Przecinek przed spójnikami współrzędnymi
Często zastanawiamy się, przed jakimi spójnikami należy postawić przecinek, a przed którymi nie. Spójniki współrzędne występują w zdaniach złożonych współrzędnie. Najłatwiej poradzić sobie z tym zadaniem, jeśli wiemy, jak dzielimy te wypowiedzenia. Wyróżniamy cztery typy zdań złożonych współrzędnie:
a) łączne, np. Mój kolega zmywa naczynia i słucha muzyki.
b) rozłączne, np. Mój kolega pozmywa naczynia albo położy się spać.
c) przeciwstawne, np. Mój kolega pozmywa naczynia, ale nie ułoży ich na półce.
d) wynikowe, np. Mój kolega pozmywa naczynia, więc będzie mógł obejrzeć film.
Taki podział zdań złożonych współrzędnie poznają już uczniowie w szkole podstawowej. Jednocześnie uczą się też, przed którymi spójnikami współrzędnymi należy postawić przecinek. Zasada jest bardzo prosta: w zdaniach łącznych i rozłącznych przecinka nie stawiamy, natomiast w zdaniach przeciwstawnych i wynikowych stawiamy. Podam teraz przykłady z konkretnymi spójnikami.
1. Zdania złożone współrzędnie łączne, przede wszystkim spójniki: i, oraz, ani, a.
Przykłady:
– Spotkałem koleżankę i zaprosiłem ją do kawiarni.
– Zamówiłem dla nas kawę latte oraz wziąłem dwie porcje sernika po wiedeńsku.
– Nie zrobiłem zakupów ani nie wróciłem na czas do domu.
2. Zdania złożone współrzędnie rozłączne, spójniki, np.: albo, lub, bądź, czy.
Przykłady:
– Napiszę długi list albo wyślę sms.
– Pójdę z Jurkiem do kina lub zostanę w domu.
– Jutro wybiorę się do galerii handlowej bądź do sklepiku osiedlowego.
– Odpowiesz mi na pytanie czy będziesz milczał?
Przed tymi spójnikami nie stawiamy przecinka.
Jeśli któryś z nich zostanie dwukrotnie powtórzony w zdaniu, wówczas przed drugim spójnikiem należy ten przecinek postawić, np.
– Albo położę się spać, albo jeszcze trochę posiedzę.
3. Zdania złożone przeciwstawne, spójniki np.: ale, lecz, jednak, natomiast, zaś, a.
Przykłady:
– Jestem już dorosły, ale czasami zachowuję się jak dziecko.
– Jestem już zmęczony, jednak chętnie z tobą porozmawiam.
– Jutro pójdziemy do sklepu, lecz nie kupimy laptopa.
– Dzisiaj odrabiam lekcje, natomiast jutro odpocznę.
– Teraz jest już zbyt późno, a jutro na pewno ci pomogę.
4. Zdania złożone współrzędnie wynikowe, spójniki, np.: więc, toteż, dlatego, zatem.
Przykłady:
– Mam już długie włosy, więc pora wybrać się do fryzjera.
– Dzisiaj nie pada, więc chętnie wybiorę się na spacer.
– Wykonałem już zadaną pracę, toteż mogę odpocząć.
– Dzisiaj obchodzę urodziny, dlatego zaprosiłem gości.
– Zepsuł mi się zegarek, dlatego jutro pójdę do zegarmistrza.
Przed tymi spójnikami stawiamy przecinek.
Jak widać, zasady stawiania przecinka przed spójnikami współrzędnymi nie są zbyt trudne, ale trzeba się ich nauczyć i zapamiętać.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!