Inwersja stylistyczna
Inwersja – polega na zamianie naturalnego szyku w zdaniu. Celem, dla którego stosuje się inwersje, najczęściej jest chęć zmiana tonu wypowiedzi na bardziej uroczysty, podniosły. Innym powodem jest próba ułożenia zdania, które będzie się rymować z poprzednimi wersami.
Przykłady inwersji można znaleźć w wielu dziełach – przede wszystkim tych starszych. Poniżej zostały podane przykłady inwersji w sztuce:
1. „Sztylet uderza w zamku cicho,/ Sto uszu każdy kąt ma pusty,/ Więc Hamlet nie chcąc budzić licha,/ Bezgłośnie śmieje się przed lustrem” ~ Andrzej Bursa „Hamlet”
Ta zwrotka, bez inwersji, brzmiałaby na przykład tak:
„Sztylet cicho uderza w zamku,/ Sto uszu ma pusty każdy kąt,/ Więc Hamlet nie chcąc budzić licha,/ Śmieje się bezgłośnie przed lustrem”
2. „Twojego Dafnis brzegu stojąc podle,/ Cudnej się we szkle przygląda urodzie.” ~Adam Naruszewicz „Do strumienia”
Bez inwersji mogłoby to brzmieć:
„Dafnis, Twojego brzegu podle stojąc,/ Przygląda się we szkle cudnej urodzie.”
Inwersja jest jedną z dominujących figur w Biblii (co może wynikać z tłumaczenia lub ze sposobu, w jaki mówiono w czasie jej tłumaczenia)
Przykład dokonania inwersji wraz z podaniem zmian, jakie ona wprowadza (Uwaga: Tak samo, jak każde inne zdanie, to również może zostać wymówione z naciskiem na różne słowa, przez co znaczenie może się trochę zmienić. Jest to przykład, w którym znaczenie jest dobierane na podstawie tego, na jakie słowa – w mojej opinii – nacisk jest narzucony przez zdanie):
Zdanie wyjściowe:
„Jan Kowalski był, jest i będzie zadowolony z każdego spaceru z żoną.”
Zdanie brzmi naturalnie i żadne słowo nie zwraca większej uwagi odbiorcy. Informacja jest prosta: osoba, o której mówimy, po prostu jest zadowolona z każdego spaceru z żoną.
Jest to normalne w naszych czasach, by mówiąc o kimś zaczynać od imienia, a potem dodawać nazwisko, więc nie jesteśmy w stanie określić relacji osoby mówiącej z Janem Kowalskim.
W zdaniu pojawiają się kolejno: 'był, jest i będzie’
Możemy się domyślić, że zdanie ma na celu przekonać kogoś do tego faktu, ale nie ma nic, co mogłoby oznaczać, kim byłaby osoba mówiąca – bądź do kogo to jest skierowane. Zdanie nie jest zbudowane w taki sposób, który narzucałby nacisk na któreś ze słów, dlatego nie da się dokładnie określić, czy faktycznie taki był cel zdania, czy może temat był inny: czy Jan BĘDZIE zadowolony, czy będzie ZADOWOLONY, czy będzie zadowolony ze SPACERÓW, czy spacerów Z ŻONĄ?
Zdanie z zastosowaną inwersją:
„Z każdego Kowalski Jan z żoną spaceru zadowolony był, będzie i jest”
Zdanie brzmi na mówione starszym językiem (więc prawdopodobnie akcja dzieje się dawniej, niż we współczesności) i zaczyna się od słów 'z każdego’. Ustawienie tych dwóch wyrazów na początku zdania sugeruje, że jest to informacja najważniejsza lub jedna z ważniejszych w zdaniu.
Następnie mamy 'Kowalski Jan’. We współczesności przyjęło się już mówić do osób najpierw imieniem, potem nazwiskiem. Odwrotna kolejność zwykle ma miejsce w oficjalnych sytuacjach i dokumentach, co sugeruje, że osobą mówiącą jest urzędnik, ewentualnie osoba, która ma takie wykształcenie i nie zna Jana Kowalskiego osobiście (bowiem wtedy użyłby tylko jednego: imienia lub nazwiska, albo zwracał się per on).
Potem pojawia się 'z żoną spaceru’. W całym zdaniu tylko w tym fragmencie nie czuć narzuconego sposobu akcentowania, z którego można by podać jednoznaczną interpretację. Zakładamy, że nacisk pada na słowo 'żoną’, co oznacza, że głównie żona jest tym, co wywołuje u Jana zadowolenie.
Na koniec mamy 'zadowolony był, będzie i jest’. Pojawienie się przymiotnika 'zadowolony’ na prawie samym końcu sugeruje, że nie jest ono tak ważne w zdaniu, ponieważ wiadomo, że osoba mówiąca właśnie to chce przekazać – mówiła to już w poprzednich zdaniach lub jego stanowisko jest oczywiste. Ułożenie słów w kolejności 'był, będzie i jest’ powoduje, że czytelnik automatycznie czuje nacisk na ostatnie słowo: 'jest’. W takim razie osoba mówiąca chce przekonać rozmówcę, że Jan Kowalski jest zadowolony ze spacerów (z żoną). To z kolei sugeruje, że tematem rozmowy jest to, czy obecny spacer zadowala Jana, podczas gdy przed inwersją nie było to jasne.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!