Litery – podział na litery
Czym jest litera? Litera jest najmniejszą jednostką pisma w systemie piśmienniczym, jeżeli można to tak w ogóle nazwać. Litery w odpowiedniej kolejności tworzą z kolei alfabet, z alfabetu możemy tworzyć głoski, z głosek sylaby, sylaby tworzą słowa itd. itd. My skupiamy się teraz konkretnie na funkcjach litery.
Litera, jak już wspomniałem, to najmniejsza jednostka w systemie graficznym, litery tworzą głoski, to jednak nie jest jednoznaczne, gdyż głoskami mogą być na przykład DZ, CZ, SZ, to według zasady będzie jedną głoską, ale już dwiema literami.
Zbiór liter danego języka tworzy alfabet, w polskim alfabecie mamy 32 litery :
a, ą, b, c, ć, d, e, ę, f, g, h, i, j, k, l, ł, m, n, ń, o, ó, p, r, s, ś, t, u, w, y, z, ź, ż.
Ktoś w tym momencie może powiedzieć, hola, hola nie ma X. No i słusznie, że nie ma, ponieważ oficjalnie według polskich zasad, każdy wyraz który jest pochodną z literą x w polskiej pisowni jest pisany jako ks, Roksana, seks, Ksenia. Dlatego mamy liter 32 a nie 33.
Podział na litery, którym mamy się tak naprawdę zająć, to nic innego jak tworzenie wyrazów z liter alfabetu. Czyli swoiste układnie słówek, coś jak składanie puzzli albo jeszcze dokładniej gra w Scrabble tylko w formie tekstowej. Pamiętać jednak musimy, że taki wyraz musi znajdować się w języku polskim, albo zasada musi wyjaśnić pisownię wyrazu tak a nie inaczej. Jak to dzielmy?
Weźmy kilka prostych wyrazów, stół, pociąg, drzwi, mortadela, mamy teraz za zadanie podzielić to na litery, czyli każda musi być oddzielnie przedstawiona :
s-t-ó-ł (4 litery)
p-o-c-i-ą-g (6 liter)
d-r-z-w-i (5 liter)
m-o-r-t-a-d-e-l-a (9 liter).
Prosta sprawa, podział na litery więc policzenie tego było banalne, ale celowo tutaj wrzuciłem jeden z wyrazów. Drzwi, dlaczego? Ponieważ bardzo często przy dzieleniu wyrazu na litery popełniany jest błąd i RZ jest liczone jako jedna litera, bo tak jest to przedstawiane w polskiej pisowni. To jest błąd, ponieważ mówimy o Rz jako o GŁOSCE, głoska składa się zazwyczaj z dwóch różnych liter, które w głosce jak sama nazwa wskazuje są jako jeden człon gdyż głosowo wymawiamy to jako jedną głoskę, liter tu jednak używamy dwie, gdybyśmy mieli podział wyrazu na głoski, to wtedy jak najbardziej możemy mówić o 4 głoskach, bo rz jest jedną głoską. Może to wydawać się trudne do pojęcia, więc podam kilka przykładów wyrazów z głoskami dwuliterowymi:
pszenica, porzeczka, przeżycie, wrzutka, drzewce:
Podzielmy teraz te wyrazy i na litery i na głoski żebyście lepiej zrozumieli jakie zachodzą różnice:
Pszenica:
p-s-z-e-n-i-c-a (8 liter)
p-sz-e-n-i-c-a (7 głosek)
Porzeczka:
p-o-r-z-e-c-z-k-a (9 liter)
p-o-rz-e-cz-k-a (7 głosek)
Przeżycie:
p-r-z-e-ż-y-c-i-e (9 liter)
p-rz-e-ż-y-ci-e (7 głosek)
Wrzutka:
w-r-z-u-t-k-a (7 liter)
w-rz-u-t-k-a (6 głosek)
Drzewce:
d-r-z-e-w-c-e (7 liter)
d-rz-e-w-c-e (6 głosek)
Teraz rozumiecie, wymówcie sobie te przykłady na głos, i usłyszycie, że te głoski które mam zapisane w dwóch literach w trakcie wymowy będą jako jedno, ale są oddzielnymi literami i tak należy je dzielić na litery.
Mówimy zresztą, że litera jest najmniejszym znakiem widzianym, a głoska najmniejszym znakiem słyszalnym. Nic trudnego do zapamiętania, wierzę, że te wskazówki pomogą wam opanować sztukę odróżniania litery od głoski dzięki funkcji liter i podziałom na litery.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!