Przedrostek
Co to przedrostek?Przedrostki, które w języku polskim inaczej nazywa się prefiksami, to takie formanty, które zostają dodane zawsze przed podstawą słowotwórczą wyrazu pochodnego. Formant słowotwórczy inaczej jest nazywany afiksem i jest to najmniejsza część słowotwórcza wyrazu pochodnego, która pochodzi od wyrazu podstawowego. Oprócz przedrostka wyróżniamy też: przyrostek (sufiks), wrostek (interfiks) oraz formant zerowy (polega na zanikaniu samogłoski lub spółgłoski podczas tworzenia wyrazu pochodnego).Pisownia przedrostków z wyrazami. Podział wyrazówPrzedrostki w języku polskim zapisujemy razem ze słowem. Wyjątkiem są tutaj przedrostki, które zapisujemy przed nazwami własnymi, które zawsze zapisujemy wielką literą, a poprawnym zapisem jest łączenie przedrostka z nazwą własną za pomocą łącznika, czyli myślnika.
Przedrostki mają wpływ na pisownię oraz na wymowę danego wyrazu:1. Przedrostka nie wolno dzielić na pół przy przenoszeniu wyrazu do następnej linijki.
2. W przypadku, gdy słowo zawiera przedrostek, którym jest samogłoska, zaleca się podział wiersza na tak zwanej granicy przedrostka, czyli samogłoski.
3. W przypadku, gdy przedrostek zawiera samogłoskę, to przeważnie jego granica rozdziela również sylaby.
4. Rzadko kiedy słyszana jest pauza, odstęp, który oddziela słowo od przedrostka.
5. W przypadku, gdy granica przedrostka rozdziela zbitki, które tworzą dwuznak, czyli połączenie dwóch głosek, to wtedy każda z nich musi zostać przeczytana oddzielnie.Przedrostki występujące w języku polskimPostaram się teraz wypisać Wam alfabetycznie te przedrostki oraz podać ich przykłady w wyrazach pochodnych. Niektóre przedrostki są bardzo znane i często ich używamy, jednak są też takie, których użyjemy w jednym słowie. Nie są po prostu tak popularne i nie tworzą wyrazów pochodnych od wyrazu podstawowego.Przedrostki:- a- (na przykład: agnostycyzm);
– ab- (na przykład: abdykacja);
– aero- (na przykład: aeroplan);
– afro- (na przykład: afroazjatycki);
agro- (na przykład: agrotechnika);
aktyno- (na przykład: aktynowce);
– algo- (na przykład: algorytm);
ambi- (na przykład: ambiwalentny);
amfi- (na przykład: amfiteatr);
– amino- (na przykład: aminokwasy);
–
an-;- andro- (na przykład: android);
– anemo- na przykład: anemogamia;
– angio- (na przykład: angiologie);
– anglo- (na przykład: anglojęzyczny);
– ante- (na przykład: antenatka);
– antropo- (na przykład: antropologia);
– anty- (na przykład: antystresowy);
– archeo- na przykład: archeologiczny;
– archi- (na przykład: archidiecezja);
– arcy- (na przykład: arcykapłan);
– astro- (na przykład: astrofizyczny);
atto- (na przykład: attosekunda);
– audio- (na przykład: audiologia);
– auto- (na przykład: automobilklub);
– balneo- (na przykład: balneotechnika);
– bez- (na przykład: bezprecedensowy);
– biało- (na przykład: białoskóry);
– biblio- (na przykład: bibliofilia);
– bio- (na przykład: bioenergoterapeuta);
– bis- (na przykład: biskupstwo);
– chloro- (na przykład: chlorowodorek);
– ciemno- (na przykład: ciemnopomarańczowy);cyber- (na przykład: cyberprzemoc);
– cyto- (na przykład: cytoplazma);
– cztero- (na przykład: czterokończynowa);
– de- na przykład: dekonstrukcja;
– deka- na przykład: dekagram;
