Jak poprawnie dzielić wyrazy?
Tym razem zapoznamy się z zasadami dzielenia wyrazów, które przydadzą się nam nie raz. Najpierw trochę teorii – poznajmy podstawowe definicje, którymi posługiwać się będziemy w dalszej nauce.
Wyrazy dzielimy na sylaby przede wszystkim dlatego, aby móc przenosić je do następnego wiersza. Należy jednak pamiętać o tym, że podczas przenoszenia wyrazu do kolejnego wersu na końcu linijki należy postawić znak łącznika np.:
wiewiór-
ka.
UWAGA – umieszczenie łącznika na końcu linijki pierwszej i początku drugiej sugeruje, że wyraz składa się z dwóch członów połączonych łącznikiem.
biało-
-czerwony
(biało-czerwony)Zapisanie w ten sposób np. słowa wiewiórka będzie błędem, ponieważ wyraz wiewiórka nie wygląda tak: wiewiór-ka (nie składa się z członów połączonych łącznikiem).Dla przypomnienia: sylaba (inaczej zgłoska) to część wyrazu, która składa się z samogłoski i spółgłoski lub kilku spółgłosek. Poniżej przykłady kilku wyrazów podzielonych na sylaby:
•bio-dro,
•mię-ta,
•dzie-lić,
•da-wać,
•szko-lić,
•przed-sta-wiać,
•za-pre-zen-to-wać,
•his-to-ria,
•kom-pu-ter,
•wy-pra-co-wa-nie,
•pol-ski,
•wie-wiór-ka.
Do samogłosek zaliczamy: a, ą, e, ę, i, o, ó, u, y.
Do spółgłosek zaliczamy: b, c, d, f, g, ch, h, j, k, l, m, n, p, r, s, t, w, y, z, ż, ź.
Dzielenie wyrazów – typy:
1. dzielenie morfologiczne – polega na rozdzieleniu członów w miejscu złożenia (np. ponad–przeciętny);
2. dzielenie foniczne – polega na podziale sylabowym (skupimy się głównie na nim, ponieważ to niego uczymy się w szkole i stosujemy go na co dzień), np. przed-sta-wiać, za-pre-zen-to-wać, his-to-ria, kom-pu-ter, wy-pra-co-wa-nie, pol-ski, wie-wiór-ka.
Podstawowe pojęcia:
– przyrostek – inaczej sufiks, umieszczamy go w wyrazie pochodnym po temacie słowotwórczym, ale przed końcówką fleksyjną.
– przedrostek – inaczej prefiks, dopisujemy go przed tematem słowotwórczym wyrazu pochodnego.
– rdzeń – cząstka wspólna dla wszystkich wyrazów, które tworzą daną rodzinę wyrazów pochodnych.
np. dawać
wyraz podstawowy: dawać
rdzeń: daw-
przyrostek: daw-ca
przedrostek: po-dawać.
Zasady dzielenia wyrazów:
1. Połączenia liter „r” i „z” odczytywane nie jako „rz” (jak w orzec), tylko oddzielnie – jak w słowie marznąć. Należy więc dzielić w następujący sposób: mar-znąć, Tar-zan, za-mar-zać, zmar-znąć.
2. Dz i dż w wyrazach takich jak nadzór, nadzorować, nadżerka czy odżywka traktujemy jako dwie głoski &#
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!
Wystąpił błąd, spróbuj ponownie :(
Udało się! :) Na Twojej skrzynce mailowej znajduje się kod do aktywacji konta
";
#8211; to znaczy, że poprawnie dzielimy wyrazy w ten sposób: nad-zór, nad-żerka, nad-zo-ro-wać, od-żyw-ka.
3. Połączenie typu eu, au, jeśli traktujemy je jako dwie oddzielne samogłoski, dzielimy. Poprawnie oddzielamy je w następujących wyrazach, w których zastosowano już podział na sylaby np.: mu-ze-um, chu-de-usz, Mor-fe-usz, Ta-de-usz, na-u-ka, mu-ze-a, Or-fe-usz, Te-ze-usz.
4. Dwie litery, które zapisano obok siebie w jednym wyrazie (zarówno zapożyczonym z innych języków, jak i rodzimym), dzielimy. Dzieli się je następująco: al-le-gro, Bud-da, buf-fo, hip-pis, gem-ma, lek-ki, san-na, hob-by, in-ter-mez-zo, pan-na, idyl-la, wan-na, bez-bron-ny, wil-la. UWAGA!! Jeśli dwie identyczne litery, np. ll czy mm, należą do jednej cząstki słowotwórczej wyrazu, to wyrazy dzielimy w następujący sposób: u-czczą, po-ssać.
5. Wyrazy mające przedrostki dzielimy przed przedrostkiem bądź po nim, taką zasadę zastosowano w wyrazach: roz-pruć, od-gro-dzić, naj-star-szy, przy-strzyc, prze-ros-nąć, obe-rwać, ob-tłuc, pod-ofi-cer, do-pi-sać, przed-dzień, u-kłuć, wy-pro-sić. UWAGA!! Nie oddzielamy bezwzględnie przedrostka od rdzenia, jeśli granica między nimi się zatarła.
6. Możemy dzielić wyrazy, które zostały utworzone od skrótowców literowych, ale tylko na granicy nazw poszczególnych liter skrótowca, np. zet-cha-en-owiec czy ka-pe-en-owiec.
7. Dzielimy rodzime wyrazy złożone, jeśli w miejscu złożenia występują litery: i, o, y. Np. grzy-bo-bra-nie, dar-mo-zjad, za-ło-kształt, rze-czo-znaw-ca.
Nie należy dzielić:
1. połączeń literowych, czyli dwuznaków i trójznaków, które oddają na piśmie jedną głoskę, czyli rz, ch, sz, cz, dź, dź, dz, dzi. Poprawnie robimy to w następujący sposób: pasz-cza, dzi-wak, u-ro-dzi-wy, jesz-cze, ję-dza, rzeń-szeń, szer-szeń.
2. połączeń typu au, eu, włączając w to zapożyczenia grecko-łacińskie, jeśli oddają one głoski należące do jednej sylaby. Oznacza to, że poprawnie dzielimy w następujący sposób: au-tor, te-ra-peu-ta, pau-za, a-stro-nau-ta, pneu-ma-ty-czny, di-no-zaur.
3. połączeń typu: spółgłoska + i + samogłoska, czyli poprawnie dzielimy tak: bie-da, nie-u-ro-dzaj, miar-ka, zda-nie, ka-mie-nny, bio-dro, mię-ta, biu-rko, wią-zać.
4. wyrazów jednosylabowych, składających się z jednej samogłoski lub połączenia samogłoski „i” z inną samogłoską. Oznacza to, że poprawnie dzielimy w następujący sposób: pięść, rak, rąk, lecz, norm, sęp, kciuk, dziad, gdyż, bo, punkt itp.
5. wyrazów, które są na granicy rdzenia i przyrostka, ale tylko jeśli ten przyrostek zaczyna się samogłoską. Czyli poprawnie dzielimy: kar-to-fli-sko, do-mo-wy, pa-lar-nia, ka-wa-larz, pla-żo-wicz.
Mam nadzieję, że wszystko jest zrozumiałe. Życzę owocnej i jak najprzyjemniejszej nauki.
i ucz się szybciej!
Dodaj komentarz jako pierwszy!