Łącznik – zasady pisowni
Łącznik – zasady pisowniŁączni pełni w języku polskim wiele funkcji, które wynikają z wzajemnego stosunku składniowo–znaczeniowego członów w grupach wyrazowych lub ze specyfiki budowy morfologicznej. Łącznik stosuje się tam, gdzie pojawiają się równorzędne części złożenia lub zestawienia. Z przyczyn morfologicznych łącznik stosuje się w celu: – zaznaczenia granicy między tematem fleksyjnym a końcówką w skrótowcach;- zaznaczenia granicy między podstawą słowotwórczą a przyrostkiem w wyrazach utworzonych od skrótowców i w złożeniach mających jako pierwszy człon liczebnik pisany cyframi.
Pisownia łączna w przymiotnikach złożonychPrzymiotniki, które składają się z dwóch członków równorzędnych pod względem znaczeniowym, pisze się z łącznikiem. Znakiem równorzędności znaczeniowej członów w przymiotniku złożonym jest możliwość zastosowania zamiast łącznika spójnika „i”, który łączy poszczególne człony przymiotnikowe lub podstawy słowotwórcze, od których zostały utworzone, np. flaga biało-czerwona (w połowie biała i w połowie czerwona), słownik polsko-niemiecki (zawierający wyrazy polskie i niemieckie), wojna polsko-rosyjska (wojna tocząca się między Polską a Rosją), region kujawsko-łęczycki (region, który obejmuje obszar Kujaw i Łęczycy).
Pisownia przymiotników złożonych: przymiotniki złożone, czyli składające się z trzech członów, zapisuje się z łącznikami, np. południowo-zachodnio-europejski, staro-wysoko -niemiecki.
Pisownia rzeczownikówŁącznika używamy w pisowni rzeczowników, które składają się z dwóch członów, które są w stosunku do siebie równorzędne, np. kupno-sprzedaż, lekar-odkrywca, klub-kawiarnia.
W rzeczownikach złożonych z dwóch członków, które są znaczeniowo nierównorzędne, stosuje się łącznik w takiej sytuacji, kiedy kolejność tych członków została przestawiona. W dwuczłonowych zestawieniach rzeczownikowych człon określający, czyli ten znaczeniowo podporządkowany, pojawia się po członie określanym, czyli po znaczeniowo nadrzędnym, np. dziewczyna cud, baba herod. W sytuacji, kiedy zmieni się kolejność członów, używa się łącznika: cud-dziewczyna, herod-baba.
Nazwiska złożone, nazwy miejscowe i terminy geograficzneŁącznik stosuje się w nazwiskach złożonych. W przypadku nazwisk złożonych, które oznaczają jedną osobę, każdy człon jest znaczeniowo równorzędny, w związku z czym pisze się je z łącznikiem, np. Dołęga-Mostowicz, Kossak-Szczucka, Kaden-Bandrowski.
Z łącznikiem pisze się także nazwy miejscowe składające się z dwóch lub więcej rzeczowników, np. Bielsko-Biała, Skarżysko-Kamienna, Busko-Zdrój.
Z łącznikiem pisze się również terminy geograficzne, takie jak: południo-wschód, północno-zachód.
Stałe połączenia wyrazowePisownię z łącznikiem stosuje się też w połączeniach wyrazowych, których człony pojawiają się zawsze razem, np. esy-floresy, łapu-capu, hocki-klocki.
Złożenia z określonymi przedrostkamiPisownię z łącznikiem posiadają złożenia, których pierwszym członem są następujące elementy: nie-, pół- , arcy- , pseudo- , super- , ultra-, a drugim jest nazwa własna, np. nie-Polak, pół-Niemiec, super-Indianin.
Łącznik stosuje się również w połączeniach, których pierwszym elementem są przedrostki: eks- , quasi- , niby-, np. eks-dyplomanta, eks-mąż, quasi-opiekun, niby- poeta.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!