– dendro- na przykład: dendrologiczna;
– dermato- na przykład: dermatologia;
– dermo- na przykład: dermograf;
– do- na przykład: dopieszczanie;
– dwu- na przykład: dwutaktem;
– eks- na przykład: ekskomunika;
– elektro- na przykład: elektrokardiograf;
– en- na przykład: encyklopedia;
– entero- na przykład: enterolity;
– ento- na przykład: entoplazma;
– entomo- na przykład: entomologia;
– epi- na przykład: epikryza;
– etno- na przykład: etnografia;
– euro- na przykład: europarlament;
– femto- na przykład: femtosekunda;
– fito- na przykład: fitochemiczny;
– foto- na przykład: fototapeta;
– geo- na przykład: geodezja;
– geronto- na przykład: gerontologiczna;
– giga- na przykład: gigabajty;
– gineko- na przykład: ginekologicznym;
– glotto- na przykład: glottologia;
– grafo- na przykład: grafoman;
– halo- na przykład: halogenowe;
– haplo- na przykład: haplograficzny;
– hekto- na przykład: hektografia;
– helio- na przykład: helioterapia;
– hemi- na przykład: hemimetaboliczna;
– hemo- na przykład: hemoglobina;
– hetero- na przykład: heterozygotyczność;
– hiper- na przykład: hiperbola;
– hipo- na przykład: hipotermiczny;
– histo- na przykład: histologiczny;
– homeo- na przykład: homeopatia;
– homo- na przykład: homogeniczny;
– hurra- na przykład: hurrapatriotyczny;
– hydro- na przykład: hydroksyzyna;
– ichtio- na przykład: ichtiologiczny;
– idio- na przykład: idiomem;
– ikono- na przykład: ikonografia;
– im- na przykład: imperatywny;
– in- na przykład: intonacja;
– indo- na przykład: indoeuropejski;
– inter- na przykład: interfejs;
– intro- na przykład: introligatorski;
– ir- na przykład: irracjonalizm;
– izo- na przykład: izolatorium;
– jasno- na przykład: jasnowidzenie;
– jedno- na przykład: jednorodność;
– kardio- na przykład: kardiologicznym;
– kerato- na przykład: keratoplastyka;
– kilo- na przykład: kilogramów;
– kino- na przykład: kinoman,
– ko- na przykład: kolokwialny;
– kontr- na przykład: kontrrewolucja;
– kosmo- na przykład: kosmografia,
– krwisto- na przykład: krwistoczerwony;
– kseno- na przykład: ksenonowe;
– ksero- na przykład: kserokopiarka;
– ksylo- na przykład: ksylofon;
– lewo- na przykład: leworęczność;
– lipo- na przykład: liposomowe;
– lito- na przykład: litosferyczne;
– magneto- na przykład: magnetowidowa;
– makro- na przykład: makroekonomiczne,
– masto- na przykład: mastologia;
– mało- na przykład: małomieszczański;
– mega- na przykład: megaspektakle;
– melano- na przykład: melanotropowe;
– meta- na przykład: metafizyczny;
– metalo- na przykład: metalopodobne;
– miedzio- na przykład: miedziorytowym;
– miko- na przykład: mikoryzą;
– mikro- na przykład: mikroekonomiczne;
– mili- na przykład: milimetrowy;
– mio- na przykład: mioglobina;
– między- na przykład: międzyrzecznym;
– mono- na przykład: monotematyczny;
– morfo- na przykład: morfologicznym;
– moto- na przykład motorowerowym;
– multi- na przykład: multimedialną;
– myko- na przykład: mikologicznym;
– myrmeko- na przykład: myrmekologia;
– na- na przykład: napisaliście;
– nad- na przykład: nadleśnictwo;
– naj- na przykład: najdokładniejsza;
– nano- na przykład: nanocząsteczka;
– nefro- na przykład: nefrologicznym;
– neo- na przykład: neoekspresjonista;
– neuro- na przykład: neurologiczny,
