Błędy słownikowe
Błędy słownikowe
Błąd językowy to pewnego rodzaju odstępstwo od obowiązujących norm we współczesnym języku polskim. Oznacza to, że każda zmiana nieuzasadniona regułami określana jest mianem błędu językowego. Musimy jednak pamiętać, że nasz język wciąż ewoluuje i rozwija się, więc coś co kilka lat temu uznawane było za niepoprawną formę teraz może być uznane za normę. Z tego powodu warto śledzić zmiany, które zachodzą w języku, którym się posługujemy, po to, aby nie popełniać błędów bądź chociażby nawet z ciekawości.
Błędy językowe możemy podzielić na:
1. Błędy leksykalne, do których z kolei zaliczamy błędy:
a) Frazeologiczne
b) Słowotwórcze
c) Słownikowe, inaczej wyrazowe
2. Błędy gramatyczne, do których z kolei zaliczamy błędy:
a) Składniowe
b) Fleksyjne
3. Błędy fonetyczne
4. Błędy stylistyczne
5. Błędy zewnątrz językowe, do których z kolei zaliczamy błędy:
a) Interpunkcyjne
b) Ortograficzne
Jak widać na powyższym rozróżnieniu błędy słownikowe (zwane też wyrazowymi) wchodzą w skład błędów leksykalnych, podobnie jak błędy frazeologiczne i słowotwórcze. Błędy słownikowe obejmują m.in. zbędne zapożyczenia, nadużywanie modnych wyrazów, pleonazmy, stosowanie wyrazów w ich niewłaściwym znaczeniu, zły dobór niewłaściwych wyrazów bliskoznacznych.
Kiedy popełniamy błąd słownikowy, wyrazowy?
1. Kiedy stosujemy niewłaściwy wyraz, ponieważ nie zrozumieliśmy jego znaczenia.
Przykłady:
• Moja sąsiadka pani Barbara ożeniła się ze swoim szefem panem Mateuszem.
Poprawna forma to: Moja sąsiadka wyszła za mąż za szefa pana Mateusza. Jest tak, ponieważ forma ożenić się odnosi się tylko do mężczyzny, kobieta wychodzi za maż, mężczyzna żeni się z kobietą.
• Na półce w mojej biblioteczne znajdują się stosy starych książek.
Poprawna forma to: Na półce w mojej biblioteczne są/leżą stosy starych książek.
• Nazywam się Ania.
Poprawna forma to: Mam na imię Ania. Jest tak, ponieważ nazywać możemy jakiś przedmiot, roślinę czy zwierzę, ale nie siebie samego.
2. Kiedy pomylimy wyrazy brzmiące podobnie, bądź wyrazy o podobnej treści czy budowie.
Przykłady:
• Wczoraj razem z mężem zaadaptowaliśmy małego chłopca z domu dziecka.
Poprawna forma to: Wczoraj razem z mężem zaadoptowaliśmy małego chłopca z domu dziecka. (słowo zaadaptować i zaadaptować nie oznaczają tego samego, pomimo podobnego brzmienia)
• Formułować szyk!
Poprawna forma to: Formować szyk!
• W przypadku samochodowym zginęły dwie osoby.
Poprawna forma to: W wypadku samochodowym zginęły dwie osoby.
3. Kiedy zastosujemy niewłaściwe wyrażenie przyimkowe, liczebniki czy przysłówki.
Przykłady:
• Nazwy własne krain geograficznych zawsze piszemy z dużej litery!
Poprawna forma to: Nazwy własne krain geograficznych zawsze piszemy wielką literą!
• W wojnie domowej w Stanach Zjednoczonych zginęło wiele ludzi.
Poprawna forma to: Na wojnie domowej w Stanach Zjednoczonych zginęło wiele ludzi.
• Dużo osób nie uważa, że Ziemia jest okrągła.
Poprawna forma to: Wiele osób nie uważa, że Ziemia jest okrągła.
4. Kiedy do błędu słownikowego dochodzi poprzez stosowanie pleonazmów (pleonazmy są zwrotami bądź wyrażeniami, których treść jednego wyrazu została zawarta w treści drugiego wyrazu).
Przykłady:
• Film „Harry Potter i Komnata Tajemnic” kontynuował nadal historię młodego czarodzieja Harry’ego.
Poprawna forma to: Film „Harry Potter i Komnata Tajemnic” kontynuował historię młodego czarodzieja Harry’ego.
• Proszę cofnąć się do tyłu dla bezpieczeństwa za barierkę.
Poprawna forma to: Proszę cofnąć się dla bezpieczeństwa za barierkę.
• Rodzeństwo zawsze może polegać na sobie nawzajem.
Poprawna forma to: Rodzeństwo zawsze może polegać na sobie.
5. Kiedy nadużywamy modnych wyrazów również możemy popełnić błąd słownikowy, ponieważ w ten sposób zwiększamy możliwość jego zaistnienia w naszej wypowiedzi.
Przykłady:
• Praktycznie nikt się nie spóźnił na zajęcia do szkoły.
Poprawna forma to: Właściwie nikt się nie spóźnił na zajęcia do szkoły. W zasadzie nikt się nie spóźnił na zajęcia do szkoły
• Aktualnie wszyscy przebywają w szkole na zajęciach.
Poprawna forma to: Teraz wszyscy przebywają w szkole na zajęciach.
6. Kiedy w sposób nieuzasadniony bądź pretensjonalny używamy wyrazów obcych, a moglibyśmy zamienić je wyrazami rodzimymi i nasza wypowiedź nie straciłaby sensu.
Przykłady:
• Myślę o reaktywowaniu się na kolejny rok studiów prawniczych.
Poprawna forma to: Myślę o powrocie na kolejny rok studiów prawniczych.
• Pojęcia takie jak kościół i polityka okazują się być immamentnie powiązane ze sobą.
Poprawna forma to: Pojęcia takie jak kościół i polityka okazują się być nierozerwalnie powiązane ze sobą.
• Podpisałam umowę o dzieło, która jest umową bilateralną.
Poprawna forma to: Podpisałam umowę o dzieło, która jest umową dwustronną.
7. Kiedy z powodu niedokładnej znajomości danego wyrazu przekręcamy jego pisownię oraz brzmienie. Powinniśmy wystrzegać się tego błędu, ponieważ może ukazać naszą niewiedzę, a inni mogą uznać nas za osoby niezbyt mądre bądź chcące popisać się elokwencją, mimo nieznajomości brzmienia i pisowni danego wyrazu.
Przykłady:
• Dziecko mojej przyjaciółki poszło pierwszy raz do przeczkola.
Poprawna forma to: Dziecko mojej przyjaciółki poszło pierwszy raz do przedszkola.
• Nie wiedziałam, że w niebie są również Archaanioły.
Poprawna forma to: Nie wiedziałam, że w niebie są również Archanioły.
• Każdy ma jakieś standarty życiowe, w których chce żyć.
Poprawna forma to: Każdy ma jakieś standardy życiowe, w których chce żyć.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!