Pochodzenie Języka Polskiego
Kiedyś bardzo mądre, a jednocześnie lekko ironiczne zdanie o języku polskim powiedział chyba najwybitniejszy znawca polskiej mowy w tym kraju, czyli profesor Jan Miodek: „Polska genialnie radzi sobie z zapożyczeniami, polski język to tak naprawdę język zapożyczeń, kochamy używać słówek innych języków” – i coś w tym obecnie jest. Obecnie kiedy chcemy wyjaśnić pisownię wyrazów, to 70-80% ich wyjaśnia się pisownią czy z innego języka czy zapożyczeniem. Tak po prostu jest. Więc jak w ogóle wyjaśnić pochodzenie języka polskiego?
W teorii początkiem działalności języka polskiego jest rok 966 i chrzest Polski, który ustanowił państwo polskie w pełni samodzielnym tworem. Ale… Wszelkie rysy historyczne wykazują, że nasz język wywiódł się z języka praindoeuropejskiego, a za rozpad tej wspólnoty przypisuje się nawet lata 3000 p.n.e czyli czysto teoretycznie jakimiś odłamami polskiej mowy posługiwano się już 5000 lat temu. Oczywiście mowa czy piśmiennictwo było wtedy na takim poziomie, że nikt nie miał zielonego pojęcia, lub nie był taki obyty, że używa akurat tego języka a nie innego. Potem po rozpadzie tego okresu, wiele języków przeistoczyło się w zupełnie inne twory, a polski został uznany za język prasłowiański a konkretnie jego zachodnie odłamy. Tutaj już etymologia opisywana jest nieco dokładniej, był to okres, który wg historyków trwał do 2000 lat i ostatecznie rozpadł się właśnie w okolicy IX i X wieku, kiedy kraje prasłowiańskie zaczęły wchodzić w skład oddzielnych terytoriów; wśród nich także i Polska. Odrębne języki zaczęły jednak wytwarzać się szybciej.
Polski język jako własny rozpoczął raczkowanie własnie w okresie pierwszego tysiąclecia i do dnia dzisiejszego wyróżnia pięć okresów:
– przedpiśmienny – od X do połowy XII wieku,
– staropolski – od XII do XIV lub V wieku, tutaj kroniki nie precyzują dokładnie okresu, więc przyjmujemy, że był to przełom wieku,
– średniopolski – XV do XVIII w.,
– nowopolski od XVIII wieku do 1939 r.,
– współczesny od 1939 r. do dnia dzisiejszego.
Można domniemać, że jeżeli żadne polenglisze nie zmienią biegu historii, to współczesny okres będzie działać jeszcze dziesiątki lat. Czy stanie się najdłużej funkcjonującym okresem? Osobiście mam duże wątpliwości, bo tempo w jakim obecnie dochodzi do zmian geopolitycznych czy w wypowiedziach śmie sugerować, że prędzej czy później polski język jaki znamy obecnie tak naprawdę przestanie istnieć.
Pierwsze zapiski w języku polskim datowane są na okres lat 997-1003 kiedy niejaki Jan Kanapariusz sporządził „żywot św. Wojciecha”, teksty w średniowieczu były sporządzane głównie ręcznie, zazwyczaj w przeróżnych klasztorach czy bazylikach, gdzie wówczas działali duchowni którzy byli jednymi z najbardziej wykształconych co sprawiało, że byli w stanie sporządzać już pojedyncze notatki czy nawet krótkie teksty pisane, ciągle jednak było to bardziej w kierunku języka typowo prasłowiańskiego.
Bo pierwsze w pełni polskie zdanie datujemy na rok 1270 rok i przesłynną Księgę Henrykowską, która spisywała kronikę założenia i funkcjonowania opactwa Cystersów w Henrykowie, stąd ta nazwa. I to jedyne polskie zdanie tej księgi, które oficjalnie zostało uznane pierwszym w pełni polskim zdaniem. Brzmi ono „Daj ać ja pobruszę, a ty poczywaj.” Zdanie te dzisiaj można tłumaczyć jako „Daj ja popracuje, a ty idź odpoczywaj.” Zdanie to w 2015 roku zostało wpisane na „Listę Pamięci Świata” UNESCO, w dowód i takie ostatecznie przypieczętowanie faktu, że właśnie to zdanie oficjalnie sprawiło, że „Polacy nie gęsi, swój język mają”.
W 1285 roku na zjeździe w Łęczycy ustalono, że język polski będzie używany wraz z językiem łacińskim jako język w szkołach, to też po części może wyjaśniać fakt, że masa wyrazów polskich jest odpowiednikiem czy też wzięta z języka łacińskiego.
Polski język zaczął być na przełomie XIII i XIV wieku coraz częściej używany do dokumentowania rozpraw sądowych. Na 1386 r. notowane są najstarsze zapiski czyli tzw. Roty Poznańskie.
Nie będzie to wielkie zaskoczenie, ale najstarsze druki w języku polskim datowane są na rok 1475 roku i były to modlitwy, Zdrowaś Maryjo, Ojcze Nasz i Wierzę w Boga.
Pierwsze elementarze do nauki języka polskiego pojawiają się już w pierwszej połowie XVI wieku. Pierwszym zachowanym elementarzem polskim są „Polskie książeczki wielmi potrzebne ku uczeniu się polskiego…” wydrukowane przez Hieronima Wietora w Krakowie w roku 1539.
Obecnie przyjmuje się, że językiem polskim włada na całym świecie 45 do 48 mln ludzi, głównie dzięki Polonii na cały świecie, najwięcej w Stanach i w Anglii. Organem regulującym kwestie języka jest w tej chwili Rada Języka Polskiego. A w polskim języku wyróżniamy obecnie także osiem dialektów regionalnych: kaszubski, śląski (tutaj jednak małe znaki zapytania bo są jednak wątpliwości, czy na pewno można to uznawać za dialekty bazujące na polskim języku, jedne źródła mówią, że jak najbardziej, inne, że nie do końca), wielkopolski, małopolski, mazowiecki, północnokresowy, południowokresowy, chełminsko-kociewsko-warmiński.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!