Skrót między innymi
Skrót między innymi to m.in., używany przed niepełną wyliczanką: W projekcie uczestniczą m.in. uczniowie, nauczyciele i rodzice. Pisz łącznie z kropkami (m.in.), bez przecinków wokół, bez dwukropka po skrócie, małą literą, z twardą spacją po skrócie; nie myl z np., tj., itp.
- Użyć przed wyliczeniem, gdy lista nie jest pełna
- Zapisać łącznie: m.in., bez spacji w środku
- Nie dodawać przecinków wokół skrótu
- Nie stawiać dwukropka po skrócie
- Zastosować twardą spację po skrócie, nie zaczynać zdania od skrótu
Skrót między innymi zapisuję jako m.in., stawiam przed niepełną listą i łączę z następnym wyrazem twardą spacją; różnicuję sens wobec np. i itp. Praktyka: m.in. 15 lektur obowiązkowych w podstawie różni się od np. Krzyżaków jako przykładu.
Co dokładnie oznacza i jak poprawnie zapisać m.in.?
m.in. to skrót od wyrażenia „między innymi”. Informuje, że elementy wymienione po skrócie stanowią tylko część większego zbioru. Poprawny zapis: m.in. — małymi literami, z kropkami po każdej części, bez spacji w środku. Po skrócie stosujemy zwykłą spację, najlepiej twardą (niełamiącą), aby zachować łączność z następnym wyrazem: m.in. uczniowie.
W czytaniu na głos skrót rozwijamy: „między innymi”. Jeśli zdanie zaczynałoby się od tego zwrotu, lepiej rozwinąć brzmienie: „Między innymi w badaniu wzięli udział…”, niż rozpoczynać od „m.in.”
Gdzie w zdaniu stawiać skrót m.in.?
Najczęściej tuż przed wyliczeniem: W szkoleniu uczestniczyli m.in. nauczyciele, pedagodzy i bibliotekarze. Skrót może też poprzedzać rzeczownik bez dalszego wyliczania, gdy wybieramy jedną kategorię z większego zbioru: Zbadano m.in. frekwencję.
Unikaj rozpoczynania zdania od „m.in.” oraz rozdzielania skrótu z następnym wyrazem łamaniem wiersza (twarda spacja: Ctrl+Shift+Spacja w edytorach tekstu).
Czy stawiać przecinek przed lub po m.in.?
Nie. Skrót jest częścią zdania i nie wymaga przecinków wokół. Przecinki stosujemy wyłącznie między elementami wyliczenia, zgodnie z ogólną interpunkcją.
| Przykład poprawny | Przykład błędny | Wyjaśnienie |
|---|---|---|
| Na liście są m.in. jabłka, gruszki i śliwki. | Na liście są, m.in., jabłka, gruszki i śliwki. | Nie wydzielamy skrótu przecinkami; przecinki rozdzielają człony listy. |
| Omawiano m.in. argumentację, kompozycję, styl. | Omawiano m.in.: argumentację, kompozycję, styl. | Po skrócie nie stawiamy dwukropka; skrót sam sygnalizuje listę. |
| Wyniki obejmują m.in. część praktyczną. | Wyniki obejmują m. in. część praktyczną. | Brak spacji wewnątrz skrótu; zapis łącznie: m.in. |
| W analizie uwzględniono m.in. lektury z XX wieku. | M.in. uwzględniono lektury z XX wieku. | Nie zaczynamy zdania od skrótu; piszemy pełnym zwrotem lub przestawiamy szyk. |
| Badano m.in. język, kulturę i historię regionu. | Badano m.in. język, kulturę i historię regionu itd. | „m.in.” już zapowiada niepełność; dodanie „itd.” jest zbędne. |
Kiedy użyć m.in., a kiedy np., itp. lub i in.?
Różne skróty niosą różny sens i zajmują różne miejsca w zdaniu. Dobre rozróżnienie oszczędza nieporozumień i niepotrzebnych powtórzeń.
