytania: Co robi? Co się z nim dzieje? W jakim stanie się znajduje?
b) odmienia się przez:
– osoby: ja, ty, on, ona, my, wy, oni;
– liczby: liczba pojedyncza, liczba mnoga;
– czasy: przeszły, teraźniejszy, przyszły;
– rodzaje:
– w liczbie pojedynczej: rodzaj męski, rodzaj żeński, rodzaj nijaki;
– w liczbie mnogiej: rodzaj męskoosobowy, rodzaj niemęskoosobowy;
– tryby: tryb oznajmujący, tryb przypuszczający, tryb rozkazujący, tryb łączący.
Tryb to kategoria fleksyjna czasownika, która określa stosunek mówiącego do treści, które on wypowiada. Wyróżniamy trzy sposoby, na które może przebiegać relacja mówiącego:
– możliwe, wątpliwe;
– rzeczywiste, prawdziwe;
– konieczne.
Tryb oznajmujący jest rzeczywisty.
W języku polskim wyróżniamy następujące tryby:
– tryb oznajmujący – wyraża neutralny, obiektywny stosunek osoby mówiącej do wypowiedzianej treści;
– tryb przypuszczający – wyraża warunkowość, niepewność albo wyrażone pośrednio życzenie;
– tryb rozkazujący – wyraża prośbę, rozkaz albo życzenie;
– tryb łączący – jest bardzo podobny do trybu przypuszczającego, różni się jedynie regułami składniowymi dotyczącymi cząstki „by”.
Rodzaje trybów:
– tryb asertoryczny – osoba mówiąca ocenia podawane zdarzenia jako prawdziwe.
– tryb woluntalny (woluntarny, wolitywny) – osoba mówiąca wyraża pragnienie bądź życzenie, aby dane zdarzenie się wydarzyło.
– tryb problematyczny (hipotetyczny) – osoba mówiąc zachowuje dystans do prawdziwości stwierdzeń.
Teraz zajmiemy się już konkretnie trybem oznajmującym.
Jestem przekonana, że każdy z Was go używa, tylko nie wiedzieliście, że ten tryb nazywa się „tryb oznajmujący”.
Jest to podstawowy tryb. Większość zdań to właśnie w tym trybie.
TRYB OZNAJMUJĄCYTryb oznajmujący to inaczej tryb orzekający – pochodzi to od tłumaczenia łacińskiego słowa indicativus.
Jest to podstawowy tryb czasownika, nie tylko w języku polskim, ale też w większości języków świata. Oznacza, że jakieś zdarzenie naprawdę miało, ma, będzie miało miejsce ALBO nie miało, nie ma, nie będzie miało miejsca w rzeczywistości. Może też wyrażać większą pewność niż tryb przypuszczający. Zawiera wiadomość o wykonaniu jakiejś czynności, informuje, orzeka o wykonaniu jakiegoś działania w czasach:- teraźniejszym – czasowniki dokonane nie tworzą form czasu teraźniejszego, w tym czasie nie ma znaczenia, jakiego rodzaju jest wykonawca, dana czynność jest wykonywana w danym momencie;
– przeszłym: – czasownik dokonany – dana czynność została wykonana do końca;
– czasownik niedokonany – dana czynność została rozpoczęta, lecz mogła nie zostać zakończona;
– przyszłym – osoba mówiąca jest przekonana, że wykonawca wykona daną czynność do końca.
Tryb oznajmujący ma na celu obiektywnie przekazać myśl. Jest przeciwieństwem trybu przypuszczającego, który wyraża przypuszczenie, niezdecydowanie bądź wątpliwość i w którym fakty mogą być hipotetyczne lub chociażby wątpliwe.
Tryb oznajmujący jest podstawowym trybem narracji zarówno w języku mówionym, jak i w języku pisanym. To właśnie w tym trybie zazwyczaj podawane są informacje w mediach czy w reklamach.
W tych przypadkach ma to na celu uświadomić odbiorcy, że to, co powiedziano, jest prawdziwe i zgodne ze stanem faktycznym – nawet, jeśli tak nie jest.
A oto przykładowe wyrazy odmienione w trybie oznajmującym:
a) czasownik „iść”:- czas teraźniejszy:
ja – idę my – idziemyty – idziesz wy – idziecieon/ona/ono – idzie oni/one – idą- czas przeszły:
ja – szedłem/szłam my – szliśmy/szłyśmyty – szedłeś/szłaś wy – szliście/szłyścieon/ona/ono – szedł/szła/szło oni/one – szli/szły- czas przyszły złożony:
ja – będę szedł/będę szła my – będziemy szli/będziemy szły ty – będziesz szedł/będziesz szła wy – będziecie szli/będziecie szłyon/ona/ono – będzie szedł/będzie szła/będzie szło oni/one – będą szli/będą szłyb) czasownik „spać”:- czas teraźniejszy:
ja – śpię my – śpimyty – śpisz wy – śpicieon/ona/ono – śpi oni/one – śpią- czas przeszły:
ja – spałem/spałam my – spaliśmy/spałyśmy ty – spałeś/spałaś wy – spaliście/spałyścieon/ona/ono – spał/spała/spało oni/one – spali/spały- czas przyszły złożony:
ja – będę spał/będę spała my – będziemy spali/będziemy spały ty – będziesz spał/będziesz spała wy – będziecie spali/będziecie spałyon/ona/ono – będzie spał/będzie spała/będzie spało oni/one – będą spali/będą spałyPrzykładowe końcówki, które mogą wystąpić w czasie teraźniejszym:
– ja: -ię, -am;
– ty: -asz, -eś;
– on/ona/ono: -da, -ta, -wi, -i, -dzi, -dzie;
– my: -my;
– wy: -cie;
– oni/one: -ą.
Czas przeszły – końcówki czasownika:
– ja: -em/-am;
– ty: -eś/-aś;
– on/ona/ono: -ł, -ał, -ił/-ła/-ło;
– my: -iśmy/-łyśmy;
– wy: -liście/-łyście;
– oni/one: -li/-ły.
Czas przyszły złożony – końcówki czasownika:
– ja: będę…-ł/będę…-ła;
– ty: będziesz…-ł/będziesz…-ła;
– on/ona/ono: będzie…-ł/będzie…-ła/bę
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!