Nie z przysłówkami
Drodzy użytkownicy. Chciałabym przedstawić Wam dzisiaj poprawną formę zapisu partykuły ,,nie” z przysłówkami. Postaram się w tej pracy pomóc Wam zrozumieć ten temat. Jak wiadomo język polski, to jeden z trudniejszych języków na świecie, ponieważ mamy bardzo dużo różnych reguł ortograficznych. Wielu osobom sprawiają one trudność i robią dużo błędów. Przybliżę Wam najpierw, jaką częścią mowy jest przysłówek.
Przysłówek jest samodzielną częścią mowy, ale jest nieodmienny. Co to oznacza? Przysłówek jest samodzielny, czyli w zdaniu jest osobnym wyrazem, a czemu jest nieodmienny? Części mowy, które są nieodmienne, jak sama nazwa wskazuje nie odmieniają się przez:
liczby: (pojedynczą i mnogą),
-rodzaje: (męski, żeński, nijaki, męskoosobowy i niemęskoosobowy), -osoby: (pierwsza osoba liczby pojedynczej: ja, druga osoba liczby pojedynczej: ty, trzecia osoba liczby pojedynczej: on, ona, ono, pierwsza osoba liczby mnogiej: my, druga osoba liczby mnogiej: wy, trzecia osoba liczby mnogiej: oni),
przypadki: (Mianownik: kto? Co? (jest), Dopełniacz: kogo? Czego? (nie ma), Celownik: komu? Czemu? (się przyglądam), Biernik: kogo? Co? (widzę), Narzędnik: z kim? Z czym? (idę), Miejscownik: o kim? O czym? (mówię), Wołacz: o! (witaj),
czasy: (teraźniejszy, przeszły, przyszły),
-tryby: (orzekający, rozkazujący, przypuszczający),
Strony: (czynna, bierna, zwrotna).
Przysłówki określają nam w zdaniu okoliczności takie jak: miejsce, czas i sposób wykonania jakiejś czynności. Odpowiadają na pytania: jak?, gdzie? Oraz kiedy? W tym miejscu chciałabym podać Wam po kilka przysłówków:
1.Przysłówki, które odpowiadają na pytanie: jak?
Szybko, doskonale, dokładnie, ładnie, wyśmienicie.
2.Przysłówki, które odpowiadają na pytanie: gdzie?
Blisko, daleko, niedaleko, wszędzie, nigdzie.
3.Przysłówki, które odpowiadają na pytanie: kiedy?
Dzisiaj, pojutrze, wieczorem, popojutrze, rankiem.
Wiele przysłówków swoje pochodzenie zawdzięcza przymiotnikom, ponieważ od nich pochodzi na przykład:
(jaki?) doskonały – (jak?) doskonale
(jaka?) wspaniała – (jak?) wspaniale
(jakie?) niegrzeczne – (jak?) niegrzecznie.
Istnieją jednak takie przysłówki, które nie pochodzą od przymiotnika. Są to między innymi: rano, teraz, wkrótce, bardzo, obok, dziś, czasem, całkiem, niebawem, nieraz, niezbyt, dosyć, tylko, wczoraj, jutro, zawsze, wszędzie i popojutrze.
Przysłówki, które swoje pochodzenie zawdzięczają przymiotnikom stopniują się, natomiast te, które od przymiotników nie pochodzą nie stopniują się. W języku polskim wyróżniamy trzy rodzaje stopniowania: regularne, nieregularne i opisowe. Postaram się teraz na przykładach wyjaśnić Wam jak się stopniuje.
Stopniowanie regularne inaczej jest nazywane stopniowaniem prostym. Ale co to znaczy stopniować? Nic innego, jak pokazywanie wzmocnienia i intensywności jakiejś cechy. W tym celu w stopniu wyższym dodajemy końcówkę ,,-ej”, a do stopnia najwyższego dodajemy przedrostek ,,naj” i końcówkę ,,-ej”. Przedstawię Wam trzy przysłówki pochodzące od przymiotnika, które stopniują się regularnie, aby łatwiej było Wam to pojąć:
przysłówek: pięknie
Stopień równy: pięknie
Stopień wyższy: piękniej
Stopień najwyższy: najpiękniej.
przysłówek: doskonale:
Stopień równy: przyjemnie
Stopień wyższy: przyjemniej
Stopień najwyższy: najprzyjemniej
przysłówek: wolno
Stopień równy: wolno
Stopień wyższy: wolniej
Stopień najwyższy: najwolniej.
