Przyimek
Czym jest przyimek?
Przyimek jest nieodmienną częścią mowy, która nie może istnieć samodzielnie. Łączy się on z innymi wyrazami, aby nadać im nowego sensu. Na przykład spójrzmy na rzeczownik drzewo i jego różnorodne połączenia z przyimkami: na drzewie, za drzewem, pod drzewem, obok drzewa, nad drzewem, w drzewie, ponad drzewem, ku drzewu, koło drzewa, o drzewie, przy drzewie, po drzewie.
Zadaniem przyimka jest określanie wyrazów np. rzeczowników.
Możemy wyszczególnić następujące rodzaje stosunków, które może określać zastosowany przez nas przyimek:
1. stosunek przestrzenny – możemy określić, gdzie znajduje się dany przedmiot czy osoba. Stosunek przestrzenny możemy określić poprzez następujące przyimki:
• obok (np. Obok czerwonego budynku znajduje się muzeum.)
• nad (np. Nad kwiatkami latają różnokolorowe motylki.)
• pod (np. Pod stołem biega duży pies z małym kotem.)
• na (np. Mama postawiła miskę z owocami na stole.)
• w (np. Lubię spędzać czas w parku.)
• przy (np. Marta mieszka przy ulicy Mickiewicza.)
• za (np. Za ścianą sąsiedzi potwornie głośno krzyczą)
• przed (np. Przed moim domem doszło do wypadku.)
2. stosunek czasowy – możemy określić kiedy odbywa się lub kiedy jest wykonywana dana czynność. Możemy zastosować następujące przyimki:
• po (np. Wracam do domu po lekcjach szkolnych.)
• o (np. Mecz piłki nożnej zaczyna się o dwudziestej.)
• przed (np. Przed południem miałem zajęcia z grania na gitarze.)
• za (np. Polska wzięła chrzest za czasów panowania Mieszka I.)
3. stosunki celowe – możemy określić po co coś się dzieje. Możemy zastosować poniższe przykłady przyimków:
• po (np. Poszła do biblioteki po książki do eseju.)
• do (np. Jej dążenia zmierzają do zamierzonego celu.)
Przyimki możemy podzielić na:
• przyimki proste (np. za, pod, nad, ku, przy, w, do, od, po, przez, z)
• przyimki złożone – tworzymy je z połączenia przyimków prostych (np. po + nad = ponad, z + nad = znad, po + przez = poprzez, po + śród = pośród, w + o +koło = wokoło)
Czym jest wyrażenie przyimkowe i jak je tworzymy?
Jeśli połączymy przyimek z przymiotnikiem, liczebnikiem, zaimkiem, przysłówkiem lub rzeczownikiem otrzymamy wyrażenie przyimkowe (np. sklep z odzieżą, z siedem, z przerażenia, ze znużenia, z osiem, ze dwadzieścia, z nudów, schowek do butów, wycieraczka do butów, etui na okulary)
Przyimek w rozbiorze gramatycznym zdań
Kiedy dokonujemy rozbioru gramatycznego zdań przyimków nie umieszczamy jako oddzielnej części mowy, ponieważ jest przecież niesamodzielny. Należy określać go jako wyrażenie przyimkowe, które wcześniej wyjaśniłam, połączone z innymi wyrazami.
Jak piszemy przyimki?
• Przyimki zazwyczaj piszemy rozdzielnie z występującymi po nich wyrazami.
• Czasami przyimek może przyjąć końcówkę –e, są to zazwyczaj utarte frazesy np. przede wszystkim, beze mnie, nade wszystko, ode mnie, przeze mnie.
• Łącznie piszemy tradycyjnie utrwalone wyrażenia przyimkowe np. wokół, pokrótce, dlaczego, naraz.
• Jeśli po przyimku następują cząstki: np. –wnątrz, -czas, -koło, -bok, -miast to przyimki piszemy łącznie.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!