Oksymoron
Zamień czytanie na oglądanie!
i ucz się szybciej!
Zestawienie pojęć o przeciwstawnych znaczeniach, czyli wszystko, co warto wiedzieć o oksymoronach.
Oksymoron nazywany epitetem sprzecznym i jest przede wszystkim literackim, lirycznym środkiem wyrazu. Oksymoron zagościł na stałe w literaturze, ale często wchodzi również w powszechne użycie, tracąc swoje znaczenie i czasem również efekt zaskoczenia odbiorcy.Oksymoron – co to?Nietuzinkowy i wewnętrznie sprzeczny związek wyrazowy. To oznacza, że wyraz określający zupełnie nie pasuje do określanego, a jednak razem tworzą związek wyrazowy, który służy wywołaniu w odbiorcy określonej reakcji zaskoczenia czy refleksji.
Co na temat oksymoronu mówi słownik języka polskiego? Jest to przenośne zestawienie pojęć o przeciwstawnym, wykluczającym się wzajemnie znaczeniu, np. „spieszyć się powoli” czy „sucha woda”. Jak wiadomo, kiedy się spieszymy, szybko maszerujemy albo nawet biegniemy, przyspieszamy kroku. Związek wyrazowy w tym przypadku ma egzystencjalne znaczenie. Znane jest choćby powiedzenie: „Memento Mori, spiesz się powoli”. Co oznacza, że należy postępować rozważnie w każdej sytuacji, pamiętając o swojej śmiertelności. Można również powiedzieć: spiesz się powoli, aby uniknąć błędów. Zatem taka sprzeczność urozmaica treść i niewątpliwie, poprzez swój paradoks, skłania do głębszego zastanowienia. Określenie „sucha woda” może być odniesieniem do niespełnionych pragnień. Swoistą „suchą wodą” dla autorów epoki romantyzmu, było pragnienie odzyskania wolnej ojczyzny. W końcu nie bez powodu w „Stepach Akermańskich” Mickiewicz pisał: „Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu…”
Poezja pełna oksymoronów.
Bardzo często poeci używali oksymoronu jako figury retorycznej. Było tak nie tylko w epoce romantycznej, lecz także w baroku. Oksymoron, z greckiego „oksys – moros” można przetłumaczyć jako „ostro-tępy”. Nie każde zestawienie przeciwstawnych wyrazów można uznać za oksymoron. Użycie musi być celowe, aby związek wyrazowy zyskał to miano. Ponadto oksymoron niesie ze sobą prawdę filozoficzną, moralną, poznawczą, nierzadko poetycką czy psychologiczną. Jako przykład oksymoronów, które każdy zna, można podać „Pieśń o Narodzeniu Pańskim” Franciszka Karpińskiego. „Bóg się rodzi, moc truchleje, Pan niebiosów obnażony. Ogień krzepnie, blask ciemnieje, ma granice nieskończony”. W tym fragmencie można znaleźć kilka oksymoronów. Po pierwsze truchlejąca moc. W jaki sposób moc mogłaby drętwieć z przerażenia? Chodzi tu jednak o złe moce i ich strach przed Chrystusem, który ma ostatecznie pokonać Szatana. „Truchleje” jest jednocześnie wyrazem przeciwstawnym i określeniem słowa „moc”. Kolejne fragmenty to „ciemniejący blask” czy „nieskończone granice”, to po prostu paradoksy, które oznaczają, że dla Boga nie ma nic niemożliwego. Jeśli chodzi o poezję barokową, to mistrzem antytez, czyli wyrażeń przeciwstawnych (których jednak nie można mylić z oksymoronami), ale również samych oksymoronów jest Jan Andrzej Morsztyn. Również współcześni poeci chętnie sięgali po oksymorony. Można tu wspomnieć choćby Zbigniewa Herberta, który pisał: „…gdy w innych górach będę pił suchą wodę”. Pozbawione logiki, a jednak pełne ukrytego znaczenia.
Kolejnym przykładem wykorzystania oksymoronów, może być tytuł filmu – „Niemy krzyk”. Wyrażenie „niemy krzyk”, będące kolejną antylogią, zostało użyte w kontekście aborcji i filmu dokumentalnego na jej temat. Oksymoron często służy podkreśleniu ważnych, z punktu widzenia etyki, tematów. Niewątpliwie sam tytuł ma wzbudzić w odbiorcach określone emocje, gdyż wskazuje na ból jaki odczuwa płód, gdy jest abortowany, a którego nie może wyrazić. Zamiarem twórców tego dokumentu jest wzbudzić silne emocje, zarówno u zwolenników aborcji, jak i jej przeciwników.
Nie tylko dokumentalistyka filmowa czy liryka posługuje się oksymoronem. Sięgają po niego również autorzy prozy. Można wspomnieć choćby książkę „Łzy pustyni” o kobiecie, która przeżyła dramat w Darfurze. Pustynia wiąże się z bezkresnym terenem, na który przez wiele lat nie spada ani jedna kropla deszczu, a gdy już spadnie to błyskawicznie wyparowuje z gorącego piasku. Niewątpliwie tytuł podkreśla tragiczną sytuację, niemal bez wyjścia.
Przykładem często używanego oksymoronu w literaturze jest „głośna cisza”, która oznacza ciszę, która jest tak przenikliwa, że aż nie do zniesienia. Innym przykładem może być „Gorący śnieg”. Jak wiadomo, śnieg z natury jest mroźny, jednak taki związek wyrazowy może odnosić się do zdarzeń historycznych związanych z zimową aurą, które były krwawe i zmieniły losy II wojny światowej. Mowa tu o słynnym starciu naz
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!