Rodzaje I Gatunki Literackie
Zamień czytanie na oglądanie!
i ucz się szybciej!
Rodzaj literacki to podstawowy sposób klasyfikacji utworów. Jest to podział ze względu na formę wypowiedzi, konstrukcję, sposób ujawniania się podmiotu lirycznego lub narratora. Dzięki temu możemy sklasyfikować dane książki bez względu na epokę czy miejsce, w którym powstały.
Wyróżniamy trzy główne rodzaje literackie:
DRAMAT – wypowiedź w postaci dialogów, wraz z tekstem pobocznym. Zazwyczaj pisany po to, aby wystawić go na scenie (na przykład teatru). Tekst jest podzielony na role.
EPIKA – tak zwana proza (zapis ciągły), pisana w formie narracyjnej. Mogą pojawić się dialogi i liczne opisy.
LIRYKA – utwory liryczne cechuje rytmiczność i metaforyczność języka, a ich nadawcą jest podmiot liryczny. Zazwyczaj opisuje wewnętrzne przeżycia i emocje.
DRAMAT i jego cechy:
– brak podmiotu literackiego, bądź jego ograniczenie;
– zarysowana akcja;
– obecne dialogi, monologi;
– wyraźny podział ról;
– jest to rodzaj sztuki;
– świat przedstawiony opisywany jest poprzez działania i wypowiedzi;
– wykreowane postacie są usamodzielnione;
– może występować didaskalia, czyli tekst poboczny;
– współcześnie jest podział na akty, sceny i odsłony;
– obiektywizm narracji.
Historia dramatu:
Dramat wywodzi się ze starożytnej Grecji, gdzie był jedną z najpowszechniejszych form twórczości. Początki tego rodzaju literackiego datuje się na okolice święta ku czci Dionizosa – boga obfitości, płodnej natury i wina (około VI w. p.n.e.). Odbywały wówczas liczne obrzędy religijnie, które obchodzono hucznie i radośnie.
Rodzaje dramatu:
1. dramat antyczny – komedia, tragedia i tragikomedia;
2. dramat satyrowy – odmiana dramatu, wykorzystująca motywy i postacie mitologiczne w humorystycznym ujęciu (satyra);
3. dramat liturgiczny – mówiący o tematach ewangelicznych;
4. dramat szekspirowski – przełamuje klasyczną konwencję, łącząc cechy różnych gatunków;
5. dramat romantyczny – przeciwieństwo klasycznych form dramatu;
6. dramat groteskowy – cechują go bezsensowne sceny, absurd, groteska;
7. dramat poetycki – przypomina lirykę, ma bogaty język i swobodną konstrukcję;
8. dramat epicki – ukazuje procesy społeczne i stawia morał.
EPIKA i jej cechy:
– narracja i relacjonowanie wydarzeń;
– wyraźnie zarysowana fabuła;
– występują dialogi oraz/lub opisy;
– obiektywizm przekazu;
– istnienie wydarzeń, czasu, miejsc lub miejsca akcji oraz bohaterów;
– wykreowany świat przedstawiony;
– zapis prozą (są jednak wyjątki, takie jak epopeja, ballady i powieści poetyckie).
Historia epiki:
Epika ukształtowała się z ustnie przekazywanych sag, podań, legend i mitów o przeszłości. Najważniejszym elementem była narracja i przekazanie fabuły.
Rodzaje narracji:
1. pierwszoosobowa – narrator jest uczestnikiem wydarzeń. Czasowniki są zapisywane w pierwszej osobie liczby pojedynczej lub mnogiej, na przykład „byłem”, „widziałem”, „byliśmy”. Ten rodzaj narracji jest subiektywny i osobisty.
2. trzecioosobowa – narrator przedstawia i komentuje przebieg wydarzeń, sam nie bierze jednak udziału w owych wydarzeniach, jest narratorem wszechwiedzącym. Ten rodzaj narracji jest obiektywny.
Podział epiki ze względu na czas:
1. przeszłość – epika historyczna, już zakończona, dokonana.
2. teraźniejszość – epika współczesna, obecna.
3. przyszłość – epika fantastyczna, futurystyczna.
LIRYKA i jej cechy:
– wyraźnie zarysowany podmiot liryczny, który jest centralnym elementem;
– zazwyczaj brak fabuły i dialogu;
– monolog liryczny, wyznanie;
– podział na strofy i wiersze;
– obecność rymów, (poza wierszami białymi);
– emocjonalność przekazu i subiektywizm;
– świat przedstawiony jest pretekstem do wyrażenia uczuć podmiotu mówiącego;
– kunsztowny, poetycki język, duża liczba środków stylistycznych.
Historia liryki:
Nazwa „liryka” wywodzi się od nazwy starogreckiego instrumentu muzycznego – liry (jest to instrument strunowy). Często antyczni poeci śpiewali utwory liryczne przy akompaniamencie właśnie tego instrumentu.
Odmiany liryki, podział ze względu na sposób wypowiedzi podmiotu lirycznego:
1. l
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!