Części zdaniaCo to jest zdanie?Zdanie to wypowiedzenie, które służy do zakomunikowania, przekazania danej treści w sposób zrozumiały dla odbiorcy. Inaczej mówiąc, jest to po prostu zbiór wyrazów tworzących jedną, logiczną całość. Uwaga – w każdym zdaniu musi się znaleźć czasownik.Części zdaniaZdanie składa się z orzeczenia, podmiotu, przydawki, okolicznika i dopełnienia.1) orzeczenie- Orzeczenie to czasownik w formie osobowej. Oznacza czynność, stan lub orzeka o podmiocie. Orzeczenie jest najważniejszą częścią zdania, ponieważ zdanie nie może istnieć bez orzeczenia. – Szukając orzeczenia w zdani,u musimy pamiętać, że odpowiada on na pytania: co robi?, co się z nim dzieje?, w jakim jest stanie?- Istotną rzeczą jest również fakt, że forma gramatyczna orzeczenia zawsze zależy od podmiotu.- Przykłady orzeczeń: jest, spał, uczy się, sprzątała, zjadły, pracuje, oglądał, kupuje, zmywam, zmęczyłam się.Rodzaje orzeczeń:a) orzeczenie czasownikowe (proste) to czasownik w formie osobowej, w dowolnym czasie i trybie; np. (Pies) szczeka. (Kasia) uczyła się. (Dzieci) poszłyby od parku.b) orzeczenie imienne (złożone) składa się z czasownikowego orzecznika (czasowniki: być, stać się, zostać) i łącznika, który jest najczęściej inną częścią mowy, np. Karol jest miły. (jest – łącznik, miły – orzecznik);c) orzeczenie opisowe (złożone) – zawiera inny czasownik niż być, stać się, zostać, który jest połączony z rzeczownikiem lub wyrażeniem przyimkowym. Takimi zwrotami są np. mieć na uwadze, mieć się na baczności, wziąć udział, ulec;d) orzeczenie wyrażone bezosobową formą czasownika, czyli zakończone na: -no, -to, najczęściej w zdaniach bezpodmiotowych, czyli kiedy nie znamy sprawcy czynności.Przykłady takich zdań: Wytarto podłogę. Wyrzucono śmieci. Umyto naczynia.2) podmiot- podmiot to wykonawca danej czynności. Może nim być osoba, zwierzę, przedmiot lub zjawisko;- podmiot wraz z orzeczeniem tworzą związek główny w zdaniu;- podmiot odpowiada na pytania: kto?, co?;- przykłady podmiotów: ja, ty, mama, Kasia, dzieci, kot, mrówka, gra planszowa, słońce, deszcz, miłość, plaża, krajobraz.Podmiot w zdaniu może być wyrażony:• rzeczownikiem (mama, tata, dziecko, uczennica, chłopiec);• zaimkiem (on, ona);• przymiotnikiem (chudy, chory; np. Chory czekał na wizytę u lekarza);• liczebnikiem (trzech, czterech);• bezokolicznikiem (walczyć, ginąć; np. Walczyć jest rzeczą szlachetną);• imiesłowem przymiotnikowym (występujący).Rodzaje podmiotówa) podmiot gramatyczny (wyrażony rzeczownikiem lub zaimkiem w mianowniku);b) podmiot logiczny (wyrażony rzeczownikiem lub zaimkiem w dopełniaczu);c) podmiot domyślny (nie ma go w zdaniu, ale można się domyślić kto jest wykonawcą czynności);d) podmiot szeregowy (funkcje podmiotu pełni
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!
Wystąpił błąd, spróbuj ponownie :(
Udało się! :) Na Twojej skrzynce mailowej znajduje się kod do aktywacji konta
";
jednocześnie kilka wyrazów);e) podmiot zbiorowy (wyrażony rzeczownikiem w liczbie pojedynczej oznaczającej zbiorowość).3) Przydawka- przydawka to określenie każdej części zdania, która jest wyrażona rzeczownikiem lub wyrazem występującym w funkcji rzeczownika;- przydawka określa cechę lub właściwość rzeczownika;- przydawka odpowiada na pytania: jaki?, który?, czyj?, ile?, czego?, z czego?;
– przykłady przydawek: mały, biały, żółte, z wełny, (pan) domu, (sweter) brata, dwoje.Rodzaje przydawek:• przydawka przymiotna;• przydawka rzeczowna;• przydawka dopełniaczowa;• przydawka celownikowa;• przydawka narzędnikowa;• przydawka przyimkowa;• przydawka przysłówkowa;• przydawka bezokolicznikowa.4) Okolicznik- okolicznik to część zdania, która określa orzeczenie;- informuje nas o okolicznościach w jakich wydarzyła się dana czynność;- odpowiada na pytania: jak?, gdzie?, kiedy?, jak bardzo?, mimo czego?, po co?, dlaczego?, pod jakim warunkiem?;- przykłady okoliczników: bardzo, szybko, wolno, mimo niepogody, w szkole, w domu, na biurku, wczoraj, jutro, w zeszłym tygodniu.Rodzaje okolicznikówa) okolicznik czasu, odpowiada na pytania: kiedy?, jak długo?, do kiedy?, odkąd?; przykład: Wczoraj pojechałam na wycieczkę,b) okolicznik miejsca, odpowiada na pytania: gdzie?, dokąd?, skąd?, którędy?; przykład: Idę do kina;c) okolicznik przyczyny, odpowiada na pytania: dlaczego?, z jakiego powodu?; przykład: Z powodu awarii w całym hotelu nie działają windy,d) okolicznik celu, odpowiada na pytania: po co?, w jakim celu?; przykład: Kasia poszła do sklepu po zakupy;e) okolicznik sposobu, odpowiada na pytania: jak?, w jaki sposób?; przykład: Szybko biegam;f) okolicznik przyzwolenia, odpowiada na pytania: mimo co?, mimo czego?; przykład: Mimo niskiej temperatury na zewnątrz Olga wyszła na spacer z psem;g) okolicznik warunku, odpowiada na pytania: w jakim wypadku?, pod jakim warunkiem?; przykład: Pojadę na obóz zimowy pod warunkiem poprawienia ocen z matematyki;h) okolicznik stopnia, odpowiada na pytania: w jakim stopniu?, jak bardzo?; przykład: Bardzo boli mnie głowa;5) Dopełnienie- dopełnienie to część zdania, która również określa orzeczenie;- w przypadku dopełnienia są to dodatkowe informacje o czasowniku;- odpowiada na pytania: kogo?, czego?, komu?, czemu?, kogo?, co?, z kim?, czym? o kim?, o czym? (jak widać, są to pytania przypadków – poza mianownikiem);- przykłady dopełnień: tacie (Dałam prezent tacie), psa (Nakarmiłam psa), z mamą (Pojechałam z mamą na zakupy), o wakacjach (Rozmawiałam z koleżanką o wakacjach).Rodzaje dopełnieńa) bliższe, czyli takie, które po zamianie strony czynnej na bierną przejmuję funkcję podmiotu;b) dalsze, czyli takie, którego po przekształceniu zdania ze strony czynnej na bierną nie da się wykorzystać w funkcji podmiotu.
Dodaj komentarz jako pierwszy!