Na czym polega różnica między m.in. a np.?
m.in. wskazuje na realnie istniejącą grupę, z której wymieniamy tylko część: W zajęciach uczestniczyli m.in. uczniowie klas 3. np. wprowadza przykłady, które ilustrują pojęcie, a nie koniecznie wyczerpują członków faktycznej grupy: Rośliny okrytonasienne, np. róża i tulipan.
Czy m.in. i itp. można łączyć?
Nie łączymy. itp. (i tak dalej) kończy wyliczenie, a m.in. zapowiada je przed wyliczeniem. Użycie obu naraz dubluje informację o niepełności.
Gdzie stawiać i in.?
i in. (i inni / i inne) stawiamy po wyliczeniu: W debacie udział wzięli Jan Kowalski, Anna Nowak i in. To nie zastępuje m.in., które stoi przed wyliczeniem.
Dwukropek po m.in. — wolno czy nie?
Po skrócie nie stawiamy dwukropka, bo m.in. już pełni funkcję zapowiedzi listy. Dwukropek stosujemy po frazach typu: obejmuje: / takie jak: / mianowicie:. Jeśli bardzo chcesz zaznaczyć zapowiedź listy, użyj: Obejmuje takie elementy, jak: argumentacja, kompozycja…
Miniprzewodnik interpunkcyjny przy wyliczeniach z m.in.
– Po m.in. następuje człon wyliczenia. Między członami stawiamy przecinki, a przed spójnikiem i/oraz zwykle przecinka nie ma (wyjątek: przecinek fakultatywny dla wyrazistości z „oraz”).
Poprawnie: Zrealizowano m.in. ankiety, wywiady oraz obserwacje. Poprawnie: Zrealizowano m.in. ankiety, wywiady, a także obserwacje. Błędnie: Zrealizowano, m.in., ankiety…
Algorytm decyzyjny
- Krok 1: Czy wymieniasz tylko część elementów ze znanego zbioru (niepełna lista)? Jeśli tak → użyj m.in.
- Krok 2: Czy podajesz ilustracyjne przykłady pojęcia? Jeśli tak → użyj np.
- Krok 3: Czy domykasz listę sygnałem „i tak dalej”? Jeśli tak → użyj itp. na końcu wyliczenia
- Krok 4: Czy chcesz skrócić „i inni / i inne”? Jeśli tak → użyj i in. po wyliczeniu
- Krok 5: Unikaj łączenia m.in. z itp. i z „w tym”; wybierz jedną strategię
Lista wyjątków do zapamiętania
- Nie zaczynamy zdania od m.in.; stosujemy pełny zwrot lub przestawiamy szyk
- Nie łączymy m.in. z „w tym”, bo oba sygnalizują część większego zbioru
- Po m.in. nie stawiamy dwukropka, nawet przed listą punktowaną
- Nie rozdzielamy m.in. przecinkami ani myślnikami, chyba że całe wtrącenie jest ujęte w nawiasy
- Nie zestawiamy m.in. z itp.; wystarczy jeden sygnał niepełności
- Nie wstawiamy spacji wewnątrz skrótu; zapis tylko: m.in.
- Stosujemy twardą spację po skrócie, aby nie odrywać go od następnego wyrazu
Najczęstsze błędy i szybkie poprawki
Poniższe pary pomagają błyskawicznie wychwycić i poprawić typowe lapsusy redakcyjne.
