Personifikacja, uosobienie
DEFINICJA: personifikacja, zwana inaczej uosobieniem (lub humanizacją), to figura retoryczna i środek stylistyczny, który za pomocą metafory nadaje zwierzętom, przedmiotom, elementom przyrody oraz wszelkim zjawiskom ludzkie cechy i zachowania. Personifikacja należy do animizacji.
KIEDY I PO CO STOSOWAĆ: personifikację stosuje się w celu przedstawienia czegoś martwego jako coś żywego – ludzkiego. W celu nadania czemuś/komuś cech, których w rzeczywistości nie powinien mieć, gdyż przynależą one do człowieka. Używając ją, wzbogacamy nasz język, a łącząc personifikację z metaforą, rozwijamy i pobudzamy wyobraźnię. Kiedyś za pomocą personifikacji tłumaczono ludziom ważne aspekty życia codziennego. Obecnie najczęściej spotkamy ową figurę w bajkach i animacjach dla dzieci, w których zabawki, zwierzęta, warzywa, a nawet parówki mówią, ubierają się i zachowują jak ludzie. Pozwala to maluchom lepiej zrozumieć otaczający świat. Używając personifikacji, przypisujemy czemuś cechy fizyczne i/lub psychiczne.
PRZYKŁADY:
Pani wiosna – pora roku, która przedstawiana jest często jako skąpana w kwiatach kobieta. To właśnie nadanie czemuś ludzkiej postaci oraz cech. Jest to pojęcie abstrakcyjne.
Ścięte drzewo zapłakało nad swym losem. Spojrzało na leżący nieopodal pień, który wyglądał jak truchło, po czym zapragnęło krzyczeć i srogo ukarać stojących nieopodal drwali. Siedzące na gałęziach ptaki oskarżycielsko bluźniły i machały skrzydłami, chcąc przegonić okupantów. Późnym wieczorem cały las nucił żałobną pieśń pożegnalną. Stary dąb, który został sam pośród powalonych drzew, poczuł, iż coś w nim umarło…
związki słowne – możemy spotkać różne pary słów, które nadają jakimś zjawiskom cechy, których mieć w świecie realnym nie byłyby możliwe. Są to wyrażenia utarte nawet w mowie potocznej i często nie zwracamy na to uwagi.
Na przykład wyrażenia: „słońce wstaje”, „to był zwariowany rok”, „milczące drzewa”.
poezja – często spotkamy tam personifikację, dobrym przykładem jest poniższy wiersz, w którym warzywa, a więc przedmioty nieożywione, zachowują się jak ludzie, rozmawiając ze sobą.
„Na straganie w dzień targowy
Takie słyszy się rozmowy:
– Może pan się o mnie oprze,
Pan tak więdnie, panie koprze.
– Cóż się dziwić, mój szczypiorku,
Leżę tutaj już od wtorku!
Rzecze na to kalarepka:
– Spójrz na rzepę – ta jest krzepka!
Groch po brzuszku rzepę klepie:
– Jak tam, rzepo? Coraz lepiej?”
Autor: Jan Brzechwa, fragment utworu pod tytułem „Na straganie”.
ANTROPOMORFIZACJA – jest podobna i często mylona z personifikacją. Obydwa środki stylistyczne odzwierciedlają poniekąd to samo znaczenie i są uznane za synonimy. Personifikacji najczęściej używają dzieci, które mają rozwinięte myślenie abstrakcyjne lub pisarze, chcąc wzbogacić swój przekaz. Wszystko, co kojarzy się z człowiekiem, od wyglądu, poprzez czynności, a na zachowaniu skończywszy, nadane zwierzęciu, przedmiotowi lub zjawiskom naturalnym, to personifikacja. Przykładem może być postać z baśni „Kot w butach”, w której kocur mówi ludzkim głosem, nosi obuwie i chodzi w wyprostowanej pozycji. Dokonując antropomorfizacji z kolei nadajemy czemuś (zwierzę, przedmiot, roślina itp.) cechę, którym kieruje się człowiek. Na przykład, jeśli powiem, że mój pies pogryzł kocyk i poczuł wstyd oraz wyrzuty sumienia, to właśnie będzie antropomorfizacja. Personifikacja jest bardziej abstrakcyjna (nierealna) niż antropomorfizacja.
PODSUMOWANIE: personifikacja (uosobienie) to przedstawienie czegoś w postaci osoby ludzkiej.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!