– nie- na przykład: niedokładność;
– nisko- na przykład: niskonapięciowy;
– o- na przykład: obolała;
– ob- na przykład: obliczanie;
– obco- na przykład: obcokrajowiec;
– od- na przykład: odliczanie;
– odonto- na przykład: odontolity;
– oftalmo- na przykład: oftalmoskopia;
– około- na przykład: okołoporodowy;
onko- na przykład: onkologia;
oo- na przykład: ooplazmy;
or- na przykład: organizmy;
ornito- na przykład: ornitologia;
oro- na przykład: orograficzny;
osteo- na przykład: osteopatia;
paleo- na przykład: paleontologia;
pan- na przykład: pantomima;
para- na przykład: parafraza;
pedo- na przykład: pedolingwistyka;
peta- na przykład: petagram;
petro- na przykład: petrografia;
pierwo- na przykład: pierwowzór;
pierwszo- na przykład: pierwszoklasistka;
piro- na przykład: pirotechnika;
po- na przykład: popojutrze;
pod- na przykład: podnóżek;
poli- na przykład: polimorfizm;
polono- na przykład: polonofile;
porno- na przykład: pornografia;
post- na przykład: postmodernizm;
pra- na przykład: pradziadek;
-prawo- na przykład: prawomocny;
pre- na przykład: prehistoria;
pro- na przykład: proteuszowy;
proto- na przykład: prototypy;
prze- na przykład: przewrócić;
przeciw- na przykład: przeciwdrgawkowe;
przed- na przykład: przedterminowo;
przy- na przykład: przyprostokątna;
pseudo- na przykład: pseudokibice;
psycho- na przykład: psychoterapia;
pół-na przykład: półbuty;
późno- na przykład: późnojesienny;
radio- na przykład: radiomagnetofon;
roz- na przykład: rozdawać;
samo- na przykład: samouwielbienie;
sejsmo- na przykład: sejsmograf;
seleno- na przykład: selenowodór;
semi- na przykład: semigraficzna;
sklero- na przykład: sklerotom;
sono- na przykład: sonochemia;
speleo- na przykład: speleologicznym;
spół- na przykład: spółgłoska;
sub- na przykład: sublimacja;
sydero- na przykład: syderolity;
szybko- na przykład: szybkobieżna;
tauto- na przykład: tautologia;
techno- na przykład: technologiczny;
tele- na przykład: telemarketing;
tera- na przykład: terapie;
terato- na przykład: teratologiczna;
tetra- na przykład: tetracyklina;
topo- na przykład: topografia;
torako- na przykład: torakoskopy;
tracheo- na przykład: tracheotomia;
trans- na przykład: transbałtycki;
tri- na przykład: Triduum;
try- na przykład: trylion;
trzecio- na przykład: trzecioklasista;
trój- na przykład: trójskok;
turbo- na przykład: turbośmigłowiec;
u- na przykład: udoskonalić;
ultra- na przykład: ultrafioletowy;
wczesno- na przykład: wczesnoszkolny;
wice- na przykład: wicedyrektor,
wielko- na przykład: wielkopostna;
wielo- na przykład: wielowartościowa;
wokoło- na przykład: wokołosłoneczna;
wolno- na przykład: wolnostojący;
wpół- na przykład: wpółsurowy;
wszech- na przykład: wszechwiedzący;
wy- na przykład: wysportowany;
ze- na przykład: zewsząd;
-zielono- na przykład: zielonobiały,
zoo- na przykład: zoologiczny;
żyro- na przykład: żyromagnetyczna;
żółto- na przykład: żółtoczerwona.
Wskazówki1.Gdy piszemy przedrostek „z-”, który w wymowie słyszymy jako „ź”, musimy zapisać ,,z”.
2.Po ,,s” piszemy „ch”, a po ,,z” piszemy „h”.
3.Po „s” piszemy „cz” , a po „z” piszemy „sz”.
4.Po „ś” piszemy „ć” („c” lub „ci”), a po „z” piszemy „ś” („s” lub „si”).
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!