Stopniowanie regularne, czyli proste jest najłatwiejszym rodzaje stopniowania. Przejdźmy zatem do dwóch trudniejszych. Stopniowanie nieregularne polega na zmianie wyrazu, aby nadać intensywność. Podam Wam teraz trzy przykłady takiego stopniowania:
przysłówek: wiele
Stopień równy: wiele
Stopień wyższy: więcej
Stopień najwyższy: najwięcej.
przysłówek: dobrze
Stopień równy: dobrze
Stopień wyższy: lepiej
Stopień najwyższy: najlepiej.
przysłówek: źle
Stopień równy: źle
Stopień wyższy: gorzej
Stopień najwyższy: najgorzej.
Stopniowanie opisowe polega na dodaniu w stopniu wyższym przed przysłówkiem słowa: bardziej lub mniej, a w stopniu najwyższym słów: najbardziej lub najmniej. Zobrazujmy to na przykładach:
przysłówek: starannie (intensywność wzrostowa):
Stopień równy: starannie
Stopień wyższy: bardziej starannie
Stopień najwyższy: najbardziej starannie.
przysłówek: starannie (intensywność malejąca):
Stopień równy: starannie
Stopień wyższy: mniej starannie
Stopień najwyższy: najmniej starannie.
przysłówek zgrabnie (intensywność wzrostowa):
Stopień równy: zgrabnie
Stopień wyższy: bardziej zgrabnie
Stopień najwyższy: najbardziej zgrabnie
przysłówek zgrabnie (intensywność malejąca):
Stopień równy: zgrabnie
Stopień wyższy: mniej zgrabnie
Stopień najwyższy: najmniej zgrabnie.
przysłówek słodko (intensywność wzrostowa):
Stopień równy: słodko
Stopień wyższy: bardziej słodko
Stopień najwyższy: najbardziej słodko
przysłówek słodko (intensywność malejąca):
Stopień równy: słodko
Stopień wyższy: mniej słodko
Stopień najwyższy: najmniej słodko.
Przysłówki, które nie pochodzą od przymiotnika nie podlegają stopniowaniu, ponieważ nie jesteśmy w stanie podać ich intensywności. Rodzaje takich przysłówków podałam Wam wyżej w mojej pracy.
Zanim przejdę do głównego tematu mojej pracy chciałabym Wam jeszcze napisać, jaką funkcję w zdaniu pełnią przysłówki. Pewnie pamiętacie, że w zdaniu mamy pięć funkcji. Są to: podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie i okolicznik. Przysłówki w zdaniach mogą pełnić funkcję okoliczników: miejsca, czasu i sposobu. Podam Wam teraz przykłady takich okoliczników w wymyślonych zdaniach.
Okolicznik miejsca:
Dom mojej cioci Dominiki znajduje się blisko nas.
Okolicznik czasu:
Moi bracia pojadą jutro na noc do babci i dziadziusia.
Okolicznik sposobu:
Ten koń biegł szybko w wyścigu.
Przysłówki ze względu na pochodzenie dzieli się na dwa rodzaje:
pierwotne na przykład: bardzo, jutro, dzisiaj,
pochodne na przykład: ładnie, grzecznie, ogromnie.
Ze względu na funkcje, jakie spełniają również dzieli się je na dwa rodzaje:
jakościowe, które oznaczają wewnętrzne właściwości czynności na przykład: mówić cicho, wyglądać pięknie.
okolicznościowe, czyli takie, które określają nam czas, miejsce lub okoliczności jakiejś czynności na przykład: popojutrze, blisko, pospiesznie.
Natomiast ze względu na znaczenie przysłówki dzielimy na:
przysłówki sposobu, czyli określające w jaki sposób wykonujemy daną czynność na przykład: powoli, pospiesznie, szybko;
przysłówki miejsca, czyli takie, które określają nam miejsce wykonywanej czynności na przykład: niedaleko, gdzieniegdzie, blisko;
przysłówki czasu, czyli określające czas wykonywania naszej czynności na przykład: pojutrze, rankiem, wieczorem.
Wytłumaczyłam już Wam jaką częścią mowy jest przysłówek. Myślę, że wszystko zrozumieliście i nie jest to dla Was trudne. Przejdźmy zatem do zasad ortograficznych.
Jak już Wam wyżej wspomniałam na początku mojej pracy język polski jest trudnym językiem, ponieważ zawiera dużo zasad i reguł, które musimy pojąć, aby sprawnie się nim posługiwać w mowie i pisowni. To właśnie dlatego obcokrajowcy przyjeżdżając do naszego kraju mają trudność w porozumiewaniu się. Postaram się Wam teraz przypomnieć zasady ortograficzne. Mamy dwa rodzaje pisowni partykuły ,,nie”, ponieważ możemy ją pisać z różnymi częściami mowy: łącznie lub rozdzielnie.
Zapis łączny partykuły ,,nie” stosujemy, gdy łączy się ona z następującymi częściami mowy:
1.Z rzeczownikami na przykład: nieznajomość, niedorzeczność, nieporządek, nieuwaga, niefart.
