Tryby czasownika
Zamień czytanie na oglądanie!
i ucz się szybciej!
Tryby Czasownika
W języku polskim występują cztery tryby czasownika, które za pomocą formy osobowej, wyrażają czynność lub stan. Są to kolejno:
Tryby: orzekający, rozkazujący, przypuszczający oraz warunkowy.
– Pierwszy z nich informuje o czynnościach lub stanach, jakie mają miejsce, najczęściej w teraźniejszości, bądź mogły zaistnieć w przeszłości lub mogą zostać dopiero wykonane. Zwykle wyraża neutralny lub obiektywny stosunek mówiącego do podawanych faktów. Można go użyć w zdaniach takich jak:
1. Adam pomaga Madzi w nauce matematyki. –Zdanie w czasie teraźniejszym
2. Wszyscy, którzy byli na spotkaniu, już wyszli. – Zdanie w czasie przeszłym
3. Moja siostra i twoja za godzinę pójdą na zakupy do centrum handlowego. – Zdanie w czasie przyszłym
– Niekiedy tryb orzekający jest używany zamiast trybu rozkazującego. Użycie pierwszej osoby liczby mnogiej w czasie teraźniejszym pełni funkcję złagodzenia polecenia.
Przykładem, który dobrze obrazuje powyższe użycie jest na przykład wyrażenie (Zaczynamy!; zamiast: Zaczynajmy!).
– Natomiast forma druga osoby czasu przeszłego wyraża bardziej kategoryczny charakter niż druga osoba trybu rozkazującego. Przykładowe zdanie może brzmieć tak:
1. Pójdziesz do sklepu i zrobisz zakupy.
Zamiast
2. Idź do sklepu i zrób zakupy.
Pierwsza forma jest zdecydowanie bardziej kategoryczną i wyrażającą dosadniej to, co ktoś chce wyrazić. Natomiast forma druga jest łagodniejsza, można by powiedzieć, że nasz rozmówca, używając jej jest bardziej spokojny.
– Tryb rozkazujący jest głównie stosowany do wyrażania rozkazów, poleceń, życzeń, próśb, nie wyróżniamy w nim czasów. Dla drugiej osoby obu liczb oraz pierwszej osoby liczby mnogiej istnieją formy morfologiczne. Nie ma pierwszej osoby liczby pojedynczej, a trzeciej osobie liczby pojedynczej i mnogiej występuje partykuła „niech”. Tryb rozkazujący dla pozostałych osób tworzymy przez dodanie wspomnianej partykuły i odpowiedniej formy czasu teraźniejszego, przyszłego prostego, użytych w trybie oznajmującym. Przykładowe zdania z użyciem wspomnianego trybu mogą wyglądać tak:
1. Wyjdź natychmiast z domu, zobacz jaka jest piękna pogoda z oknem.
2. Nigdy nie podejmuj za mnie decyzji.
3. Niech ktoś w tym momencie to posprząta.
4. Za pół godziny masz kategorycznie wyłączyć komputer.
Tryb ten zawsze jasno określa to, czego chce od nas osoba go używająca. Nie pozostawia żadnych złudzeń, czy przypuszczeń, co do tego, co mamy wykonać.
Występująca w tym trybie partykuła, jest to pozbawiony samodzielnego znaczenia wyraz. Nazywany przez to czasami „wyrazkiem”, nadaje wypowiedziom zabarwienie znaczeniowe lub uczuciowe. Warto dodać, że partykuły są nieodmiennymi częściami mowy.
– T
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!