| Błąd | Poprawka | Dlaczego tak |
|---|---|---|
| „m. in.” | m.in. | Brak spacji wewnątrz skrótu; zapis łączny |
| „M.in. omówiono…” na początku zdania | „Między innymi omówiono…” lub „Omówiono m.in. …” | Na początku zdania korzystniejszy pełny zapis |
| „w tym m.in.” | „w tym …” lub „m.in. …” | Unikamy dublowania funkcji |
| „m.in.:” | „m.in.” | Dwukropek zbędny po skrócie |
| „m.in. …, itd.” | „m.in. …” | Jeden znacznik niepełności wystarczy |
Zagadnienie na maturze
W wypracowaniach i analizach zaleca się styl jednolity i klarowny. Dopuszczalne są powszechnie znane skróty (np., itp., tj., m.in.), ale bezpieczniejszy jest pełny zapis „między innymi”, zwłaszcza w pierwszym wystąpieniu lub na początku zdania. Błędy typu „m. in.”, „m.in.:” czy przecinki wokół skrótu obniżają ocenę językową. W zadaniach testowych pojawiają się pytania o interpunkcję przy wyliczeniach — warto przećwiczyć schematy z przecinkami i spójnikami.
Ćwiczenia utrwalające
Wskaż poprawną formę:
Uzupełnij zdanie poprawnie: Na lekcji analizowaliśmy ___ „Dziady”, „Lalkę” i „Ferdydurkę”.
Wskaż zdanie zgodne z normą:
Wybierz właściwy wariant znaczeniowy:
Uzupełnij: W konkursie wystąpili Jan, Anna ___
Najczęściej zadawane pytania
Czy po m.in. stawia się przecinek?
Czy wolno pisać „m. in.” z odstępem?
Czy można zakończyć listę słowami „itd.”, gdy wcześniej było m.in.?
Czy dopuszczalny jest skrót w pismach urzędowych?
Jak technicznie wstawić twardą spację po skrócie?
Mity i fakty o m.in.
m.in. to to samo co np., można stosować wymiennie.
m.in. wskazuje część realnej grupy; np. daje przykłady ilustrujące pojęcie. Różnią się zakresem i funkcją w zdaniu.
Po skrócie trzeba wstawić dwukropek, jeśli następuje lista.
Dwukropek nie jest potrzebny ani zalecany po m.in.; sam skrót jest sygnałem wyliczenia.
W zdaniach oficjalnych nie wolno używać skrótów typu m.in.
Wolno, jeśli nie pogarsza to klarowności; jednak pełny zapis bywa stylistycznie korzystniejszy.
Praktyczne wskazówki redakcyjne
– Zachowuj jeden sygnał niepełności w zdaniu. Jeśli padło m.in., nie dodawaj: „i tym podobne”, „i inne”. – W listach punktowanych wystarczy wprowadzenie: „Uwzględniono m.in.”, a potem myślniki lub punkty bez dwukropka. – W edycji WWW i DTP stosuj twarde spacje, aby uniknąć zawieszania „m.in.” na końcu wersu.
Spokojna przystań zasad — 10 punktów kontrolnych
– Zapis: m.in. (łącznie, małe litery)
– Funkcja: część większego zbioru, niepełna lista
– Miejsce: przed wyliczeniem lub nazwą elementu
– Interpunkcja: brak przecinków wokół skrótu
– Dwukropek: nie po skrócie
– Spójność: nie łącz z „w tym”, itp., i in.
– Szyk: nie na początku zdania — lepiej pełny zapis
– Typografia: twarda spacja po skrócie
– Rozróżnienie: m.in. ≠ np. ≠ itp. ≠ i in.
– Styl: w tekstach formalnych rozważ pełny zapis przy pierwszym użyciu
Na drogę: esencja mądrej praktyki
– m.in. sygnalizuje, że podajesz tylko część elementów z szerszego zbioru
– Nie otaczaj skrótu przecinkami ani nie doklejaj po nim dwukropka
– Dbaj o czytelność: twarda spacja, równy szyk i jeden sygnał niepełności naraz
Pytania do przemyślenia:
– Czy w Twoim zdaniu wystarczy jeden znacznik niepełności, by uniknąć nadmiaru sygnałów?
– Czy odbiorca zrozumie, że wymienione elementy to tylko część całości?
– Czy styl tekstu (szkolny, naukowy, urzędowy) uzasadnia skrót, czy lepiej wybrać pełny zapis?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!