2.Z przymiotnikami na przykład: niegrzeczny, nietowarzyski, nieżyciowy, nieładna, niedobre.
3.Z przysłówkami, które zostały utworzone od zaprzeczonych przymiotników na przykład: niespokojny, niegrzecznie, niedobrze, niewłaściwie, niepozornie.
4.Z zaimkami i liczebnikami, które posiadają zupełnie inne znaczenie z partykułą ,,nie” i bez niej na przykład: niejeden, niejaki, niektórzy, niewielu, nieco.
5.Z przymiotnikami i przysłówkami w stopniu wyższym i najwyższym, które bez partykuły ,,nie” w ogóle nie występują, albo jeśli partykuła ,,nie” jest przeciwstawna do podstawowej formy przymiotnika lub przysłówka na przykład:
przymiotnik: niegrzeczna, niegrzeczniejsza, najniegrzeczniejsza
Niedorzeczne, niedorzeczniejsze, najniedorzeczniejsze.
przysłówek: niegrzecznie, niegrzeczniej, najniegrzeczniej
Niedorzecznie, niedorzeczniej, najniedorzeczniej.
6.Z imiesłowami przymiotnikowymi, które zostały użyte w znaczeniu przymiotnikowym na przykład: niezbadany, niedościgniony
Zapis rozdzielny partykuły ,,nie” stosujemy, gdy łączy się ona z następującymi częściami mowy:
1.Z osobowymi formami czasownika, czyli takimi, które w zdaniu pełnią funkcję orzeczenia czasownikowego na przykład: nie byłam, nie zrobiłabym, nie poszłabym, nie zjadłem, nie odrobiłem.
2.Z bezokolicznikami, czyli nieosobowymi formami czasowników na przykład: nie odrobić, nie zjeść, nie pozwolić, nie zagrać, nie nadgonić. Do tej reguły ortograficznej musimy zapamiętać kilka wyjątków, gdzie bezokolicznik należy zapisać łącznie z partykułą ,,nie”: nienawidzić, niewolić, niepokoić, niedowierzać, niedomagać, niedowidzieć, niecierpliwić się.
3.Z osobowymi formami czasownika, które występują w funkcji bezosobowej na przykład: nie wypada, nie wypadało, nie należałoby, nie należy, nie zależy.
4.Z wyrazami, które występują w znaczeniu czasownikowym, albo w funkcji orzecznika w orzeczeniu imiennym na przykład: nie warto, nie wiadomo, nie wolno, nie sposób, nie wstyd.
5.Z bezosobowymi formami czasownika, które zakończone są na ,,-no” lub ,,-to” na przykład: nie wybudowano, nie zaliczono, nie dopisano, nie rozpoczęto, nie połknięto, nie umyto.
6.Z imiesłowami przysłówkowymi na przykład: nie śpiąc, nie myśląc, nie ugotowawszy, nie zrobiwszy, nie jedząc
7.Z imiesłowami przymiotnikowymi, które zostały użyte w znaczeniu czasownikowym na przykład: nie pracująca (kobieta), nie rozwiązany (problem), nie zamykające się (okno), nie dopieczone (ciasto), nie rosnąca (brzoza).
8.Z przymiotnikami, które występują w stopniu wyższym i najwyższym na przykład: nie większy, nie krótszy, nie mniejszy, nie najmniejszy, nie największy.
9.Z przysłówkami, które występują w stopniu wyższym i najwyższym na przykład: nie lepiej, nie najlepiej, nie gorzej, nie najgorzej, nie najwłaściwiej.
10.Z przysłówkami, które nie pochodzą od przymiotników na przykład: nie byle, nie lada, nie zawsze, nie teraz, nie całkiem.
11.Z rzeczownikami, przymiotnikami oraz przysłówkami w znaczeni, gdy nie wyraża przeciwstawienia na przykład:
12.nie pogoda, w znaczeniu, że to nie zjawisko atmosferyczne zepsuło nam plany wyjazdu,
Nie dostateczne, ale bardzo dobre wyniki zdobyłam na egzaminie z języka angielskiego, w znaczeniu, że zdobyłam wyniki lepsze niż dostateczne.
13.Z liczebnikami na przykład: nie piąty, nie dziesiąty, nie milionowy, nie osiem, nie trzynasta.
14.Z zaimkami na przykład: nie mój, nie wasz, nie każda, nie ta, nie ona.
Dodam Wam tutaj jeszcze zasadę pisowni partykuły ,,nie” z przyimkiem, który jest połączony z przysłówkiem. Czy oby na pewno wiecie, jak poprawnie to zapisać? Łącznie, a może rozdzielnie? Zapamiętajcie, że partykułę ,,nie” z wyrażeniem przyimkowym, które składa się z przyimka i przysłówka zawsze należy zapisać rozdzielnie. Podam Wam teraz kilka przykładów takich wyrażeń przyimkowych: nie na pewno, nie za darmo.
