Przymiotniki Przykłady
Zanim podamy przykłady przymiotników, opiszmy najpierw i określmy, czym są przymiotniki i ile grup możemy z nich wyodrębnić.
Przymiotnik jest odmienną częścią mowy, odmieniamy je przez przypadki, liczby oraz rodzaje. Odpowiada na pytania: jaki?, jaka?, jakie?, czyj?, czyja?, czyje? który?, która?, które?
Podział:
Przymiotniki możemy podzielić na:
1. dzierżawcze – jak sama nazwa mówi, możemy coś przyjąć, najczęściej określamy tym pewną część ciała, garderoby itd. (dziewczęce buty, wysokie drzewa, męskie zegarki),
2. jakościowe – te wprost wskazują na cechy (śliczny ogród, wysoki dąb, ciekawy spektakl),
3. relacyjne – tutaj wskazuje się na, jak sama nazwa mówi, relacje z czynnością czy przedmiotem, jaki wskazujemy (zakupy internetowe, spotkanie biznesowe, mecz najważniejszy) tutaj nie wiem, czy już spostrzegliście, ale bystre z was ludzie, więc pewnie tak, że większość przymiotników będzie na końcu, a określeniem tego, co robimy będzie czasownik na początku określenia. Nie jest to zasada, ale bardziej ciekawostka, bo kiedyś coś wymieniamy określamy to przymiotnik zazwyczaj będzie na początku określenia, tutaj przeważnie będzie na końcu.
Przymiotnik może być także stopniowany, czyli wyrażenie to możemy zawrzeć w trzech stopniach:
– Stopniowanie proste – do niego zazwyczaj dodajemy przedrostki -szy w stopniu wyższym, i -naj z przodu przy stopniu najwyższym, przykład:
Mamy przymiotnik „piękny”, to jest w stopniu równym, i odmieniamy teraz – piękny, piękniejszy, najpiękniejszy. Możemy też odmienić czasownik: sprytny, sprytniejszy, najsprytniejszy.
Mamy jednak inne rodzaje stopniowania, jednym z innych jest tzw. opisowe i czym ono będzie się różnić od stopniowania prostego? Przedrostkami a konkretnie przedrostkiem jaki dodamy w stopniu wyższym i najwyższym, tutaj ciekawostka możemy stopniować nie tylko w górę, lecz także w dół, a używamy do tego:
– Stopniowanie w górę wyrazu „śliski” – śliski, bardziej śliski, najbardziej śliski
– Stopniowanie w dół: śliski, mniej śliski, najmniej śliski.
Zawsze kiedy chcemy używać stopniowania opisowego pamiętajmy, że kiedy stopniujemy je w górę dodajemy przedrostki bardziej i najbardziej, a kiedy w dół, mniej i najmniej, też banał, ja wam mówię, jak się przyłożycie to wszystko jest bajecznie proste.
No ale mówiłem, że wyróżniamy 3 stopnie, trzecim stopniowaniem jest stopniowanie nieregularne, tutaj już mamy zupełnie inną zabawę, ponieważ nie dodajemy żadnych przedrostków ani stopniowania w górę czy w dół, a stosujemy stopniowanie owe nieregularne, czym to się objawia? Ano tym, że tutaj nie ma wielkiej filozofii, mamy tylko cztery przymiotniki, które będą w taki sposób stopniowane i ani jednego więcej:
Dobry – lepszy, najlepszy
Zły – gorszy, najgorszy
Mały – mniejszy, najmniejszy
Duży – większy, największy.
I to tyle. Stopniowanie, jak mówili często nauczyciele, to była największa zmora wśród uczniów klas wówczas 4 – 6 podstawówek, ponieważ często nie wiedzieli, jakiej formy stopniowania używać, aby była ona poprawna. Myślę, że opisanie tego krok po kroku ułatwi życie.
No dobra, ale to nie wszystko po teraz przechodzimy do clue programu, czyli do odmiany przez przypadki, liczby i rodzaje.
Jak już wiemy, deklinacja rozróżnia nam 7 przypadków w języku polskim, przymiotniki odmieniają się zgodnie z odmianą rodzaju, jaki jest używany przy odmianie (męski, żeński i nijaki), oczywiście w przypadku odmiany przymiotnika odmieniamy w konfiguracji „jaki, jaka, jakie”.
Odmiana: żółty piasek, żółta woda, żółte auto:
M: (co?) – żółty piasek/żółta woda/żółte auto
D: (czego? – nie ma?) – żółtego piasku/żółtej wody/żółtego auta
C: (czemu? – się przyglądam) – żółtemu piasku/żółtej wodzie/żółtemu autu
B: (co? – widzę) – żółty piasek/żółtą wodę/żółty piasek
N: (z czym? – idę) – żółtym piaskiem/żółtą wodą/żółtym autem
M: (o czym? – mówię) – żółtym piasku/żółtej wodzie/żółtym aucie
W: (o!) – żółty piasku/żółta wodo/żółty aucie
Zauważyliście pewną zależność? Tak jest, odmiana „jaki” oraz „jakie” przymiotnika, zawsze będzie taka sama, gdyż przeważnie, zarówno w „jaki” i „jakie” używany jest przymiotnik, który zaliczany jest do rodzaju męskiego, tak naprawdę sporadyczne są przypadki, kiedy którekolwiek z przymiotników będzie odmieniane w sposób rodzaju nijakiego.
Odmiana przez liczby:
Tutaj tak naprawdę większe trudności przy przymiotnikach dobiegają końca, bo chyba odmienić coś w liczbie pojedynczej czy liczbie mnogiej potrafią nawet dzieci, dla przykładu jednak kilka z nich w obu liczbach:
Ładny ogród – ładne ogrody
Zimny prysznic – zimne prysznice
Ciepła herbata – ciepłe herbaty itd., itd.
Na końcu mamy odmiany przez rodzaje (męski, żeński i nijaki) w liczbie pojedynczej (jaki, jaką, jakie) oraz męskoosobowy i niemęskoosobowy w liczbie mnogiej (jacy, jakie):
Odmiana „niewielki”:
Liczba pojedyncza: niewielki, niewielka, niewielkie
Liczba mnoga: niewielcy, niewielkie
„Szybki”:
Szybki, szybka, szybkie
Szybcy, szybkie
Tak naprawdę odmiana tyczy się tego, jakie pytanie zadaje dany rodzaj i dodajemy jej końcówkę, co także powinno być banalnym zadaniem.
Pokrótce opisane zostały przykłady przymiotników i jej najważniejsze elementy, czyli, odmiana przez liczby, rodzaje i przypadki oraz stopniowanie, mam nadzieję, że ten krótki opis pomoże wam lepiej i szybciej przyswoić naukę przymiotników.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!