Mam nadzieję, że jest to dla Was zrozumiałe. Postaram się teraz zebrać najważniejsze informacje o partykule ,,nie” z przysłówkami, abyście mogli jeszcze raz powtórzyć.
1.Zapis łączny partykuły ,,nie” stosujemy:
z przysłówkami, które zostały utworzone od zaprzeczonych przymiotników. Oto przykład użycia tej zasady ortograficznej w zdaniach:
Mój brat zachowywał się niespokojnie, kiedy mama poprosi go o posprzątanie pokoju.
Nauczyciel niejasno wypowiedział się na temat projektu i teraz nie wiem, co mam zrobić.
W restauracji, w której jadłam obiad z rodziną kotlet smakował niedobrze i nie skończyłam go jeść.
Tata opowiadał mi kiedy, że w sklepie spotkał pana, który nietaktownie zwracał się do sprzedawczyni.
z przysłówkami, które mają stopień wyższy lub najwyższy, ale które bez partykuły ,,nie” w ogóle nie występują, albo gdy ta partykuła oznacza cechę, która jest przeciwstawna do podstawowej formy danego przysłówka. Oto przykłady użycia tej zasady ortograficznej w zdaniach:
Bartek był niegrzeczniejszy od Dominika.
Krystian był najniegrzeczniejszy ze wszystkich dzieci w świetlicy szkolnej.
Zapis rozdzielny partykuły ,,nie” stosujemy:
z imiesłowami przysłówkowymi, które to mają takie same właściwości, jak czasowniki i oznaczają czynność, albo stan i tak samo jak przysłówki są nieodmienną częścią mowy. Oto przykłady zdań z użyciem tej reguły ortograficznej:
Weronika nie odrobiwszy pracy domowej okłamała panią od języka angielskiego, że zapomniała zeszytu z domu.
Kajetan nie myśląc wcześniej ukradł ze sklepiku szkolnego dwie czekolady i dwa napoje w puszce.
Kamila i Wiktoria nie skończywszy klasówki zaczęły płakać, że dostaną ocenę niedostateczną.
z przysłówkami, które występują w stopniu wyższym i najwyższym. Przykłady zdań z obowiązującą regułą ortograficzną:
Mama zwróciła mi uwagę, że nie najdokładniej umyłam podłogę w kuchni i w swoim pokoju.
Moi koledzy poprosili, abym przyszła na spotkanie zbiórki harcerskiej nie później niż przed ósmą.
z przysłówkami, które nie pochodzą od przymiotnika. Oto przykłady zdań z podaną zasadą ortograficzną:
Nie dziś, ale jutro odrobię pracę domową, ponieważ jestem bardzo zmęczona po całym tygodniu nauki.
Nie zawsze jestem pewna jak poprawnie rozwiązać zadanie z matematyki, ale zawsze mogę liczyć na rodziców, którzy chętnie mi pomogą.
Pójdę do sklepu, ale nie teraz, ponieważ chciałam obejrzeć z braćmi film pod tytułem: ,,Piraci z Karaibów”.
z przysłówkami, jeżeli partykuła ,,nie” wyraża przeciwstawienia.
Teraz chciałabym zaproponować Wam pewną zabawę. Mianowicie chodzi mi o to, abyście spróbowali sami do każdej zasady dopisać po dziesięć połączeń partykuły ,,nie” do każdej z wyżej wymienionych reguł. Jestem pewna, że jeśli to zrobicie, to te zasady ortograficzne będziecie mieli opanowane do perfekcji. Jeśli drogi użytkowniku jesteś uczniem, to uwierz mi, że Twój nauczyciel będzie z Ciebie dumny, a ty będziesz dostawał same pozytywne oceny z dyktand. Jeśli jesteś dorosły, to nic nie szkodzi, przecież w serwisie dyktanda.pl jest wiele konkursów ortograficznych, a im więcej ćwiczymy, tym nasz mózg pracuje na większych obrotach i zapamiętuje więcej. Pewien mądry człowiek kiedyś mi powiedział, że ,,Im więcej czytasz, tym twój mózg pracuje na większych obrotach i jesteś w stanie więcej zapamiętać”. Ja się zgadzam z tym stwierdzeniem, ponieważ zauważyłam, że jeśli jestem systematyczna, to nauka nie sprawia mi problemu, a przede wszystkim nie muszę siedzieć nad książkami całymi godzinami. Na tym właśnie polega efektywna nauka. Mam nadzieję, że i Wam uda się osiągnąć ten sam poziom, a może Wy również uczycie się szybko i nie sprawia Wam to problemu. Życzę Wam tego z całego serca i pozdrawiam Was bardzo serdecznie.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!